ایران به واسطه وجود فرهنگ و تمدن چندین هزار ساله خود، یکی از کانون‌های
مهم شکل‌گیری تمدن بشری در دنیا به شمار می‌رود به طوری که آثار مدنیت آن
به هزاره پنجم پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد.هر چند تاریخچه دقیقی از ورود
نخستین گردشگران به حوزه گردشگری ایران به‌طور رسمی وجود ندارد ولی طبق
مطالعات انجام شده، قبل از اسلام نیز جهانگردان و توریست‌هایی به ایران سفر
می‌کردند.
ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص، قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم تنوع
فرهنگی و آداب و رسوم مردم در مناطق مختلف و وجود آثار تاریخی، معماری و
طبیعت خدادادی، حتی در عهد قدیم هم برای جهانگردان و گردشگران بهترین مقصد
گردشگری به شمار می‌رفته است.
بعد از ورود اسلام به ایران هم با توجه به گذشته‌های زندگی مدنی و خلق و
خوی خوب ایرانیان به همراه آموزه‌های دینی و قرآنی، گردشگری رونق داشته و
با ایجاد زیرساخت‌های رفاهی و گردشگری مرسوم آن دوران مانند کاروانسراها،
ساباطها و مکانهای رفاهی که عمدتاً نیز وقفی بوده‌اند، گردشگری ایران
وارد مرحله تازه‌ای شده است.البته به دنبال حوادث اخیر در منطقه، تراز
گردشگری بیشتر کشورهای گردشگرپذیر مانند ترکیه، مصر و سوریه مختل شده است
ولی خوشبختانه ایران اسلامی به دلیل امنیت بالا در منطقه و رویکرد دولت
مبنی بر رشد رونق گردشگری که در سند چشم انداز برنامه ششم کشور نیز تدوین
شده، از رونق خوبی در حوزه گردشگری برخوردار است.
مقصدی تجاری - سیاحتی
براساس کتب تاریخی از جمله کتاب «یزد در سفرنامه ها» می‌توان به این حقیقت
دست یافت که یزد نیز از گذشته‌های دور جزو مقاصد مهم تجاری و سیاحتی بوده،
ضمن این که در گفته‌های جهانگردان و سیاحان بزرگ اروپایی نیز این حقیقت
آشکار است.«مارکو پولو» یک سیاح صاحبنام ایتالیایی در سفرنامه خود آورده
است: «یزد، شهر بزرگی است که از لحاظ تجارت و رفت و آمد نقطه مهمی به شمار
می‌رود. نوعی پارچه ابریشمی و طلایی در آنجا بافته می‌شود که به «پارچه
یزدی» معروف است و به همه جای دنیا صادر می‌شود.»
یکی دیگر از سیاحان اروپایی نیز از منارهها و بادگیرهای شهر یزد که از
دور انسان را به یاد کتاب هزار و یک شب می‌اندازد یاد می کند. یا در
سفرنامه دیگری می‌خوانیم: «وقتی به یزد سفر میکنی، تنها در پهنه جغرافیا
جا به جا نشدهای؛ در عمق تاریخ به هزارتوهای افسانه خزیدهای . تاریخ و
افسانه در این شهر کویری چندان به هم آمیختهاند که باز شناخت آن ناممکن
است، صفا و محبت مردم یزد را کمتر جایی می‌توان دید.»
امروز نیز به هر یک از جاذبه های تاریخی یزد که می‌رسیم به گروهی از
جهانگردان و توریستها برمی‌خوریم که با اشتیاق به دیدن شاهکار معماری
خلاقانه این کهن شهر مشغول یا سرگرم عکس گرفتن هستند.
به مسیر زیبای تازه سنگ فرش شده «مسجد جامع» نیز که می‌رسیم شاهد بیشترین
گروه توریست‌های خارجی می‌شویم که به دلیل نزدیکی هتل‌های سنتی و همچنین
قرار گرفتن این مسجد و شاهکار معماری آن در مسیر گردشگری یزد، میزبان خیل
زیادی از گردشگران داخلی و خارجی است.
آشنایی با فرهنگ ایران
«ماریا بیساز» یک دختر گردشگر جوان سوئیسی است که در گفت‌وگو با همشهری
می‌گوید: قبل از سفر به ایران، تصور دیگری از آن داشتم به طوری که همه
وجودم ترس بود اما اکنون با دیدن مردم ایران و جاذبه‌های این کشور، دیدگاه
متفاوتی پیدا کردهام.وی عنوان می‌کند: ایران را باید در فهرست اولین
کشورهای زیبای خاورمیانه گذاشت و مهماننوازی مردمش را وصف ناشدنی خواند.
وی در پاسخ به این که بعد از رفتن به ایران، چطور آن را برای همشهریان خود
وصف خواهید کرد، بیان می‌کند: در رسانه‌های ما و همچنین با توجه به
سیاستهای دولتها، رسانه‌ها تصویر تاریکی از ایران ساختهاند اما
ایران کشوری است که برخلاف انتظار ما بود.
