گروه بين‌الملل: در حاليكه وزیر امور خارجه روسیه مي‌گويد خروج نظاميان این کشور از سوریه برای خوشایند کسی صادر نشد بلکه کمک به پیشرفت روند حل مساله سوریه بود، برخي تحليگران عربي عقيده دارند: اختلاف پوتین با اسد منجر به خروج نیروهای روسیه از سوریه شد.
وی افزود: این عوامل در تصمیم گیری رئیس جمهوری روسیه برای خروج بخشی از نیروهای روسی از سوریه تعیین کننده بود و این مسئله به هیچ وجه برای خوشایند یا تحسین و تمجید ما از سوی کشورهای دیگر نبود. در این موضوع به منافع ملت سوریه و خاورمیانه برای انسجام جامعه جهانی در مبارزه با تروریسم مورد توجه قرار گرفت. لاوروف تصریح کرد: پوتین درست در روزی که مذاکرات سوریه در ژنو آغاز شد دستور خروج نیروهای روسی از سوریه را صادر کرد و این پیامی بود که مسکو برای حمایت از مذاکرات تحت نظارت سازمان ملل فرستاد. روسیه به رغم خروج بخشی از نیروهای خود، کماکان در مبارزه با تروریست های حاضر در سوریه، با آمریکا هماهنگ خواهد بود.
در همين زمينه گزارشگر بی بی سی در مسكو در گزارشي از تصميم غيرمنتظره پوتين نوشت: تصمیم ولادیمیر پوتین درباره خروج ناگهانی بخش اصلی نیروهای روسیه از سوریه جهان را غافلگیر کرد. از جمله کارکشته ترین کارشناسان نظامی در خود روسیه را هم. چه کسی فکر می کرد که روسیه در اوج موفقیتش در کارزار سوریه میدان را رها کند و برگردد؟
این باور لئونید راگوزین، تحلیلگر مسایل سیاسی روسیه است که با کرملین میانه خوبی ندارد. او می گوید: "مسئله حل معضل سوریه بدون حضور بشار اسد از دستور کار خارج شده؛ نیروهای هوادار آمریکا به حاشیه رانده شده اند؛ اوکراین از سرخط خبرها به قعر خبرها افتاده و بحران اوکراین به دلخواه روسیه منجمد شده. مسئله کریمه دیگر در دستور کار قدرت های جهانی نیست. شیشه اتحادیه اروپا زیر فشار بحران مهاجرت ترک برداشته و دور نیست روزی که یخ تحریم هایش علیه روسیه هم آب شود... مخالفان داخلی روسیه درهم شکسته شده اند و اوکراین به عنوان الگو برای مردم روسیه دیگر جاذبه ای ندارد. قرار نیست انقلابی صادر شود... او (پوتین) نه یک جنگ که سه جنگ را برد و ما باختیم."
ولی نگاه دمیتری گودکف، تنها نماینده مخالف پوتین در پارلمان روسیه به این موضوع، بیشتر برون نگرانه و جهانی است و برای بشار اسد سرنوشت دیگری را ترسیم می کند. این نماینده دوما که مشروعیت اعزام نیروی هوایی روسیه به سوریه را علنا زیر سؤال برده بود، اکنون آشکارا خشنود است. او می گوید اظهار تسلیت رهبری روسیه به ترکیه در پی انفجار مرگبار در آنکارا و اکنون اعلام خروج نیروهای روسیه از سوریه شاید نشانه هایی از پایان سیاست های خصمانه کرملین باشد.
او همچنین افزایش نسبی ارزش روبل روسی در برابر دلار را یکی از پیامدهای این تغییر نسبی سیاست می داند اما پرسشی که گودکف مطرح کرده شاید در ذهن بسیاری دیگر هم بچرخد: "به هر حال جالب است بدانیم که بشار اسد در ازای چه چیزی معاوضه شده. در ازای لغو پاره ای از تحریم ها؟ یا چیزی دیگر؟". پاسخی هم برای این پرسش هایش ندارد و به جای آن می گوید: "بهتر است بدبین باشم تا خوشبین. در آن صورت احتمال دارد که به ناگاه خوشحال شوم. فرد خوشبین همیشه زانوی غم در بغل دارد، در سوگ آرزوهایش که هرگز برآورده نمی شود."
زانوی غم فعلا در بغل کسانی است که فکر می کنند حدود شش ماه مداخله نظامی مستقیم روسیه در سوریه اقتصاد روسیه را افگارتر از آنی که بود کرده است. ویتالی یاروشفسکی، معاون سردبیر روزنامه "نوویا گازتا" می گوید دو میلیون و پانصد هزار دلار هزینه یک روز بمباران های روسیه در سوریه است. و آن هم در دوره ای که اقتصاد روسیه زیر بار تحریم ها و سقوط قیمت نفت شانه خم کرده است. در کشوری که میانگین درآمد حدود ۴۰۰ دلار است و پایتخت آن از گران ترین شهرهای جهان به شمار می آید، چنین هزینه هایی می تواند پیامدهای اقتصادی ناگوار بلندمدت داشته باشد.
البته ولادیمیر پوتین در اعلام تصمیم غافاگیرکننده اش از اقتصاد یادی نکرد. او گفت چون به هدف های اصلی مان رسیده ایم، وقت آن است که برگردیم. حملات هوایی روسیه که کمتر از شش ماه ادامه داشت، ارتش درهم شکسته بشار اسد را از موقعیت تدافعی به موضع تهاجمی برگرداند و به متحد کرملین در دمشق مجال آن را داد که در مذاکرات صلح کوتاه نیاید.
