حال وضعیت كتابـــــخانه‌هایی را كه از سیــنما‌ها و سالن‌های تئاترمان هم خالی‌تر شده‌اند، در نظر بگیرید. هر چند اوضاع کتاب وکتابخوانی و کتابخانه ها به طور کلی چندان خوب نیست، ولی بررسی میدانی سالن ها نشان می دهد وضعیت کتابخانه های تحت نظر نهاد کتابخانه به مراتب تاسف برانگیزتر است. منیره یكی از مراجعان كتابخانه ابن مسكویه است و خلوت بودن كتابخانه را با به‌روز نبودن آن مستقیما مرتبط می‌داند. او معتقد است: «كتابخانه‌ها كتاب‌هایی دارند كه اگر در كتابخانه پدر ، مادر یا حتی كتابخانه شخصی خودمان یافت نشود، حتما به راحتی می‌توان از دوست و آشنا به امانت گرفت.» این دانشجوی 27 ساله ادبیات انگلیسی ادامه می‌دهد:« اگر ما برای پیدا كردن كتابی به كتابخانه مراجعه می‌كنیم، این كتاب معمولا یا جدید یا كمیاب است و ما با هزار امید به كتابخانه می‌آییم تا بتوانیم آن را امانت بگیریم.» صادق هم نظر مشابهی دارد و به قول خودش از بخش امانت كتاب كتابخانه‌های عمومی نا‌امید شده است. او می گوید: «كتاب‌های كتابخانه دانشگاه به‌روز‌تر از این كتابخانه‌ها هستند و من به این نتیجه رسیده‌ام تا زمانی كه دانشجو هستم، باید از این كتاب‌ها استفاده كنم؛ چرا كه بعدا در كتابخانه‌های دیگر احتمالا باید دنبال رمان‌های قدیمی باشم و كتاب‌های جدید را بخرم.» او كه در رشته شیمی تحصیل می‌كند، سكوت كتابخانه‌های خلوت را نكته مثبتی برای خودش می‌داند:«به شخصه برای من این خلوت بودن كتابخانه خوب است! آدمی هستم كه به راحتی تمركزم را از دست می‌دهم و روز‌هایی كه به این سالن می‌آیم به خاطر شلوغی خوابگاه و كتابخانه دانشگاه است.»اما همین چند هفته پیش و باافتتاح جشنواره كتاب یار مهربان، معاون فرهنــــگی اجتماعی شهرداری اصفهان طی صحبت‌هایی به وضعیت كتابخانه‌های عمومی تحت نظر نهاد کتابخانه های شهر اشاره كرد و گفت: «طی یک دهه گذشته تنها یک كتابخانه تحت عنوان كتابخانه ارشاد، توسط نهاد كتابخانه‌ها ساخته شده كه نیمی از آن به ساختمان اداری تبدیل شده و بار اصلی ساخت كتابخانه ها بر دوش شهرداری بوده است.» نقدی که تا حدی وضعیت نا‌مناسب كتابخانه‌های عمومی را توجیه می‌كند. اما به تازگی جلساتی میان نهاد كتابخانه‌ها و شهرداری اصفهان برگزار شده تا در جهت رفع معضلات كتابخانه‌ای اصفهان گام برداشته شود. علی قاسم‌زاده با مطرح كردن برگزاری این جلسات به اتفاقات پیش آمده در سال گذشته اشاره می‌كند و می‌گوید: «یک قانونی داشتیم برای كمک نیم‌درصدی شهرداری به نهاد كتابخانه‌ها. پیش‌نیاز این كمک این بوده كه در شهر، انجمن كتابخانه‌ها تشكیل شود و انجمن حسابی افتتاح و به صورت رسمی به شهرداری اعلام كند تا شهرداری این نیم‌درصد را سالیانه به حساب نهاد واریز كند. طی سنوات گذشته تا امروز این حساب رسما به شهرداری اعلام نشده است. از سوی دیگر یک توافق ضمنی با مدیران قبلی وجود داشته كه بر مبنای آن شهرداری این نیم‌درصد را هزینه و صرف احداث كتابخانه كند كه این امر توسط شهرداری انجام شده و طی بیست و چند سال گذشته مرتب در حال ساخت كتابخانه و سالن مطالعه در شهر بوده است. با تغییرات مدیریتی كه در نهاد كتابخانه‌ها ایجاد شد، نهاد مدعی شد كه این نیم‌درصد را شهرداری باید پرداخت می‌كرده و این كار را انجام نداده است. از طریق پیگیری و شكایت‌هایی كه صورت گرفت، مبلغی از حساب شهرداری برداشت شد. این اتفاقی است كه در سال گذشته و ابتدای امسال رخ داد. جلسات مشتركی میان شهرداری و نهاد شكل گرفت و قرار شد اتفاق افتاده به نحوی حل‌و‌فصل شود و افق جدیدی در این تعامل تعریف شود. در حال حاضر به توافقاتی رسیده‌ایم و اگر ان‌شاء‌الله این توافقات عملیاتی شود، مشكل حل خواهد شد و در نهایت خیر آن به شهر خواهد رسید.»