به گزارش خبرنگار مهر، سجاد حسینی ظهر چهارشنبه در گفتگو با خبرنگاران تصریح کرد: این طرح برای اولین بار در طول تاریخ پس از صفویان به همت دفتر توسعه فرهنگی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا می شود.
وی افزود: بررسی اسناد تاریخی نشان می دهد خاندان صفوی در جریان تبدیل عقاید صوفی به سیاسی بوده و در این راستا برای ایجاد تمایز اقدام به معرفی لباسی کرد که بخش اصلی آن یک کلاه به رنگ سرخ است و همین نامگذاری لباس شیعی ایرانی را تحت نام قزل باش در تاریخ ماندگار ساخته است.
سرپرست دفتر توسعه فرهنگی آذربایجان دانشگاه محقق اردبیلی تصریح کرد: اطلاعات ما در خصوص این نوع کلاه، جنس، ترکیب و شکل آن مبتنی بر منابع تاریخ نگاری صفوی، عثمانی و ازبک و همچنین نگاره ها و مینیاتورهای تاریخی از دوره صفوی است.
به گفته حسینی شیخ حیدر صفوی، پدر شاه اسماعیل صفوی در یک برهه زمانی خاص عنوان می کند که طی یک خواب و رویا یکی از شخصیت های مذهبی شیعه که منابع وی را اکثرا حضرت علی (ع) می دانند به آنها سفارش کرده است که به مریدان خود استفاده از کلاه دوازده ترک سرخ رنگ را توصیه کنند.
سرپرست دفتر توسعه فرهنگی آذربایجان دانشگاه محقق اردبیلی ادامه داد: از آن پس سفارش دوخت این کلاه به کلاه دوزان منطقه آذربایجان داده شد و تمام مریدان خاندان صفوی از این کلاه به نشانه ارادت به خاندان صفوی از آن استفاده کردند.
عضو هیئت علمی دانشگاه محقق اردبیلی تاکید دارد که دوازده ترک موجود در این کلاه نماد تشیع اثنی عشری است و رنگ سرخ آن به نوعی نمودی از بعضی مفاهیم شیعی همچون پیروزی خون بر شمشیر برگرفته شده است.
وی با تاکید به ارزش تاریخی و فرهنگی این لباس افزود: ارج گذاری به کلاه قزل باشی به حدی بود که که حتی هنگام عزاداری در حالیکه تمام اعیان و بزرگان سنت سوگواری کلاه از سر برداشتن (باش آچماخ) را اجرا می کردند، قزل باشان به خاطر اهمیت وافر این کلاه، هرگز این سنت را اجرا نمی کردند.
سرپرست دفتر توسعه فرهنگی آذربایجان دانشگاه محقق اردبیلی افزود: در مرحله بعدی سایر اجزای لباس قزل باش احیا می شود و در جریان همایش قزل باشان در ایران و آناتولی که پاییز امسال در دانشگاه محقق اردبیلی برگزار خواهد شد، از لباس مذکور نیز پرده برداری می شود.
وی تاکید کرد: این کلاه بصورت علمی تاکنون در ایران و کشورهای همجوار میراث دار فرهنگ و تمدن صفوی احیا نشده است.