دانشگاه را در رشته هنر اسلامی گرایش فلز به پایان رسانده ولی عشقش به فلز و جواهرسازی به سال‌های قبل از دانشگاهش برمی‌گردد. علاقه‌اش به طرح‌های دوره قاجاراست و با اینکه کمتر از یک دهه از عمرش را صرف جواهرات دست‌ساز کرده، اما می‌گوید اگر صدبار دیگر هم متولد شود، باز هم این حرفه را دنبال خواهد کرد.
«شهرزاد علی یاری ملکی» با همه فلزات گرانبها، نیمه گرانبها کار می‌کند و تولیداتش را بر اساس ذهنیت‌ها و تکنیک‌های خودش و صد درصد با دست می‌سازد. اوکارگاه کوچکی دریکی از روستاهای استان راه‌اندازی کرده و با کمک دونفر از دوستانش بدلیجاتی با برند «شهرزاد» به گالری‌ها و فروشگاه‌های صنایع دستی خاص تهران عرضه می‌کند.
جواهرسازی از شیوه سنتی فاصله گرفته است
شهرزاد علی یاری ملکی با اشاره به استفاده ازتکنولوژی‌های روز دنیا توسط جواهرسازان ایرانی گفت: امروزه جواهرسازی در ایران از شکل سنتی و دستی فاصله گرفته و به سمت کار با دستگاه و بهره گیری از تکنولوژی‌های به روز از جمله استفاده از پرینترهای سه بعدی سوق پیدا کرده است.
این بدلیجات ساز البرزی افزود: دراستفاده از پرینترهای سه بعدی برای ساخت جواهر، هنردست کمتر دخالت دارد و این دستگاه است که ایده هنرمند را پیاده سازی می‌کند.
وی ادامه داد: علی رغم این که درگوشه و کنارکشور شاهد فعالیت کارگاه‌های انفرادی و گروهی جواهرسازی و ساخت بدلیجات هستیم ولی درهای واردات طلای ایتالیا و بدلیجات هند،تایلند و چین همچنان باز است و این تولیدات بازار را قبضه کرده‌اند.
مردم جواهرات و بدلیجات دست ساز را بیشتر دوست دارند
وی ضعف در ایده‌پردازی و طراحی را از دلایل عدم استقبال مناسب مردم از طلا و بدلیجات ایرانی دانست و گفت: متاسفانه درحال حاضر اعتماد چندانی به توانمندی‌های هنرمندان این رشته وجود ندارد و همین باعث شده درساخت طلا و بدلیجات دستگاه و تکنولوژی برتوانایی ذهن و ظرافت دست هنرمندان غالب شود.
وی توضیح داد: هرچند ظرافت و زیبایی جواهراتی که با دستگاه ساخته می‌شوند قابل مقایسه با نمونه دست سازآن نیست ولی بدون شک روح و حسی که در جواهرات دست ساز وجود دارد در نمونه‌های صنعتی آن گم شده است.
این هنرمند البرزی یادآورشد: هرچند جواهراتی که با دستگاه ساخته و به بازار عرضه می‌شوند مشتری‌های زیادی دارند و به خوبی به فروش می‌رسند ولی هنوز هم طلایی که بادست ساخته و پرداخته شده بیشتر خواهان دارد و گران‌تر نیز به فروش می‌رسد.
جواهرسازی رشته مجزای دانشگاهی ندارد
علی یاری ملکی اضافه کرد: استقبال زیاد مردم از طلا و جواهرات دست ساز نشان می‌دهد که مردم حسی که دست به یک اثر هنری می‌دهد را کاملا درک می‌کنند و برای آن ارزش قائل هستند.
وی با توضیح این که هنوز رشته جواهرسازی به طور مجزا در دانشگاه‌ها تدریس نمی‌شود، گفت: جواهرسازی هنوز به شکل رشته‌ای مستقل درنیامده و در قالب چند واحد درسی درلابه لای دروس رشته صنایع دستی تدریس می‌شود.