معاون فرهنگی اجتماعی شهرداری اصفهان درباره توافقات انجام شده توضیح می‌دهد: «اهم این توافقات عبارت است از اینكه ما تعدادی از كتابخانه‌ها را به نهاد واگذار كنیم تا خود نهاد این كتابخانه‌ها را اداره كند؛ این واگذاری و مدیریت با منابع انسانی و كتب خواهد بود. شهرداری هم نیم‌درصد را سالانه به صورت نقدی یا تهاتر پرداخت كند كه جزئیات امر هنوز مشخص نیست.»قاسم‌زاده به چگونگی نحوه اداره كتابخانه‌ها نیز اشاره می‌كندو ادامه می‌دهد:«طبیعتا شیوه اداره كتابخانه‌ها توسط نهاد در توافق قید خواهد شد. در كشور، نهاد كتابخانه‌ها متولی كار‌های كتابخانه‌هاست. اگر شهرداری اصفهان در سال‌های گذشته به این امر ورود پیدا كرده به خاطر خلأیی بوده كه احساس می‌شده و نیازی كه شهر به این مساله داشته. حال كه نهاد كتابخانه‌ها به میدان آمده و معتقد است كه این نیاز شهر را می‌تواند مدیریت كند، طبیعتا شهرداری باید به پا گرفتن نهاد كمک كند نه اینكه كماكان به تولی‌گری اصرار داشته باشد.»قاسم‌زاده درباره مشكلات كتابخانه‌های عمومی می‌گوید:«فعالیت گذشته نهاد قابل انتقاد بوده است. دوستان معتقدند چون منابع مالی را در اختیار نداشته‌اند، نتوانسته‌اند مدیریت و ارتقای كیفی را اعمال كنند و اگر منابع مالی مصوب قانون در اختیار ایشان قرار بگیرد، می‌توانند این كار را انجام دهند. در جمهوری اسلامی اگر معتقدیم كار‌ها باید نظام‌مند شوند، در دراز‌مدت هر چیز باید سر جای خود قرار گیرد. وقتی گفته میشود نهاد كتابخانه‌های عمومی، طبیعتا باید اداره كتابخانه‌های عمومی بر عهده این نهاد باشد. شهرداری كتابخانه ایجاد كرده و نهاد مدعی است می‌تواند به نسبت شرایط خود، این كتابخانه‌ها را اداره كند. ما باید اعتماد كنیم، كتابخانه‌ها را در اختیار ایشان بگذاریم و خود نهاد ان‌شاء‌الله اداره خواهد كرد. نهاد امكانات لازم را نداشته ولذا حضور فعالی هم در اداره كتابخانه‌ها نداشته. بنابراین این فعالیت قال ارزیابی نیست. امیدواریم مشكلات پیشین بر‌طرف شود.»اما سرپرست اداره کل کتابخانه های عمومی استان اصفهان که از اردیبهشت ماه تا امروز همچنان به عنوان سرپرست و نه مدیر اداره آن را بر عهده دارد، در برابر انتقادات وارده اذعان می‌كند: «ما سالن مطالعه هستیم؛ در‌واقع وقتی وظایف ما تعریف میشود، از كتابخانه‌ها متفاوت است. سالن‌های مطالعه مستحق توجه بیشتری هستند؛ مخزن كتاب‌هایشان تقویت شود. یک فضای فیزیكی در اختیار ماست كه باید از آن استفاده بیشتری كنیم؛ به جز استفاده مطالعاتی از این فضا می‌توان به كتابخوان‌ها كتاب ارائه داد. اگر دوستان ما در كتابخانه‌ها بتوانند به سالن‌های مطالعه توجه بیشتری كنند، خیلی بهتر خواهد بود. »امیر هلاكویی به كاربری كتابخانه‌ای سالن‌های مطالعه هم اشاره می کند و ادامه می‌دهد: «مساله دیگر اینكه ما یک مجموعه فرهنگی هم هستیم و برای راه‌اندازی كتابخانه به كمک نیاز داریم. درست است كه محدودیت فضا وجود دارد و استاندارد‌های لازم را نداریم، اما می‌توانیم بخشی از نیاز جامعه را پوشش بدهیم. برای مثال در كتاب‌های كمک‌درسی كه تخصص خاصی هم لازم ندارد، می‌توانیم در مراكز فرهنگی و سالن‌های مطالعه برای افراد جامعه كمک‌حال باشیم. اصفهان زیبا. نسیم خادم عباسی