فقط در سال گذشته شهرداری قم ۵۲ میلیارد تومان برای این موضوع هزینه کرده است و طبق قانون صفر تا صد این موضوع هم باید در اختیار سازمان مدیریت پسماند باشد.
به گزارش تابناک قم، ساعت ۹ شب، وقتی قرار است زباله‌ها را بیرون بگذارید، نگاهی به کیسه زباله خود بیندازید؛ چه چیزهایی داخلش می‌بینید؟ آیا فکر کردید که چطور می‌شود حجم این زباله‌ها را کاهش داد؟ چطور می‌شود از بوی بدش کم کرد یا چطور می‌شود اشیای باارزش از نظر اقتصادی را از میان زباله‌های بدبو جدا کرد؟
تفکیک زباله فرآیندی است که شهروند انجام می‌دهد تا به کمک آن مدیریت پسماند را برای شهرداری آسان‌تر و ارزان‌تر کند.
تفکیک و سپس بازیافت زباله‌ها ۳ فایده مهم برای محیط زیست دارد. ما به کمک بازیافت زباله در مصرف منابع طبیعی صرفه‌جویی کرده‌ایم؛ زیرا به جای استفاده از مواد خام برای تولید محصولات نو، از مواد بازیافتی استفاده می‌کنیم.
یکی دیگر از فواید بازیافت، صرفه‌جویی در مصرف انرژی است؛ البته برای بازیافت مواد زائد هم نیاز به مقداری انرژی است اما انرژی لازم برای بازیافت زباله خیلی کمتر از انرژی مورد نیاز برای تولیدمحصولات جدید از مواد خام است. سومین فایده بازیافت نیاز به فضای کمتر برای دفن زباله‌هاست. چند سال می‌شود که مسأله فرهنگ‌سازی برای تفکیک پسماند در شهر قم جدی‌تر از قبل گرفته می‌شود و تاکنون کمتر از ۳ درصد است. طبق برنامه این عدد تا پایان سال باید به ۸ درصد برسد و البته سرپرست سازمان مدیریت پسماندشهرداری قم می‌گوید این عدد تا پایان سال به ۵ درصد خواهد رسید.
وظایف مردم
این روز‌ها کارخانه تفکیک پسماند ساخته شده و مشغول فعالیت است. فرآیندهایی مانند تبدیل زباله به کمپوست و تولید برق از زباله هم پیگیری می‌شود اما آنچه شاید در حلقه‌های مختلف مدیریت پسماند کمتر به آن توجه شده، آشنا کردن شهروندان به وظیفه قانونی‌شان در قبال این موضوع است.
«سیدعبدالله میرابراهیمی» سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم، با اشاره به ظرفیت قانون مدیریت پسماند برای تعریف این مقوله و روشن کردن وظایف هر نهاد نسبت به آن اظهار کرد: پسماندهای عادی که طبق تعریف ناشی از فعالیت انسان به طور طبیعی‌اند، تحت مدیریت شهرداری‌ها هستند. در واقع برنامه‌ریزی، ساماندهی و آموزش در زمینه تولید، نگهداری، جمعآوری، دفن و... این پسماند‌ها به عهده شهرداری‌هاست.
وی تصریح کرد: طبق همین قانون تولیدکننده، یعنی مردم، باید بر اساس شیوه‌نامه‌های شهرداری در زمینه تولید و جمعآوری و نگهداری پسماند رفتار کنند. سرپرست سازمان مدیریت پسماندشهرداری قم با اشاره به اینکه این شیوه‌نامه در وزارت کشور بر اساس قانون مدیریت پسماند تدوین شده، اظهار کرد: طبق این قانون خرید و فروش، نگهداری، حمل و هر کاری در حوزه پسماند باید طبق این شیوه‌نامه‌ها صورت گیرد.
به گفته وی، ماده ۱۶ قانون مدیریت پسماند می‌گوید هرکس خلاف این شیوه‌نامه عمل کند مرتکب جرم شده و مشمول مجازات‌های درج‌شده در این ماده قانونی می‌شود.
۵۲ میلیارد تومان برای مدیریت پسماند
میرابراهیمی با اشاره به اینکه مدیریت پسماند موضوع هزینه‌بری است تصریح کرد: فقط در سال گذشته شهرداری قم ۵۲ میلیارد تومان برای این موضوع هزینه کرده است و طبق قانون صفر تا صد این موضوع هم باید در اختیار سازمان مدیریت پسماند باشد.
وی گفت: قرار نیست هر کسی به هر روشی در سطح شهر در این زمینه کار کند و حتی قرار نیست شهروند به هر شیوه که دلش می‌خواست زباله تولید کند و هر زمانی که دوست داشت بیرون بگذارد. این رفتار‌ها بر اساس قانون مصداق جرم است.