"ایرک مرتضین" روزنامه نگار طرفدار کارزار نظامی روسیه در سوریه می گوید که نتیجه ای که روسیه به دنبالش بود حاصل شده است: "غرب، متوجه شده که معضل سوریه را نمی توان بدون روسیه حل کرد. غرب، فهمیده که با روسیه باید کنار آمد. روسیه با حملات مرگباری که علیه داعش داشت، آمریکا را هم واداشت که با جد و جهد بیشتر با داعش بجنگد تا این تصور پدید نیاید که داعش را در سوریه نیروی هوایی روسیه و ارتش بشار اسد شکست داده اند". ورود روسیه به جنگ سوریه ناگهانی بود و قدرت های غربی را دچار دستپاچگی کرد.
به مانند خروجش. کاخ سفید اعلام کرد که از تصمیم پوتین مبنی بر خروج نیروهایش تا زمان اعلام این خبر آگاه نبوده است. ولادیمیر پوتین به حرکات ناگهانی در شطرنج سیاسی عادت دارد. اما غرب هنوز با این حرکات ناگهانی آقای پوتین خو نگرفته است. گام بعدی، پاسخ بسیاری از پرسش های امروز را خواهد داد. سرنوشت بشار اسد هم در گرو همان گام بعدی است.
اختلاف پوتین با اسد منجر به خروج نیروهای روسیه از سوریه شد
در همين زمينه شبكه العربیه در گزارشي نوشت: یکی از دلایل به هم خوردن روابط پوتین با اسد، اظهارات رئیس جمهوری سوریه در دیدارش با اعضای شورای انجمن وکلا در 15 فوریه بود که گفت تا پاکسازی کامل سوریه از مخالفان به جنگ ادامه خواهد داد. این اظهارات نه تنها موقعیت و جایگاه روسیه را در نزد کشورهای بزرگ تخریب کرد، بلکه برای روسیه که در تفاهمات سیاسی و دیپلماسی خود با کشورهای غربی تعهد داده بود که مشکل بحران سوریه را از طریق راه حل مسالمت آمیز سیاسی حل و فصل کند، بسیار گران تمام شد.
سه روز پس از اظهارات اسد و موضع گیری او در باره ادامه جنگ عنوان راه حل برای بحران، روسیه به شدت از او انتقاد کرد، به طوری که ویتالی چورکین، خطاب به بشار اسد گفت: رئیس جمهور سوریه یا راه خروج مسالمت آمیز و شرافتمندانه را انتخاب کند و یا وضعیتی بسیار وخیم و بد را بپذیرد. روس‌ها از بدو ورود نیروهایشان به سوریه با فشارهای بین المللی و منطقه‌ای مواجه بودند. لذا اظهارات اسد درست برخلاف همه توافقاتی بود که مسکو با کشورهای غربی و منطقه‌ای به آن رسیده بود و دقیقا در جهت عکس تلاشهای دیپلماتیک بود. به همین دلیل دیميتری پیسکوف سخنگوی کرملین روز 18 فوریه اعلام کرد که اظهارات اسد با توافق های صورت گرفته در باره راه حل های سوریه سازگار نیست.
همچنین میخائیل بوگدانف، معاون وزیر خارجه روسیه نیز گفت: بشار اسد و هم پیمانان او باید به نصیحت‌های روسیه گوش دهند. برخی خبرگزاری ها تا به آنجا پیش رفتند که استعفای چورکین را نتیجه اختلاف مقامات کرملین در باره اسد و رفتارهای او قلمداد کردند. چورکین مخالف از دست دادن موقعیت روسیه در میان کشورهای عربی و غربی به خاطر شخص اسد بود. دومین اختلاف روس‌ها با اسد، اعلام برنامه انتخابات پارلمانی از سوی اسد بود که این برنامه با قطعنامه 2254 سازمان ملل و پروسه صلح و تعيین دولت انتقالی که روسیه نیز آن را قبول کرده، در تعارض بود.
به دنبال اظهارات بشار اسد در باره انتخابات پارلمانی، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، در پاسخ به اظهارات اسد گفت هر گونه انتخاباتی در سوریه باید با توافق کلی میان اسد و مخالفان صورت بگیرد. او همچنین تاکید کرد که کشور متبوعش به همه مفاد توافقنامه های که برای حل و فصل بحران سوریه با غرب داشته در هر شرایط و مرحله‌ای پایبند خواهد بود. این سخنان سخنگوی وزارت خارجه روسیه اختلاف میان اسد و روسیه را به وضوح نشان می داد. اسد پس از شنیدن اظهارات مقامات روسیه، بثینه شعبان مشاور خود را به روسیه فرستاد، اما او نتوانست روس ها را قانع کند.
اما سومین اختلافی که اکنون به عقب نشینی ناگهانی روسیه منجر شد، سخنان وزیر خارجه سوریه در ژنو بود که طی آن گفت بشار اسد خط قرمز دولت سوریه است. سخنان المعلم با واکنش تند آمریکا و اروپا مواجه شد. جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، در پاسخ به سخنان المعلم گفت: «اگر رژیم اسد و متحدانش فکر کنند که قادرند از صبر و شکیبایی ما سوء استفاده کنند و عواقب بدی برای عملکرد آنها در پی نخواهد بود، بسیار دچار توهم شده اند». سه ساعت پس از این تهدید جدی جان کری، پوتین اعلام کرد که نیروهای روسیه را از خاک سوریه خارج خواهد کرد.