اگر شیرازی‌ها این‌قدر به شعرای خود می‌نازند که البته حق هم دارند، اگر خراسانی‌ها این‌قدر به زبان و تاریخچه ادبی خود افتخار می‌کنند که افتخارشان بجاست، اصفهانی‌ها هم شاعری خوش‌قریحه و ممتاز و منحصربه‌فرد دارند که کمی مهجور و گمنام است. این روزها به واسطه تلاش‌های مدیریت‌شهری اصفهان و اهالی فرهنگ و دغدغه‌مندان این شهر، سر زبان‌ها افتاده است. این شاعرِ خاص و بااحساسْ کمال‌الدین اسماعیل، زیسته در قرن هفتم هجری قمری است.
مزار کمال‌اسماعیل در گوشه‌ای از اصفهان در خیابان کمال قرار دارد. مردم که از کنارش رد می‌شوند، سری به احترام فرود می‌آورند و به این شاعر یگانۀ شهرشان سلام می‌کنند. از میان این مردم شاید کمتر کسی بداند که این شاعر حمله مغول را به این شهر به چشم خود دیده و چه وصف‌هایی که از این حمله نکرده است!
اصفهان را اغلب با دوران صفویه می‌شناسند؛ اما تاریخ این شهر بیش از این‌ها قدمت دارد. قسمتی از حافظه تاریخی این شهر مربوط به ادبای این شهر است؛ نویسندگان و شاعران بزرگی که در این شهر به دنیا آمدند و از دنیا رفتند و کمال‌اسماعیل یکی از این شاعران است؛ شاعری که تا دلتان بخواهد از اصفهان گفته است. به اصفهان افتخار کرده و گاهی هم از آن رنجیده است. گاهی عاشق آن شده و گاهی دل‌زده؛ درست مثل همه ما که عاشق اصفهانیم و ممکن است روزی به دلیل اتفاقاتی که در آن می‌افتد، برای این شهرِ عجیب‌غریبِ هزار افسانه غمگین شویم؛ ولی باز هم رهایش نمی‌کنیم. اگر دیوان کمال را باز کنید، از ظرایف طبع او بهره‌مند و با شخصیتی نازک‌خیال و بسیار حساس روبه‌رو خواهید شد که به تمام حوادث پیرامون خودش واکنش نشان می‌داد.
هفتم دی ماه را روز کمال‌اسماعیل نام‌گذاری کرده‌اند. او در این روز به دست مغولان کشته شد. در برخی کتب تاریخی نقل شده که او را درست در جایی که به شهادت رسید، به خاک سپردند. هفتم دی ماه امسال، آخرین سال قرن، مقام این شاعر عزیز را گرامی می‌داریم. اشعارش را که بر بسیاری از شاعران پس از خودش، چون حافظ، اثر گذاشته، می‌‌خوانیم، چشمانمان را می‌بندیم و اصفهان هفتصد سال پیش را تصور می‌کنیم.
دفتر تخصصی ادبیات و زبان مرکز آفرینش های ادبی قلمستان اصفهان