"بازسازی ملک پدری برای حفظ هویت تاریخی شهر"
تابناك:چه بسیار خانه ها و آثار تاریخی ارزشمندی که هر روز در گوشه و کنار این شهر به خاطر منفعت طلبی و کوته بینی برخی از مالکان و مسئولان از بین رفته و می روند. اما هستند شهروندانی نیز که با درک اهمیت هویت تاریخی شهر که بیشترین بار آن را معماری بر دوش می کشد، ملکی سنتی را که به ارث برده اند با صرف هزینه بالا و وقت بسیار حفظ می کنند.
چه بسیار خانه ها و آثار تاریخی ارزشمندی که هر روز در گوشه و کنار این شهر به خاطر منفعت طلبی و کوته بینی برخی از مالکان و مسئولان از بین رفته و می روند. اما هستند شهروندانی نیز که با درک اهمیت هویت تاریخی شهر که بیشترین بار آن را معماری بر دوش می کشد، ملکی سنتی را که به ارث برده اند با صرف هزینه بالا و وقت بسیار حفظ می کنند.
«حسین مکسبی» خانه مسکونی 500 متری پدری اش را که در ابتدای چهارسوق مقصود در کنار میدان نقش جهان قرار دارد و بعد از جنگ به صورت مخروبه درآمده بود را با صرف هزینه زیادی به سفره خانه سنتی تبدیل کرده؛ «سفره خانه باستانی». « بیشتر از 20 میلیارد تومان برای بازسازی اینجا هزینه کرده ام، بدون گرفتن وام و کمکی از دولت. با این پول می شد یک هتل ساخت و بیشتر از این بهره برداری کرد.»
مدیر سفره خانه باستانی، یک در چوبی را که به شیوه سنتی ساخته شده نشان می دهد و می گوید که برای ساختن همین در، 50 میلیون تومان هزینه کرده است. در گذشته در اینجا پدر مرحوم «مکسبی» کار طبخ غذا را انجام می داده است. «همان کار را حفظ کرده ایم، البته کمی شاخ و برگ به آن داده و تزیین اش کرده ایم.»
«مکسبی» که در دو رشته پرستاری و بهداشت حرفه ای تحصیل کرده است و کارمند دولت بوده با توجه به علاقه ای که به کار پدرش داشته کارمندی را رها کرده و در شکلی نو کار پدری را ادامه می دهد. بازسازی این سفره خانه 10 سال زمان برد، « بعد از انقلاب 6، 7 سال به صورت مخروبه بود، کم کم بعد از تمام شدن جنگ دیدم که توریست ها دارند به کشور می آیند. با توجه به موقعیت مکانی این محل که در سایت میدان نقش جهان واقع شده رفتم و تقاضایی را به سازمان میراث فرهنگی استان اصفهان و شهرداری دادم که به سختی با آن موافقت شد. به تهران هم البته رفتم. مرحوم «دکتر باقر آیت ا... زاده شیرازی» که بسیار بلندنظر بود گفت که باید به من کمک شود تا یک کار فرهنگی در زمینه گردشگری انجام دهم. بر اساس صحبت ایشان، سازمان میراث فرهنگی اصفهان نقشه ای طراحی کرد، دفتر فنی سازمان نیز آن را تایید کرد و من هم آن نقشه را اجرا کردم.»
مدیر سفره خانه باستانی از مشکلی می گوید که برای بخش کوچکی از سفره خانه پیش آمده اما سازمان میراث فرهنگی استان اصفهان با سخت گیری زیاد خود، کمک چندانی برای حل آن نکرده است: « قبل از ماه مبارک رمضان برای تعمیر یک قسمتی از فضای آشپزخانه اقدام کردیم و پروانه تعمیر گرفتیم. سقف زیر زمین شکل طاق ضربی داشت و سازمان میراث گفته بود که نباید به آن دست گذاشت، به دنبال تعمیرات، بخشی از سقف آشپزخانه پایین آمد، ما رفتیم به سازمان میراث فرهنگی و تعهد دادیم که اینجا را بسازیم و به شکل اولش در آوریم. به نظرم سازمان میراث فرهنگی دارد خیلی سخت گیری می کند. الان بیشتر از 6 ماه است که بخشی از آشپزخانه به صورت مخروبه مانده و ما تیغه ای کشیده ایم و آن را از فضای آشپزخانه جدا کرده ایم. مانده ایم چه کنیم، هر چه هم که به سازمان مراجعه می کنیم جواب درستی به ما نمی دهند.»
در حال حاضر سفره خانه باستانی با حداقل 30 پرسنل هر روز میزبان گردشگران داخلی و خارجی زیادی است که غذایشان را در فضایی بسیار زیبا و لذت بخش صرف می کنند. «مکسبی» معتقد است که کسب و کار همه اش منفعت اقتصادی نیست بلکه باید از نظر اشتیاق و علاقمندی به کار نیز صاحب آن را ارضا کند وگر نه آرامشی برای فرد نمی گذارد و زندگی او را از هم می پاشاند. «کسب و کار نباید یک طرفه باشد؛ به این صورت که من سرمایه دار طوری سرمایه گذاری کنم که استفاده و منفعت آن فقط در جیب خود من برود بلکه کسب و کار باید به صورت زنجیره ای باشد که با چرخش آن تمام اقشار از آن بهره ببرند. چه اشکال دارد که سرمایه داران ما زمینه ای را فراهم کنند که افرادی که مایه ندارند بیایند کار کنند و بهره وری داشته باشند!»
امروزه با الگوگرفتن از ایده افرادی چون مکسبی، بسیاری دیگر از مردم در تلاش اند تا خانه های قدیمی را به مکانی برای کاربری های مدرن و مردمی و فضاهای شهری بدل کنند. آنچه که به ویژه در محله جلفا نیز طی سالهای اخیر نمودی بارز داشته است.
اگرچه این حرکت های اخیر خیلی دیر اتفاق افتاده و به نظر می رسد طی دو دهه اخیر زیر سیاست های نابخردانه در اراضی مسکونی شهری اصفهان، دستکم هزار خانه تاریخی از بین رفته باشد، اما همین نمونه های اخیر نیز فرصتی است مغتنم و اتفاقیست مبارک.
ليلا شهبازيان، روزنامه نگار اجتماعي/اصفهان امروز
منبع: تابناک