تابناک اصفهان: یکی از وظایف مهم مردم در عصر غیبت کبری، داشتن روحیه اصلاح گری در سطح جامعه است. هر فردی باید در برابر مردم، احساس مسوولیت داشته باشد و در راه اصلاح و ساختن افراد تلاش کند تا جامعه و افراد آن آماده پذیرش حکومت جهانی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه شوند. خداوند در قرآن می فرماید: «اگر خداوند برخی از مردم را به وسیله برخی دیگر دفع نمی کرد، قطعا زمین تباه می شد. بنابراین در صورتی که منتظران به دنبال اصلاح جامعه نباشند، فساد فراگیر شده و آمادگی جامعه برای ظهور به تاخیر می افتد.»ممکن است بسیاری از ما مسائل اجتماعی را ببینیم، ولی هیچ واکنشی در برابر آن نشان ندهیم.
«ازمرگ نترسید. ازچیزی بترسید که وقتی زنده اید چیزی درون شما بمیرد به نام انسانیت.» این جمله‌ای است که نشان از مرگ انسانیت در درون برخی از ما انسان‌ها خبر می‌دهد. «بی تفاوتی» از نگاه بسیاری از صاحب نظران مسائل اجتماعی، آسیبی است که در جوامع در حال گذار و مدرن رخ می دهد و مناسبات بین انسانی را به ورطه رخوت می کشاند.
«بی تفاوتی»، اپیدمی همه گیر
یک روان‌شناس مسائل اجتماعی در گفت و گویی که با اصفهان زیبا داشته «بی تفاوتی» را خطرناک ترین ویروس عصر جدید عنوان کرده و می گوید: این ویروس به ذهن ها و احساس های مردم حمله کرده و آنها را مغلوب خود ساخته است. به اعتقاد او این بیماری اجتماعی آن چنان حالت اپیدمی به خود گرفته است که انسان های حساس به دردهای جامعه را متفاوت نشان می‌دهد. حسین علیان با اشاره به روایات و احادیث خاطر نشان می کند: حضرت امام حسین (ع) در روز عاشورا به افرادی که بی تفاوت بودند، گفت: «وقتی که در مقابل ظلم سکوت کرده اید، از ظالمان هستید.» ما که پیروان آن امام هستیم، به دستوارت آنها عمل نمی‌کنیم و فقط برای خود ارزش قائلیم و خود را مهم می دانیم و نسبت به دردهای دیگران بی تفاوت هستیم.
این روان‌شناس از بی تفاوتی اجتماعی انسان هایی سخن می گوید که گاهی در مقام بالایی هستند و می افزاید: برخی از مسوولان با ارائه جواب های نادرست به مردم آنها را گمراه می کنند و گاهی نمی خواهند به سوالات آنها پاسخ دهند. به عنوان مثال بیماری که درباره یک دارو از مسوول داروخانه سوال می کند، آن مسوول با بی تفاوتی جوابی نادرست می دهد یا می‌گوید من در این باره چیزی نمی دانم. پزشکی که برای عمل جراحی یک بیمار بی بضاعت از مسوولیتش شانه خالی می کند و زنده یا مرده بیمار برای او مهم نیست. این نوع دیگری از «بی تفاوتی»ها در جامعه است. حتی مردمی که در کنار صحنه دلخراشی ایستاده اند و تماشاگر مشاجره های دو فرد با یکدیگرند و هیچ اقدامی انجام نمی دهند؛ چه بسا که در این حادثه یک نفر جان خود را از دست بدهد؛ این نوع دیگری از «بی تفاوتی» ها در جامعه است.
نهادینه کردن اصل«پرورش» در جامعه
علیان ادامه می دهد: از سوی دیگر انسان هایی هستند که بدون داشتن مقام و ثروت، شرافتمندترین انسان‌ها هستند و در همه لحظات به کمک و یاری دیگران می‌شتابند و از دیگران دستگیری می‌کنند و این نشان دهنده این است که تحصیلات، مقام و رتبه نشان از عقلانیت انسان ها نیست.این روان‌شناس اجتماعی، رسالت آموزش و پرورش را برای تحقق رکن «پرورش» در جامعه بسیار ضروری قلمداد می کند و اظهار می دارد: نهادینه کردن اصل «پرورش» نشان دهنده این است که به انسان‌های مفید نیاز داریم، نه انسان های مهم و باید به دانش آموزان بیاموزیم اگر در جهان یک اصل مهم است، آن اصل «مفید بودن» است.
«مفید باشیم نه مهم»
او معتقد است: « مفید باشیم نه مهم»، شعاری است که در جامعه باید به تحقق برسد تا با تحقق این شعار حسد، بخل، دروغ، کینه، کژی و ناراستی از جامعه رخت بر بندد و انسان ها رنگ و بوی خدایی بگیرند. این دنیا عرصه مفید بودن است و آن دنیا عرصه اهمیت یافتن در کنار بارگاه الهی. برخی می خواهند مهم باشند، اما با مرگ به جنازه ای تبدیل می شوند و پس از مرگ سخن از ستم ها و ظلم های ناروای آنها به مردم است؛ اما انسان های مفید با مرگ نام و یاد آنها از بین نمی‌رود و اهمیت و ارزش آنها معلوم می شود.او در بخشی دیگر از سخنانش می گوید: گاهی یک مهندس عمران بدون توجه به ساختمان کناری دستور گودبرداری می‌دهد و صدای کودکی در زیر آوارها گم می شود. گاهی تعمیر کننده گوشی همراه بخشی از تلفن را تعمیر می کند و بخشی دیگر را خراب‌تر کرده و به مشتری می گوید این گوشی از ابتدا خراب بوده است و... . همه این ها نمونه ای از بی اخلاقی و بی تفاوتی ما ایرانیان است؛ با وجود اینکه در روایات دینی آمده است: چنان که فردی شب را به صبح برساند و به فکر حل مشکلات مردم نباشد، مسلمان نیست.
متاســـــفانه برخی از ما نه تــــنها به فکــــــر حل مشکلات مردم نیستیم، بلکه بر مشکلات آنها می افزاییم. در واقع انسان های بی تفاوت از دایره انسانیت خارج می شوند و به تعبیر قرآن «بل هم اضل» هستند؛ یعنی از حیوان پست ترند، چراکه حیوان به اقتضای فطرت حیوانی اش بهره ای از محبت و احساسات دارد.متاسفانه در جامعه ما شور جای شعور را گرفته است. دیده شده است که برخی از والدین به فرزندانشان نهیب می زنند که فرزندم «نماز صبحت قضا نشود» در حالی که خود به اختلاس های کلان دست می زنند و این موضوع ممکن است فرزندان را دین گریز و دین ستیز کند . در حال حاضر این موضوع به یکی از آسیب های اجتماعی در جامعه ما شده است.
* زهره قندهاری - اصفهان زیبا