این روزها از هر خیابانی در شهر که گذر کنیم می توانیم رستورانها و
فستفودفروشیهای متعددی را ببینیم که علاوه بر لوکس بودنشان، رنگ و بوی
انواع غذاهای بیرونبر و آماده، رهگذران را به سمتشان میکشاند؛ به طوری
که گاه نیز شاهد صف کشیدن افراد تا بیرون رستوران برای دریافت غذا هستیم.
بسیاری از خانواده‌های یزدی به ویژه در روزهای پایانی هفته و تعطیلات،
برای گذراندن ساعتی خوش در کنار هم در این مراکز عرضه مواد غذایی حضور
مییابند و فرزندان خود را به گرد خوان این غذاهای آماده و فست فودی جمع
میکنند.متاسفانه این روزها، خو گرفتن به انواع غذاهای آماده، دوری از
غذاهای سنتی و اصیل ایرانی، خوردن انواع تنقلات ناسالم، کشیدن قلیان،
استفاده مداوم از خودروهای شخصی و تلفن همراه به یک فرهنگ در زندگی افراد
جامعه تبدیل شده و ارمغان آن افزایش انواع بیماری‌ها مانند دیابت و سرطان
است.در حالی که استفاده از غذاهای سنتی و اصیل ایرانی که در جمع گرم
خانوادهها صرف می‌شود، همیشه پیامآور زندگی اجتماعی به همراه سلامتی
بوده است. در مقابل، زندگی مدرن و فرهنگ استفاده از غذاهای وارداتی و فست
فودی با فردگرایی افراد همراه است.متاسفانه آمارهای نگرانکنندهای در
مورد رشد ابتلا به انواع بیماری‌ها مانند دیابت، سرطان، بروز چاقی و
کمتحرکی به دلیل نبود فرهنگ تغذیه سالم در گزارشهای دانشگاه علوم پزشکی
یزد دیده می شود و به نظر می رسد که تنها با ترویج و ارتقای «فرهنگ
تغذیه سالم» و «سواد سلامت» می‌توان با این بیماری‌ها مقابله کرد.
غذاهای سنتی؛ سازگارتر با مزاج ایرانیان
یک بانوی 25 ساله یزدی می‌گوید: متاسفانه مشکلات اقتصادی امروز باعث شده تا
بسیاری از بانوان که زمانی به خانهداری اشتغال داشتند، این روزها در
بیرون از خانه مشغول به کار شوند و همین موضوع باعث شده در چنین
خانوادههایی وقت کمتری صرف پخت غذاهای سالم و اصیل ایرانی شود و افراد
بیشتر به استفاده از غذاهای آماده متمایل شوند.
«فاطمه معتمدی» معتقد است که غذاهای آماده و فست فودهای موجود در بازار
عمدتاً دارای مقادیر زیادی نمک یا چربی هستند و باعث ابتلای افراد به انواع
بیماری‌ها خواهند شد.
شهروند دیگری تاکید می‌کند: غذاهای اصیل ایرانی و سنتی مانند انواع آشها،
خورشتها و دسرها که به دست بانوان ایرانی پخته می‌شوند، علاوه بر سلامت،
دارای تنوع و چاشنی خاصی هستند که بیشتر با مزاج ایرانیان سازگارند.
«سید مجتبی غلامی» نیز به وجود مقادیر زیاد نمک و چربی در غذاهای آماده و
فستفودها که برای سلامتی و تندرستی افراد مضر است اشاره می‌کند و
می‌گوید: متاسفانه این در حالی است که خانوادهها اهتمام لازم را در این
زمینه ندارند و فرزندانشان را طوری با این غذاهای فرنگی آشنا میکنند که
گویی دیگر نباید طعم خوش غذاهای ایرانی را بچشند.به گفته وی محصول این
تغییر سبک زندگی و تغذیه ناسالم، بروز برخی عوارض مانند چاقی و دیابت و
ابتلا به انواع سرطان هاست و این در حالی است که شاید روزی نباشد که
متخصصان تغذیه کشورمان در این باره تذکر ندهند ولی خانوادهها هنوز هم در
خواب غفلت هستند و فرهنگسازی بیشتر در این مورد ضرورت دارد.
لزوم ارتقای سواد سلامت با محوریت تغذیه سالم
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد با تاکید بر لزوم افزایش
سواد سلامت افراد جامعه، میزان ظرفیتها و توانایی افراد در زمینه تحلیل و
درک اطلاعات و همچنین خدمات اولیه مربوط به سلامتی را سواد سلامتی تعریف
می‌کند.
«محمد حسن لطفی» با بیان این که میانگین نمره سواد سلامت مردم استان
یزد62/5درصد است، می‌گوید: با توجه به رشد انواع بیماریهای غیر واگیردار
و فاکتورهای خطرناک مانند چاقی و کم تحرکی در بین افراد جامعه، باید سواد
سلامت مردم افزایش یابد.
به گفته وی، در صورت آموزش سفیران سلامت در مدارس، محیط های کاری و
اداری، خانوادهها و جامعه با تکیه بر موضوع تغذیه سالم، به راحتی
می‌توان در برابر شیوع بیماریهای غیر واگیری مانند دیابت ایستاد.
نیاز استان به آموزش 200 هزار سفیر سلامت
لطفی با اشاره به این که هر چه سواد سلامت مردم بیشتر باشد، فرهنگ تغذیه
مردم هم بهتر خواهد شد، عنوان می‌کند: دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد
برای ارتقای سلامت مردم یزد 4 هزار سفیر سلامت را آموزش داده است، هر چند
برای بهرهگیری از نتایج بهتر در آینده نیاز به 200 هزار سفیر سلامت در
استان داریم.
وی به شاخص های سلامت در استان نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: یزد دارای
بیشترین رشد ابتلا به دیابت است، همچنین بالاترین آمار بروز انواع
سرطانها در زنان کشور از جمله سرطان سینه مربوط به استان یزد است و در
زمینه بروز سرطان در مردان نیز یزد در رتبه سوم کشوری قرار دارد.
این مسئول، اهمیت آموزش شهروندان یزدی در زمینه خودمراقبتی و تغذیه سالم را
یادآور می شود و اظهار می‌کند: فرهنگ تغذیه سالم مهمترین عامل کاهش
آمارهای نگران کننده برخی بیماری‌ها در استان یزد است.
تدوین 4 سند برای ارتقای سلامت مردم یزد
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد بیان می‌کند: برای ارتقای
سلامت مردم و همچنین پیشگیری از بیماریهای غیر واگیردار، 4 سند در استان
همتراز با سند ملی پیشگیری از بیماریهای غیر واگیردار تدوین شده است.
«محمد حسن لطفی» ادامه می‌دهد: 245 کارگاه ریسک درجه یک تولید آلاینده‌های
100 درصد سرطان‌زا از سوی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی شناسایی شده است.
وی از جمله سندهای تدوین شده استان برای کاهش بیماری غیر واگیردار و همچنین
فاکتورهای خطر مرتبط به ابتلای بیماری‌ها را سند ارتقای سلامت روان، سند
پیشگیری از دیابت، سند بهبود کیفیت نان استان و سند کنترل بیماری سالک نام
برد.