وجود بناهاي تاريخي و همچنين جاذبه هاي طبيعي هر منطقه از شاخص هايي است که موجب ايجاد انگيزه و جلب افراد براي ديدن آن منطقه مي شود و شهرستان خاتم نيز بدليل بهره مندي از جاذبه هاي تاريخي و طبيعي از اين قاعده مستثني نبوده چنانکه قلعه سنگي 1500 ساله هرات درخاتم يکي از اين جاذبه ها مي باشد.
اين بناي تاريخي در 5 کيلومتري غرب شهر هرات در بالاي کوه هاي نزديک چشمه نهر مسيح قرار گرفته است. در فراز بلندترين قسمت کوه و با استفاده از مصالح سنگي و گلين با طولي حدود 200 متر و عرضي حدود 20 متر يک باروي عظيم سنگي وجود دارد که با گذشت زمان بيشتر قسمت هاي آن فرو ريخته است.
در داخل بنا با استفاده از خرده سنگ و پرکننده هاي گلين چندين اتاق ايجاد شده که با ساروج ديواره هاي آن را اندود کرده اند. اين بنا در گذشته داراي کارکردي نظامي- امنيتي بوده که تمام دشت هرات را زير نظر داشته است. با توجه به وجود سفال هاي شاخص دوره ساساني و مطالعات باستان شناسي، اين بنا مربوط به دوره ساساني مي باشد و در بين اهالي محلي به قلعه گبرها مشهور است. مي توان اين بنا را مهمترين اثر شناسايي شده دوره ساساني در منطقه هرات و مروست نام برد که نشان دهنده اهميت منطقه در دوران قبل از اسلام است.
البته در مورد قدمت هرات و مروست آثار و شواهد نشان ميدهد که اين دو منطقه بسيار قديمي و تاريخي است و مورخان را بر اين باور است که منشأ سکونت در اين منطقه به زمان ورود آريايي ها به ايران باز ميگردد. منطقه هرات و مروست در قرون گذشته جزيي از مملکت فارس بوده که پايتخت آن شهر استخر بوده است. اين منطقه در دوره ساسانيان به علت واقع شدن بين يزد و کرمان وفارس از اهميت خاصي برخوردار بوده است و بسيار پر رونق آثار و ابنيه تاريخي باقيمانده خود شاهدي بر اين مدعا است. از مهمترين آثار باستاني و تاريخي اين شهرستان مي توان به قلعه کبري واقع در بالاي کوه سرچشمه با فاصله 5 کيلومتري شهرهرات، قدمگاه علي در 5 کيلومتري غرب هرات، امامزاده پير غيب با سنگ نوشته هاي به خط ميخي در فاصله 20 کيلومتري جنوب غربي هرات (منطقه بوروييه)، مسجد فتح آباد در 5کيلومتري شمال شرقي هرات. شايان ذکر است بسياري از آثار باستاني شهر هرات بر اثر سيل ويرانگر سال 1365 از بين رفت.
همچنين شهرستان خاتم با داشتن اکوسيستم هاي گوناگون و شرايط آب و هوايي متنوع، يکي از مناطق خاص ايران از لحاظ اکولوژيک است که داراي گونه هاي مختلف گياهي و حيات وحش ويژه اي مي باشد.آب و هواي شهرستان بياباني و نيمه بياباني است. بخش عمده اين شهرستان زير پوشش جنگلي قرار دارد که جنگل هاي پسته وحشي باغ شادي و جنگل هاي بادم کوهي چنارناز از جمله پوشش گياهي اين منطقه است. اين شهرستان بهترين و بزرگترين منطقه طبيعي زيست هوبره يا بوقلمون وحشي است که از نظر ملي گونه اي حفاظت شده و از نظر جهاني در فهرست سرخ اتحاديه بين المللي حفاظت از محيط زيست قرار دارد که قره تپه هرات به عنوان شاخص ترين و مهمترين زيستگاه اين پرنده نادر در کشور مي باشد. پوزن زرد نيز به عنوان يکي از پستانداران کمياب و در حال انقراض ، در منطقه حفاظت شده جنگل باغ شادي خاتم تحت حفاظت قرار گرفته است.
شايان ذکر است گونه هاي ديگر حيوانات نيز در اين شهرستان مثل آهو جبير ، خرس قهوه اي ، کرکال ، زاغ بور و … زندگي مي کنند.
با توجه به اين که شهرستان خاتم مهمترين قطب کشاورزي استان يزد محسوب مي شود ، وجود منابع آبي فراوان از جمله سفره هاي وسيع آب هاي زيرزميني هم جوار شهرستان بوانات و قرار گرفتن در مسير رودخانه بوانات که بزرگترين سد مخزني استان يزد بر آن در حال احداث مي باشد چشم انداز نويد بخشي را براي کشاورزي اين منطقه ترسيم کرده است. چاه آرتزين شهرستان خاتم و رودخانه نهر مسيح در خاتم نمونه اي از فراواني آب در اين منطقه است که باعث رونق کشاورزي شده است.