رایانه؛ خیر یا شر؟

به گزارش تابناک به نقل از ایسنا، پایان‌نامه "معنای فرهنگی رایانه در زندگی اجتماعی ایرانیان از سال 1370 تا 1390" توسط بدری برندگی در مقطع دکتری رشته جامعه شناسی گرایش اقتصاد و توسعه دفاع شد.

این پایان‌نامه می‌خواهد به دو پرسش پاسخ دهد:

1.در گفتمان عمومی جامعه ایران چه درک و فهمی از رایانه شکل گرفته است؟

2.رسانه‌های ایران رایانه را چگونه بازنمایی نموده‌اند؟

در این پایان‌نامه برای تدوین چهارچوب نظری مرجع و رسیدن به نتیجه مورد قبول از نظریه جامعه شناسی فرهنگی الکساندر استفاده شده است که یک فهم ظریف از فرایندهای فرهنگی از طریق همبستگی اجتماعی ارايه می‌کند. همچنین علاوه بر این نظریه از منابع مکتوب و اسناد موجود از جمله روزنامه‌ها، اخبار، خبرگزاری‌ها و نیز تعدادی از فیلم‌های سینمایی ساخته شده با موضوع رایانه در دهه 70 و 80 استفاده شده است.

این پایان‌نامه با پژوهش‌های خود به این نتیجه می‌رسد که با گذر زمان کدها و رمزگان‌ها و روایت‌ها از سوی بازنمایی خیر به سوی بازنمایی شر می‌رود. در ابتدا رایانه با کدهای خیر یعنی ابداعات و اختراعات، گسترش رایانه در سطح جامعه، تأثیر رایانه در بخش‌های مختلف جامعه، تحولات تکنولوژی و بهبود ارزش کاری معرفی و تصویری مثبت از آن ارایه می‌شد. اما در سال‌های بعد از کدهای شر یعنی اثرات منفی رایانه بر سلامتی،آسیب‌های اجتماعی ناشی از رایانه، اثرات رایانه در خانواده‌ها، امنیت سایبری، سرعت و هزینه‌ها و زیرساخت اینترنت و رایانه و تسلط رایانه بر انسان گفتمان اکثریت جامعه برای معرفی رایانه شد.

به عنوان نمونه بیشتر عملکردها و توصیف‌ها در دهه 80 به گزارش‌هایی درباره ابداعات و اختراعات جدید یا مطالبی جدید درباره دانش رایانه و همچنین گزارش‌هایی از گسترش رایانه در بخش‌های گوناگون جامعه پرداخته است، اما با گذر زمان بیشتر عملکردها و گزارش‌ها به مسايلی مانند آثار مخرب رایانه بر سلامت و به ویژه امنیت سایبری می‌پردازد.

این پژوهش نتیجه می‌گیرد که پس از چند سال، رایانه آن روی خود را نشان داده و خود را در انتهای دهه 80 و اوایل دهه 90 به صورت یک آسیب اجتماعی و دارای آثار مخرب که بحث امنیت سایبری را پیش کشیده، نمایان ساخته است. خبرگزاری‌ها نیز تأکید بیشتری بر این جنبه منفی داشته‌اند.

این پایان‌نامه به راهنمایی و مشاوره دکتر علی ربانی و دکتر سید حسین نبوی در شهریورماه 1393 دفاع شد.