به گفته سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم در این زمینه حتی از سوی سازمان مدیریت پسماند استفتائی از مقام معظم رهبری گرفته شده که ایشان در این استفتا تأکید کرده‌اند: «جدا کردن زباله‌ها لازم است و با فرض اینکه عدم تفکیک اسراف محسوب شود، حرام است.»
میرابراهیمی اظهار کرد: طبق قانون و شرع شهروند وظیفه دارد با کم‌حجم‌سازی، کاهش تولید زباله، تفکیک از مبدأ و... بر اساس شیوه‌نامه شهرداری با موضوع پسماند برخورد و با برنامه‌های شهرداری همراهی کند.
اگر شهروندان به صورت مؤثر تفکیک از مبدأ داشته باشند و شهرداری هم منظم به در منازل مراجعه کند، زباله‌گردی، هدر رفتن منابع، آلودگی محیط زیست و بسیاری از مشکلات دیگر کم می‌شود.
با این حال به گفته سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم نهادینه کردن مسأله تفکیک از مبدأ میان مردم زمان و اقدامات ریشه‌ای نیاز دارد.
وی معتقد است؛ اگر این تفکر از ریشه نهادینه شده باشد در فرهنگ و در قالب شهروندی، درهیچ صورتی خدشه‌دار نمی‌شود. اگر کسی اینطور تربیت شود که زباله را بر سطح معابر و در محیط عمومی نریزد، وسط کویر هم باشد این کار را نمی‌کند.
آموزش در مدارس
میرابراهیمی با اشاره به اینکه اگر این موضوع را مقطعی و هیجانی به شهروند آموزش داده باشیم، در یک هیجان دیگر هم حذف می‌شود اظهار کرد: متأسفانه در جامعه امروزی این تنش‌های خوب و بد را در خانواده‌ها زیاد داریم و همین موضوع موجب می‌شود آموزش‌های ما اگر به هیجانها استوار باشد، پایدار نماند.
وی با اشاره به تلاش سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم برای نگاه نهادینه به موضوع پسماند افزود: این کار را در سطح مدارس انجام می‌دهیم و دنبال این هستیم که در مهد‌ها هم ورود کنیم. برای دانش‌آموز کارهای انگیزشی مانند جایزه هم جواب می‌دهد چرا که مسأله کم‌کم برای او درونی می‌شود.
سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم با مثال زدن اقدامات شهرداری در منطقه ۶ قم گفت: در منطقه ۶، ۷۰ هزار واحد مسکونی قرار دارد که آموزش دادن به هر منزل حداقل ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. برای این کار نیرو و هزینه بسیاری نیاز داریم و کار سنگینی است که البته در حال انجام است. با این حال اعتقاد داریم در مدارس بهتر می‌توانیم کار کنیم که البته در این مسیر هم به همکاری دوستان آموزش و پرورش نیاز داریم.
به گفته وی، از ابتدای سال به ۱۲۳ مدرسه آموزش داده شده که این آموزش‌ها پس از محرم و صفر دوباره پیگیری می‌شود. میرابراهیمی افزود: در مناطقی که آموزش چهره به چهره را آغاز کرده‌ایم تأثیرات کاملا محسوسی را در عملکرد و فعالیت خودرو‌ها و غرفه‌های تفکیک پسماند خشک مشاهده کرده‌ایم.
وی گفت: در منطقه ۲ آموزش را تابستان آغاز کردیم و وقتی به جداول مراجعه می‌کنیم با ۳۰ کیلو زباله خشک جمعآوری شده آغاز شد و پس از مدتی حدود ۲۳ هزار واحد در ایام تابستان آموزش دادیم که به ۴۰۰ کیلوگرم هم رسید. در منطقه ۶ هم که آموزش‌ها ۲ هفته است آغاز شده 1۱۰۰ کیلو جمعآوری پسماند خشک داریم.
همه این‌ها نشان می‌دهد فرهنگ‌سازی و آموزش تأثیرگذار است. مردم اگر بدانند در زمینه تولید زباله چه وظایفی در قانون به عهده‌شان گذاشته شده و با کارهای ساده مانند تفکیک و کم‌حجم‌سازی زباله چه صرفه‌جویی‌هایی می‌توانند انجام دهند، بیشتر از گذشته پا در این مسیر می‌گذارند و دغدغه‌مند‌تر حرکت می‌کنند. این دغدغه‌مندی مردم می‌تواند بخش بزرگی از مشکلات شهری و زیست محیطی را در شهر قم بهبود بخشد و موجب ارتقای کیفیت زندگی آیندگان شود.
منبع: همشهری
