تابناک بوشهر: موضوع کمآبی در کشور در سال گذشته، وضعیت نگرانکنندهای داشته است. این کمآبی در استانهای مختلف شدت متفاوتی داشته، بهطوریکه استان بوشهر در بین استانهای کشور جایگاه دوم را در زمینه خشکسالی داشته است.
بوشهر در سال گذشته 50 درصد کاهش بارندگی را تجربه کرده است و این در حالی است که متوسط کاهش بارندگی در کشور 17 درصد بوده است. به دلیل این کمبود بارندگی، رودخانههای مهم استان نسبت به میزان مورد انتظار، در سال گذشته 90 درصد کاهش آورده آبی داشتهاند و رودخانههای باهوش، دالکی و شاپور در سال گذشته بهترتیب 97 درصد، 80 درصد و 86 درصد کاهش آورده داشتهاند.
از سوی دیگر، منابع آبهای زیرزمینی استان نیز بهدلیل برداشت بیرویه رو به زوال رفته و کشاورزان استان را با کمآبی و شور شدن چاههای کشاورزی مواجه بودهاند.
با وجود وضعیت وخیمی که بر منابع آب استان حاکم است، وجود سه رودخانه دائمی مند، دالکی و شاپور و وجود چندین رودخانه فصلی دیگر، میتواند بهعنوان نقطه مثبتی برای حفظ حیات انسانی، کشاورزی و صنعتی استان شناخته میشود.
هم اینک سد رئیسعلی دلواری در بخش شبانکاره دشتستان به عنوان بزرگترین و تنها سد بتنی استان شناخته میشود که بر روی رودخانه شاپور ساخته شده است. اما چهار سد دیگر با ظرفیت ذخیرهسازی آب 42 تا 270 میلیون مترمکعب در سال بهنامهای دالکی، باغان،دشت پلنگ و باهوش در دست ساخت هستند که امید است در آیندهای نزدیک به بهبود وضعیت آب استان کمک کنند.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای استان در خصوص وضعیت چهار سد در دست ساخت استان گفت: هر چهار سد استان از پیشرفت فیزیکی زیادی برخوردار نیستند و تنها سدهای دشت پلنگ و دالکی دارای پنج درصد پیشرفت فیزیکی هستند و دو سد دیگر در مراحل اجرایی پایینتری قرار دارند.
شاپور رجایی با بیان اینکه فاز اول ساخت سد دالکی همزمان با سفر رئیس جمهور آغاز شده است و بر اساس برنامهریزیها تل شهریور سال 95 به پایان خواهد رسید، افزود: برای انجام این مرحله، 81 میلیارد تومان اعتبار نیاز است که باید 70 میلیارد تومان آن بهوسیله پیمانکار پروژه و 11 میلیارد دیگر از محل شرکت آب منطقهای تامین شود. البته بانک صادرات ایران برای تامین مالی 40 میلیارد تومانی این مرحله اعلام آمادگی کرده است که مراحل تخصیص آن در تشکیلات این بانک در خال انجام است.
وی در ادامه از احتمال آغاز فاز دوم طرح، تا پایان سال 94 خبر داد و ادامه داد: پس از رسیدن مرحله اول به پیشرفت 70 درصدی، فاز دوم که ساخت بدنه سد است، با شروع تشریفات مناقصه، در نیمه دوم امسال آغاز میشود. این مرحله نیز به حدود 270 میلیارد تومان اعتبار نیاز خواهد داشت.
هرچند ساخت این سد،به گفته مسوولان استان روندی کندی را پیش گرفته و از برنامهریزیها عقب مانده است، اما به هر جهت، نسبت به سایر سدهای استان وضعیت بهتری دارد. سدهای باغان و دشت پلنگ که با برنامهریزی چهار ساله طراحی شدهاند، برای عملیات ساخت نیاز به تایید فاینانس چینی هستند.
