به گزارش تابناک اصفهان، زمزمه ساخت موزه بزرگ یا به قولی موزه منطقه ای در اصفهان به یک دهه پیش برمی گردد، زمانی که آکوچکیان معاون فرهنگی و ارتباطات سازمان میراث فرهنگی استان اصفهان درسال 85 اعلام کرد" با پایان مرمت مجموعه دولت خانه صفوی در خیابان استانداری سه بنای "رکیب خانه" ،"جبه خانه" و "تالار تیموری" به موزه منطقه ای تبدیل می شوند. " این اظهار نظر نقطه آغاز ماجرای ساخت موزه منطقه ای در شهر موزه اصفهان است. موضوعی که جابه جایی متعدد مدیران و مشکلات زیر و درشت میراثی اصفهان از جمله ایجاد مترو در خیابان چهار باغ و ساخت برج جهان نما در حریم میدان نقش جهان سبب شد تا ساخت آن از اولویت کاری مدیران کنار گذاشته و به نوعی فراموش شود. اما این فراموشی چندان طول نکشید و با آغاز کار دولت دهم در سال 88 و انجام سفر های استانی همای سعادت روی شانه های خمیده شهر گنبد های فیروزه ای نشست و بحث ایجاد موزه بزرگ در اصفهان دوباره بر سرزبان افتاد. البته این بار در سومین سفر هیئت دولت به اصفهان سازمان میراث فرهنگی استان طرحی را به هیئت دولت ارائه کرد که در قالب آن با توجه به محور فرهنگی تاریخی شهر اصفهان و برخورداری این شهر از عناصر ارزشمندی نظیر مساجد ، مدارس علمیه ، بازار و حمام و با تاکید بر این موضوع که طبق مصوبه دور دوم سفر هیت دولت به اصفهان عنوان "پایتخت فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی به این شهر داده شده بود. هیت وزیران در جلسه 11 آذرماه 88 به استناد ماده (118) قانون محاسبات عمومی کشور مصوب 1366 تصویب کرد که مالکیت ساختمان تاریخی متعلق به بانک ملی ایران واقع در خیابان استانداری و کارخانه ریسباف در خیابان چهار باغ عباسی با رعایت قوانین و مقررات به سازمان میراث فرهنگی به منظور ایجاد موزه منطقه ای اصفهان انتقال یابد.
مصوبه ای که پس از گذشت هفت سال چانه زنی بین سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، بانک ملی و وزارت راه و شهرسازی در نهایت اردیبهشت سال جاری گویا با "رانت رفاقت و ارتباط " استاندار اصفهان قرار است زمینه اجرای آن فراهم شود.
رسول زرگرپواستاندار اصفهان با اشاره به امضای توافق نامه 6 ماده ای وزارت راه و شهرسازی و بانک ملی می گوید: "طبق نظر کارشناسی زمین کارخانه ریسباف حدود 214 میلیارد تومان ارزش گذاری شده است. وزارت راه و شهرسازی متعهد شده طبق این توافق نامه 15 درصد آن را به صورت نقدی و مابقی را در قالب واگذاری زمین به بانک ملی پرداخت کند تا در نهایت پس از پرداخت هزینه زمین مراحل انتقال مالکیت کارخانه ریسباف از بانک ملی به سازمان راه و شهرسازی انجام شود."
در نهایت پس از هفت سال چانه زنی مالکیت زمین کارخانه ریسباف برای ایجاد موزه منطقه ای به وزارت راه شهرسازی و نه سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری رسید.
هرچند به گفته زرگرپور با انتقال مالکیت کارخانه ریسباف گام اول و اصلی ترین مشکل در مسیر ایجاد موزه منطقه ای اصفهان برداشته خواهد شد. اما عدم حضور اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری و بر عکس حضور پررنگ اراده کل فرهنگ و ارشاد اسلامی اصفهان تا اینجای کار این سوال را مطرح می کند که پس از 10 سال که قرار است مقدمات ساخت موزه منطقه ای در اصفهان فراهم شود متولی ایجاد موزه در اصفهان کدام اداره یا سازمان خواهد بود؟
با اینکه از آغاز پیگیری های بحث تملک کارخانه ریسباف و ایجاد موزه بر خلاف سایر سازمان ها تقریبا هیچ اظهار نظری از مدیر کل میراث فرهنگی اصفهان منتشر نشده است اما فریدون اللهیاری در پاسخ به این پرسش که میراث به عنوان متولی بحث موزه در کشور تا کنون در این خصوص چه اقداماتی انجام داده است؛ می گوید: سازمان میراث فرهنگی به عنوان متولی موزه داری کشور سال های گذشته در خصوص ایجاد موزه منطقه ای اصفهان مطالعات محتوایی در 3 جلد آماده کرده است و این مطالعات را در جلسه شورای راهبردی ایجاد موزه منطقه ای ارائه داده است.شورای که تا کنون فقط یک بار تشکیل جلسه داده است . مضاف بر اینکه سازمان میراث فرهنگی این آمادگی را دارد تا بر اساس مطالعات انجام شده در زمینه جذب اعتبارات ملی و استانی برای ایجاد موزه بزرگ اصفهان اقدام کند.
