صداي بوق بوق گراني برنج بلند شد! / موج افزايش قيمت خوراكي ها

براساس بررسی های انجام گرفته قیمت انواع برنج ایرانی در بازار در هر كیلو دو تا سه هزار تومان نسبت به قبل از عید افزایش یافته است. البته همواره در ایامی چون اعیاد مختلف، ایام محرم، ماه مبارک رمضان به دلیل افزایش تقاضا با افزایش جزئی قیمت برنج در بازار این محصول مواجه می شویم، ولی معمولا پس از گذشت آن زمان های خاص، نرخ محصول دوباره به حالت قبلی خود بازمی گشت، ولی این بار با گذشت نوروز، برنج شوک قیمتی بیشتری هم پیدا کرده است. برای این تغییر ناگهانی قیمت، فعالان و مسوولان دلایل و بهانه‌های مختلفی از جمله صادرات برنج ایرانی به روسیه،‌وجود واسطه ها ،كم شدن میزان كشت محصول، تبدیل شدن زمین‌های كشاورزی به ویلا و خرد شدن زمین‌های صنعتی به زمین‌های كوچک و شخصی را بیان می کنند. اما به درستی مشخص نیست چه دلایلی در گران شدن این محصول دخیل است. وزارت جهاد کشاورزی اعلام می کند که قیمت منطقی این محصول برای مصرف‌کننده کیلویی ۸۰۰۰ تومان است و عامل اصلی گرانی آن در بازار دلالی و واسطه‌گری است نه تولید.

وزیر جهاد کشاورزی تصریح می کند که این وزارتخانه مسوولیتی در قبال گران فروشی برنج در مغازه های سطح شهر ندارد. از سوی دیگر، رییس اتحادیه شالیکوبی های گیلان با بیان اینکه افزایش قیمت برنج به تدریج از روزهای اول امسال آغاز شد، دلیل آن را کاهش واردات و تغییر ذائقه مردم برای مصرف برنج ایرانی به جای برنج خارجی می داند .دبیر انجمن برنج نیز مقصر گرانی این محصول را فروشندگان و بنکداران معرفی می کند و معتقد است سازمان حمایت باید این مساله را کنترل می‌کرد که این کار را انجام نداد. رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی نیز که به افزایش قیمت برنج اذعان دارد، دراین موردمی‌گوید: گرانی برنج که عده ای آن را به دلیل افزایش قیمت در شهرهای مصرف کننده عنوان می‌کنند، در واقع به دلیل افزایش قیمت آن در شهرهای تولیدکننده و وجود دلالان در این بخش است. البته برخی از مسوولان هم چون رییس اتاق اصناف ایران چنین مساله ای را امری عادی قلمداد می کنند.

اما عرضه کنندگان برنج درسطح شهر اصفهان در این مورد چه می گویند؟ یکی از این فروشندگان برنج دلیل افزایش قیمت این محصول را مربوط به کاهش مصرف برنج خارجی دانسته و می گوید: «چون در سال گذشته کیفیت برنج های هندی زیر سوال رفت، مردم به طرف مصرف برنج ایرانی روی آوردند واین افزایش تقاضا منجر به افزایش قیمت شد.» فروشنده ای دیگر دلیل افزایش قیمت برنج را مرتبط با بنکداران عنوان کرده و می گوید:« این فعالان با استفاده از زمان هایی خاص چون اعیاد، اقدام به گرانی محصول می کنند و امسال هم با فرارسیدن عید نوروز گرانی برنج ایرانی آغاز شد، ولی این گرانی به دلیل افزایش حجم برداشت و تولید با نزدیک شدن به فصل برداشت کاهش خواهد یافت.» توزیع کننده دیگری بیان می کند: «دلایل افزایش قیمت برنج بسیار است، اما آنچه مشخص است، این وضعیت تا مرداد ماه، زمان برداشت برنج، کم وبیش ادامه دارد.» درنهایت یکی از کارخانه داران برنج ایرانی با بیان اینکه سال گذشته قیمت برنج تنها 3درصد افزایش پیدا کرد، می گوید: «تا اواخر سال گذشته بازار برنج ایرانی اوضاع باثبات و آرامی داشت، ولی مشخص نیست چرا یکمرتبه نرخ آن افزایش یافت.» وی به احتمال نقش واسطه ها در گرانی برنج اشاره می کند و می گوید:«به دلیل سود زیاد فروش برنج های وارداتی ، دلالان در تلاشند که با جوسازی و یا هر حربه ای دیگر قیمت برنج ایرانی بالا رود تا مردم مجبور به استفاده بیشتر از برنج خارجی شوند.»

آمارها نشان می‌دهد، سرانه مصرف برنج در ایران بیش از 6/36 کیلوگرم در سال است که این رقم هفت برابر سرانه مصرف در کشورها ی اروپایی است. حال در کشوری که مصرف برنج چندین برابر دیگر کشورهاست افزایش یکمرتبه قیمت این محصول آن هم بدون دلیل مشخص وواضح، موضوعی است که نیازمند توجه بیشترمسوولان مربوطه است. باتوجه به بررسی های میدانی شالیکاران و کارخانه‌ها‌، خرده فروشان و بازار را مقصر گرانی می‌دانند و معتقدند قبل از سال جدید برنج مورد نیاز بنکداران و بازار توزیع شده است، لذا افزایش قیمت‌ها از مرحله توزیع به بعد رخ داده است. فروشندگان خرد هم می‌گویند ما با قیمت بالا برنج خریداری کردیم، به همین دلیل ناچار به افزایش نرخ ها شدیم. اما در این میان آنچه که فراموش شده، نقش دولت و مسوولان تنظیم بازار است که کمتر اشاره‌ای به کوتاهی دولت در این راستا می شود. حتی وزارت جهاد كشاورزی هم بیشتر برنامه‌های خود را حول محور تولید و توزیع محصولات كشاورزی عنوان كرده و خبری از برنامه‌ریزی این نهاد برای وضعیت تنظیم بازار وجود ندارد.درحالی که اگر بازار تحت کنترل ناظران قرار داشت، چنین آشفتگی و نابسامانی های بی سابقه ای اتفاق نمی افتاد.