این هنرمند البرزی ادامه داد: ازآنجایی که جواهرسازی در ایران به صورت رشته‌ای مجزا تدریس نمی‌شود دانشجویان نمی‌توانند به صورت تخصصی با روش‌ها و فنون ساخت جواهرآشنا شوند.
وی یادآورشد: دانشجویان صنایع دستی اکثراً در زمینه فرم و طراحی جواهرات به مشکل برمی‌خورند؛ چراکه در مقایسه با دانشجویان رشته‌های نقاشی و مجسمه‌سازی کمتر با حجم، رنگ ،خط و نقطه و طرح سر وکار دارند.
وی اضافه کرد: ازآنجایی که به دانشجویان رشته صنایع دستی مبنای حجم به خوبی آموزش داده نمی‌شود، کسانی که به سمت جواهرسازی روی می‌آورند در بحث طراحی فلزی که قرار است درآینده‌ای نزدیک به انگشتر، دستنبد،گردن بند و ... تبدیل شود با مشکل مواجه می‌شوند.
این هنرمند درادامه به یکی دیگر از مشکلات دانشجویان رشته صنایع دستی اشاره کرد و گفت: بیشتر اساتید رشته صنایع دستی استادکار هستند و کمتر تحصیلات دانشگاهی دارند و از آنجایی که این اساتید در طول زمان و با کسب چندین سال تجربه به مهارت رسیده‌اند، در انتقال تجربه خود در مدت زمان کوتاه با مشکل مواجه هستند.
وی اظهار کرد: براین اساس مسئولان هرچه زودتر باید فکری برای راه‌اندازی رشته تخصصی جواهرسازی درکشور بکنند.
این هنرمند البرزی درتوضیح نحوه علاقه مندیش به جواهرسازی گفت: قبل از ورود به دانشگاه در دوره آموزشی مبانی حجم شرکت کرده و بعد از آن نیز با دانشجویان رشته هنر در کلاس‌های مجسمه‌سازی شرکت می‌کردم.
وی ادامه داد: با پایان دوره آموزشی، مجسمه سازی را آغاز کردم ولی واقعیت این است که ساخت آثار هنری با ابعادبزرگ برایم سنگین بود و انرژی زیادی از من می‌گرفت.
وی تصریح کرد: از آنجایی که به هنردست علاقه داشتم تلاش کردم رشته‌ای را ادامه دهم که مهار مواد اولیه و ابرازش برایم ساده باشد و پس از بررسی تصمیم گرفتم در شاخه مجسمه‌های پوشیدنی و مرتبط با بدن کارم را ادامه بدهم و این طور شد که جواهرسازی را شروع کردم.
هنرمند صاحب سبک البرزی درتوضیح تفاوت نگرش فردی که به جواهرسازی صرفا به شکل حرفه‌ای پول ساز نگاه می‌کند با کسی که در ساخت یک جواهر روح، خلاقیت و هنردست خود را دخیل می‌کند، گفت: برخی به جواهرسازی به شکل رشته‌ای پول ساز نگاه می‌کنند.
جواهرسازی به هنر ظرافت دست و خلاقیت ذهن است
وی اضافه کرد: این افراد غالبا در فرایند تولید از دستگاه استفاده می‌کنند و به کمک آن در مدت زمان کوتاهی از یک طرح چندین تیراژ تولید و به بازار عرضه می‌کنند.
این جواهر ساز یادآورشد: درست است که این افراد سود مادی خوبی به جیب می‌زنند ولی واقعیت این است که تولید نهایی آنها از روح برخوردار نیست وصرفا جنبه تزیینی دارد.
وی اظهار کرد: بدون شک زمانی که هنرمند در خلق یک اثر به دل و روحش توجه می‌کند حس رضایت بیشتری دارد تا زمانی که صرفا با هدف افزایش درآمد تولیدات خود را به بازار عرضه می‌کند.
وی ادامه داد: هنرمندی که درساخت یک جواهر از ظرافت و توانمندی‌های دست و ذهن خود استفاده می‌کند اثری عرضه می‌کند که ماندگار خواهد بود.