هر مدیر کل اداره میراث فرهنگی برای اطلاع رسانی در خصوص طرحها و مطالعات انجام شده برای ایجاد موزه اصفهان حضور کم رنگی داشته اما در مقابل مرداد ماه سال جاری مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان با بیان اینکه "این اداره کل تنها وظیفه نظارت و طراحی موزه بزرگ اصفهان را بر عهده دارد و اجرای این طرح بر عهده اداره کل راه و شهرسازی است خبر از این داده که طراحی اولیه موزه بزرگ اصفهان انجام و برای بررسی نهایی از سوی این اداره به استانداری اصفهان ارائه شده است." اظهار نظری که نشان از حضور پررنگ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در بحث ایجاد موزه بزرگ اصفهان دارد.
شاید دلیل این اظهار نظر حجت الاسلام حبیب رضا ارزانی به این دلیل باشد که به گفته استاندار اصفهان قرار است برای تعدادی از سالن های موجود در مجموعه ریسباف کاربردی های غیر از موزه برای ایجاد سالن تئاتر و موسیقی پیش بینی شود.
با توجه به وسعت حدود هفت هکتاری مجوعه ریسباف اللهیاری معتقد است: اختصاص 50 درصد از این مجموعه برای ایجاد فضای موزه ای کفایت می کند و بهتر است در مابقی فضای باقی مانده طرح های در جهت معرفی صنایع دستی و گردشگری استان که همخوان بیشتری با بحث موزه داری دارد اجرا شود.
تمام این اظهار نظر ها در حال است که به گفته استاندار اصفهان ظرف چند هفته آینده اداره کل راه و شهرسازی استان موظف شده است طراحی موزه منطقه ای را در قالب یک مناقصه بین اللملی برگزار کند. منقاقصه ای که البته هنوز اقدامی برای برگزاری آن صورت نگرفته است.
جدا از اینکه طرح ایجاد موزه منطقه ای توسط چه گروهی برای اجرا ارائه شود بحث متولی موزه موضوع مهمی دیگری است که تا کنون در خصوص آن تصمیم گیری نشده است .
استاندار اصفهان در پاسخ به این سوال که متولی ایجاد موزه منطقه ای در اصفهان کدام اداره خواهد بود، می گوید:واقعیت این است که تا این مرحله برای اینکه چه سازمانی در آینده باید بهره برداری از این مجموعه را بر عهده بگرید تصمیم گیری نشده است.
زرگرپور ادامه داد: با توجه به اینکه کارخانه ریسباف با مساحتی حدود هفت هکتار دارای چندین سالن و مجموعه است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده دو کاربردی کاملا متمایز برای آن مطرح است یکی اینکه تعدادی از این فضا ها برای سالن نمایش ،تئاتروموسیقی اختصاص داده شود و تعدادی از سالن ها با کاربری موزه برای نمایش آثار تاریخی پیش بینی شود که در بخش اول باید اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و در بخش دوم اداره میراث فرهنگی طرح هایشان را ارائه دهند.
استاندار اصفهان با اشاره به اینکه در آینده با تشکیل کار گروهی برای کاربری های هر بخش تصمم گیری خواهد شد می گوید :" هنوز به این مرحله نرسیده ام و در حال حاضر استانداری به عنوان هماهنگ کننده و اداره کل راه وشهرسازی به عنوان مجری در حال فعالیت است و پس از اینکه مقداری کار جلو رفت باید با توجه به کاربری های متفاوت که برای مجموعه تعریف می شود متولی مناسب انتخاب شود."
هرچند به گفته استاندار اصفهان برنامه ریزی های طراحی موزه بزرگ اصفهان باید در نیمه اول سال جاری به پایان می رسید و عملیات اجرایی تغییر کاربری ریسباف نیز باید از نیمه دوم سال با استفاده از طراحان خبره انجام می شد اما تا کنون شراط اجرای این جدول زمانی فراهم نشده و اصفهان همچنان در حسرت موزه منطقه ای است و تنها 800 شی از مجموع 15 هزار شی تاریخی موجود درمخازن امن استان در معرض دید گردشگران و علاقه مندان به تاریخ و فرهنگ اصفهان قرار دارد.
گزارش : سمیه قنبری