این گردشگر ادامه می‌دهد: من به اصفهان و شیراز و همچنین تهران نیز سفر
کردم و هرچند قادر به صحبت کردن با مردم نبودم ولی از خنده های مردم در
دیدار با خودم، احساس خوشی به من دست می‌داد.
وی می‌افزاید: یزد را خیلی دوست دارم چرا که در کشور سوئیس، کویر وجود
ندارد و کویرهای یزد جاذبه شگفتانگیزی برای من است. موقع رفتن از این
کشور، خاطرههای زیادی را برای تعریف کردن از جاذبه‌های ایران و این شهر
دارم.
یزد و کاشیهای رنگارنگ
یک گردشگر ژاپنی که به صورت گروهی به یزد سفر کرده است، مهمترین جاذبه
یزد را «مساجد و بازارهای سنتی» آن می‌خواند و می‌گوید: کوچه پس
کوچههای یزد، خشتی و گلی بودن خانهها و مهمان نوازی در خانههای
بزرگ و زیبای یزد مرا مجذوب خود کرده است.
وی ادامه می‌دهد: مساجد و بازارهای سنتی یزد گردشگران را مجذوب می‌کند.
کاشیهای یزد رنگارنگ است. به نظر من گردشگران نباید تنها به فکر عکس
گرفتن باشند بلکه باید در مورد شاهکار معماری این شهر تفکر کنند.
«یانگ چینگ» 45 ساله می‌گوید: یزدیها خونگرم هستند و گرمترین قلب دنیا
مربوط به ایرانیهاست، آنها مردمی خوشرو، هنرمند، خوش‌ذوق و با فرهنگ
هستند. فناوری آنها در خلق مناره‌هایی به این عظمت و با شکوه، مشخص است.
غذاهای رستوران‌های یزد
یک گردشگر ایتالیایی که به همراه همسر و فرزند خردسال خود برای دومین بار
به ایران و شهرهای گردشگرپذیر ایران سفر کرده است نیز می‌گوید: ایران دارای
پیشینه تاریخی زیادی است و من برای دومین بار به این شهر تاریخی سفر
می‌کنم.
«ایوگورکو» شاخص دیگر این شهر را همزیستی زرتشتیان با مسلمانان می‌خواند و
عنوان می‌کند: بسیار زیباست که مساجد تاریخی در کنار عبادتگاه زرتشتیان
قرار دارد.
وی می‌گوید: همسر و فرزندم از اقامت در خانههای تاریخی شگفت زده شده‌اند
و از زیبایی معماری این خانهها، اتاقها و وجود حوضهای زیبا به وجد
آمدهاند.
ایوگورکو درباره سفره ایرانی و غذاهای سنتی یزدی هم اظهار می کند: از
مردم، فرهنگ و جاذبهها و همه شهرهای یزد راضی هستم ولی چالش اصلی من
غذاهای ایرانی است. شاید تعجب کنید من درباره غذاهای ایرانی و تنوع آن
مطالعه کردهام. خانوادهام انتظار داشتند در این مکان تاریخی با غذاهای
سنتی که محصول رسوم و فرهنگ این شهر است، روبه‌رو شوند.
افزایش گردشگران خارجی استان
مشاور گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان می‌گوید:
گردشگری خارجی در استان با افزایش 80 درصدی روبه‌رو بوده است. با توجه به
برنامه‌های اداره کل میراث فرهنگی و همچنین رشد زیرساخت‌های گردشگری، استان
اکنون در وضعیت خوبی به سر می‌برد.«سیدمصطفی فاطمی» همزیستی بین ادیان،
صنایع دستی، بافت منسجم و تاریخی و معماری خاص یزد را از بخش‌های مهم
گردشگری یزد می‌خواند.او اضافه می‌کند: هر چند در بخش زیرساخت‌های گردشگری
به ویژه هتل‌های 5 ستاره ضعف داریم ولی با رونق اقامتگاه‌های بوم‌گردی،
توانسته‌ایم تخت‌های اقامتی استان را افزایش دهیم و تا حدودی جوابگوی جهش و
رشد گردشگری استان باشیم.فاطمی اظهار می‌کند: البته در برنامه بلند مدت
میراث فرهنگی، جذب سرمایه‌گذار در ساخت هتل‌های گردشگری به ویژه هتل‌های
مدرن و پنچ ستاره در دستور کار است.به گفته وی، استان یزد در رشد گردشگر
خارجی در سال‌های اخیر دارای رتبه اول کشور بوده است و با توجه به فراهم
ساختن زیرساخت‌های لازم در حوزه گردشگری از جمله هتل‌ها، مراکز اقامتی سنتی
و بوم‌گردی، می‌توان این رتبه را همچنان حفظ کرد. امیدواریم با به سرانجام
رسیدن پرونده ثبت جهانی بافت تاریخی یزد، شاهد رونق و توسعه بیشتر گردشگری
خارجی استان باشیم.