وی توضیح داد: هنرمند با اثری که خلق می‌کند به نوعی بخشی از ذهن و ایدئولوژی روحی و فکری خود را به مخاطب عرضه می‌کند بنابراین برای یک هنرمند واقعی سخت است که خودش را به منفعت مادی بفروشد.
علی یاری ملکی یادآور شد: البته تاکید برهنر دست به این معنا نیست که استفاده از تکنولوژی و دستگاه در جواهرسازی کاملا مردود است بلکه به این معناست که از تکنولوژی صرفا جهت تسهیل درکار هنرمند وتحقق اهداف او استفاده شود.
وی اضافه کرد: به عنوان مثال امروزه بیشترجواهرسازان برای برش فلز از دستگاه استفاده می‌کنند؛ چراکه این کار با دست زمان‌بر بوده و انرژی زیادی از هنرمند می‌گیرد.
البرزی‌ها از بدلیجات دست سازاستقبال نمی‌کنند
این جواهرساز البرزی با اشاره به اینکه هنرمند واقعی کسی است که داشته‌های علمی وتجربی خود را با علاقه مندان و شاگردانش تقسیم کند، گفت: برخی از هنرمندان به ویژه کسانی که به صورت تجربی در رشته‌ای به مقام استادی رسیده،اند، درآموزش اصول هنرخود به دیگران قدری خسیس هستند و به بیان ساده‌تر فوت کوزه‌گری را برای خود نگه می‌دارند ولی هنرمند واقعی کسی است که شاگردانی توانمند تر ازخود به جامعه هنری معرفی کند.
علی یاری درخصوص وضعیت بازار فروش بدلیجات دست ساز در البرز افزود: متاسفانه کرج ظرفیت مناسبی برای فروش بدلیجات دست ساز را ندارد و مردم استقبال زیادی از تولیدات این رشته نمی‌کنند بنابراین هنرمندان ناچارند آثار خود را درتهران به فروش برسانند.
وی افزود: البته در البرز کسانی که در زمینه ساخت بدلیجات فعالیت دارند از تعداد انگشتان یک دست هم کمتراست و بیشتر هنرمندان این رشته درتهران مشغول به کار هستند.
جواهرسازی به ابزارپیچیده و فضای خاصی نیاز ندارد
وی در مقایسه نسبت هنرمندان زن و مردی که در رشته جواهرسازی فعالیت می‌کنند، گفت: واقعیت این است که بیشتر فعالان این رشته به خصوص در البرز را مردان تشکیل داده‌اند و کمتر زنی را می‌بینیم که در البرز جواهرسازی را به طور تخصصی پیگیری کند.
این هنرمند خاطرنشان کرد: جواهرسازی به امکانات و تجهیزات زیادی نیاز ندارد و قدرت بدنی خاصی هم نمی‌خواهد بنابراین زنان به راحتی می‌توانند در این رشته موفق شوند.
وی افزود: برای آغاز جواهرسازی یادگیری اصول و تکنیک کار و مهیا کردن یک میز کوچک درگوشه‌ای از خانه کافی است؛ چراکه این رشته نیاز به ابراز و سرمایه گذاری خاصی ندارد.
این جواهر ساز یادآورشد: جواهرسازی از آنجایی که با فلز سر وکاردارد در دید عموم مردم رشته‌ای خشک و بی‌روح تصور می‌شود ولی واقعیت این است امروز سخت‌ترین فلزها هم با استفاده از ابزار انعطاف پذیر و قابل تغییر می‌شوند.
وی در پایان گفت: در جواهرسازی ظرافت دست اهمیت زیادی دارد ولی هنرمندی در این رشته موفق خواهد بود که بتواند درکنار استفاده ازتوانمندی‌های دستان خود از قابلیت‌های ذهنی و قدرت ایده‌پردازی خود نیز استفاده کند.
گزارش از : المیرا اگیر / خبرنگار / ایسنا