به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقهای استان، موافقت طرف ایرانی برای دریافت این فاینانس گرفته شده است اما این فاینانس نیاز به تایید طرف چینی و معرفی تامین کننده است. رجایی احتمال میدهد که در سفر اخیر رئیس جمهور چین به ایران که اواخر اردیبهشت ماه خواهد بود، موافقت چینیها نیز گرفته شود.
با اینحال، مجریان این پروژههای بیکار ننشستهاند و مدتی است پس از اتمام مرحله مطالعاتی، عملیات اجرایی هر دو سد را آغاز کردهاند. رجایی در این خصوص میگوید: بودجه آغاز این پروژه را با استفاده از ردیفهای موافقتنامهای که شرکت آب منطقهای در اختیار دارد و همچنین با استفاده از آورده پیمانکاران آغاز کردهایم و کم و بیش عملیات تجهیز کارگاه، خاکبرداری و سنگ برداری و انحراف آب رودخانهها انجام شده است. اما در مجموع سد دشت پلنگ به لحاظ پیشرفت، جلوتر است و حدود پنج درصد پیشرفت داشته است.
وی میزان اعتبار مورد نیاز برای این دو سد را هر یک به میزان 192 میلیارد تومان برای سد دشت پلنگ و 193 میلیارد تومان برای اتمام سد باغان اعلام کرد.
اما سد باهوش اهرم در بلاتکلیفی کامل قرار دارد و به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقهای استان، این طرح هنوز ردیف اعتبارات اجرایی دولتی را مطابق با ماده 215 دریافت نکرده است. رجایی میگوید: دولت برای سال 94 هم برنامهای برای ارائه پیشنهاد طرحهای جدید به مجلس برای گرفتن اعتبار ندارد و برنامه خود را بر اتمام پروژههای نیمه تمام متمرکز کرده است.
رجایی دوره ساخت هر سه سد فوق را 4 ساله و به شرط تامین مالی پروژهها اعلام کرد.
پیش از این، مدیر عامل شرکت آب منطقهای بوشهر از برنامهریزی برای ساخت 40 سد کوچک در استان خبر داده بود. رجایی روز گذشته، آخرین وضعیت سدهای برنامهریزی شده را به این شرح توصیف کرد: همه این سدها دارای ظرفیت مخزنی یک تا 10 میلیون مترمکعب هستند و از بین سدهای برنامهریزی شده، سد تنگ ارم با حدود 70 تا 80 درصد پیشرفت فیزیکی دارد. این سد حجم مخزنی 2/3 میلیون مترمکعبی دارد و برای تامین آب شرب تنگ ارم و روستاهای اطراف ساخته شده است.
وی با بیان اینکه امیدواریم تا شروع بارندگیهای امسال،این سد به بهرهبرداری برسد افزود: سد تنگ ارم دشتستان از سدهای مهم استان بوشهر است و از نوع سنگ و سیمان با پوشش بتن مسلح با ارتفاع 25 متر است که تا کنون 70 میلیارد ریال برای اجرای خط انتقال آن تخصیص یافته است.
مدیرعامل آب منطقهای استان درباره وضعیت سایر سدها نیز گفت: چهار سد آبپا، دهرود، کاردنه و سد دره آردو برازجان، فاز یک مطالعاتی را به پایان رساندهاند و با توجه به حجم سدها،پیشبینی میشود که در صورت تامین مالی، حداکثر در مدت دو سال با اتمام میرسند. حتی امکان اتمام آنها در مدت 18 ماه نیز وجود دارد.
رجایی وضعیت سدهای ارغون و شنبه را عقبتر از چهار سد دیگر عنوان کرد و افزود: برای این دو سد، درخواست اعتبار دادهایم و هر زمان که اعتبار مورد نیاز تامین شود، فرایند ساخت آنها نیز آغاز خواهد شد.
استان بوشهر یکی از کمآب ترین استانهای کشور از که حدود 90 درصد از نیاز آبی خود را از استانهای همجوار تامین میکند. با اینحال، 92 درصد از آب استان در حوزه کشاورزی مصرف میشود که در این زمینه ارائه الگوهای مناسب کشت، بهعنوان راهکار مقابله با مشکلات کمآبی شناخته میشود.