تابناک بوشهر:
همین چند ماه پیش بود که مسوولان استان با افتخار از برداشت 14 هزار و 301 تن میگوی پرورشی در سایت‌های دهگانه پرورشی استان، خبر دادند. آنها اعلام کردند که موفق شده‌ایم 80 درصد از میگوهای پرورشی کشور را در استان تولید کنیم. این میزان تولید، به هرجهت در شرایطی که کشور و استان از وجود مشکلات اقتصادی بیشمار رنج می‌برد، خبر خوشحال کننده‌ای بود و امیدواری را به فضای اقتصادی استان تزریق می‌کرد.
اما این، فقط یک روی سکه بود، چراکه به زودی صدای اعتراض پرورش‌دهندگان به‌گوش رسید و آنها از فروش نرفتن میگوهایشان خبر دادند.
پرورش‌دهندگان محی‌گفتند که سال‌های قبل، هیچ غدغه‌ای برای فروش میگوها نداشته‌اند و به‌محض این‌که فصل برداشت شروع می‌شد، سیل خریداران به سوی سلایت‌ها روانه می‌شد و و از همان ابتدای برداشت، مشتری میگوها را می‌خرید و دیگر هیچ نگرانی برای ماندن، خراب شدن و یا فروش نرفتن میگوها نداشتند. فقط می‌ماند گرفتن پول‌ها و پاس کردن چک‌ها که آن هم به مرور و چند ماه پس از برداشت، به‌هر زحمتی که بود به دست می‌آمد.
اما سال گذشته ماجرا فرق می‌کرد و به‌قول رئیس اتحادیه تعاونی‌های پرورش میگوی استان، سه سال بود که ماجرا با سال ای دیگر تفاوت می‌کرد. عباسی می‌گوید: سال‌هایی که اتحادیه قدرتی نداشته است، پرورش‌دهندگان، شرایط بسیار بدتری را داشته‌اند. زیرا در هیچ یک از مراحل پرورش، اختیاری از خود نداشتند و مجبورذ بودند برای خرید لارو (بچه میگو) و غذا از یک سو، و فروش میگوهای پرورشی، از سوی دیگر، به لطف و کرم چند شرکت هم استانی چشم بدوزند و عملا به کارگران آنها تبدیل شده بودند.
از سال 1390 به بعد، اما، عباسی می‌گوید که شرایط فرق کرده است و حالا اتحادیه، شرکت‌های پرورش‌دهنده را متشکل کرده است تا خودشان قیمت محصلشان را تعیین کنند و ترسی از چند شرکت و یا فرد منفعت طلب نداشته باشند.
او می‌گوید: بخشی از مشکلات فروش سال گذشته هم، به همین دلیل بوده است. به‌عقیده رئیس اتحادیه تعاونی‌های پرورش میگوی استان، دلیل باقی ماندن حدود چهار هزار تن میگوی دیگر در سردخانه‌های استان، این بوده است که پرورش دهنده حاضر نشده که میگوها را با ضرر بفروشد. در مقابل، شرکت‌های صادرکننده و واسطه خواسته‌اند به نوعی درس عبرتی به پرورش دهندگان بدهند تا آنها بدانند که نمی‌شود خودسرانه تصمیم گرفت و به آنها توجه نکرد.
محمد‌وطن دوست، مدیرعامل شرکت پلیمر، که شرکت او در کنار شرکت مبارک، همواره مشتری میگوهای پرورشی بوده است، قیمت بالای میگوها را در مقابل سایر رقبا از جمله میگوهای کشور هند، و قیمت‌گذاری خودسرانه را دلیل فروش نرفتن میگوهای پرورشی استان می‌داند و معتقد است تا زمانی که شرکت‌های پرورش‌دهنده متشکل نشده‌اند، وضعیت فروش، به همین منوال سال گذشته خواهد بود.
موضوعی که عباسی نیز می‌پذیرد و در این‌باره می‌گوید: اتحادیه بارها تلاش کرده است تا به‌عنوان نماینده پرورش‌دهندگان، شرایط خرید و فروش را منایب کند. اما اعضای اتحادیه با هم متحد نیستند و حتی دیده شده است که عده‌ای از آنها بر خلاف این تلاش‌ها، میپوهای خود را با قراردادهای سفید امضا، که نه قیمت و نه زمان پرداخت وجه در آن مشخص نشده‌اند، فروخته‌اند.
این ناهماهنگی و ترس بی‌مورد، از جنبه‌های دیگری نیز به ضرر تولیدکنندگان این ماده مغذی است. زیرا آنها به‌دلیل عادت کردن به فروش یک‌جای میگوها، بازار داخل را به‌طور کلی رها کرده‌اند و تنها چشم انتظار ورود مشتری‌های خارجی هستند.
عباسی در این‌باره می‌گوید: متاسفانه پرورش‌دهندگان از این‌که خودشان بخواهند محصولشان را بفروشند، ترس دارند و حضر نیستند حتی به بازار داخل، فکر هم بکنند.این در حالی است که بخش زیادی از میگوهای پرورشی استان‌های خوزستان و هرمزگان، در داخل کشور به‌فروش می‌رسد.
کوتاه‌نظری مسوولان
جدای از مشکلات بالا، که به سبب تفاوت در شخصیت و میزان ریسک‌پذیری فرد پرورش‌دهنده به‌وجود می‌آید و اساسا به فرهنگ کار جامعه ایرانی برمی‌گردد، پرورش دهندگان گلایه‌های زیادی نیز از مسوولان استان دارند. آنها می‌گویند نزد مسوولان استان، اهمیت تولید میگوی پرورشی حتی از صید این محصول از دریا نیز پایین‌تر است. این درحالی است که میان اشتغال، میزان سودآوری و پتانسیل‌های آینده صنعت پرورش میگو به هیچ وجه قابل قیاس با صیادی میگو نیست.
رئیس اتحادیه پرورش میگو در این خصوص می‌گوید: یکی از مقامات عالی‌رتبه استان در یک جلسه اداری، به طور مکرر ابراز تاسف می‌کرد که چرا هزار و 400 تن میگویی که از دریا صید می‌شوند، فراوری و تبدیل نمی‌شوند. ایشان حتی تاکید زیادی بر ایجاد زیر ساخت‌های مورد نیاز در این زمینه نیز کردند.
عباسی ادامه می‌دهد: ایشان توجه ندارند که 15 هزار نفر صیاد، با 480 فروند موتور لنج و 800 فروند قایق، ساعت‌ها به دریا می‌روند و ضمن آسیب رساندن به ذخایر دریایی و مصرف حجم زیادی گازوئیل، بنزین و همچنین دریافت تسهیلات بانکی و دولتی، فقط هزار و 400 تن میگو صید می‌کنند.
او می‌می‌افزاید: این درحالی است که پرورش‌دهندگان میگو با ایجاد اشتغال مستقیم 12 هزار نفری و اشتغال غیر مستقیم 24 هزار نفری، در بدترین فصل سال و با کمترین امکانات، توانسته‌اند در سال گذشته 14 هزار و 300 تن میگوی پرورشی تولید کنند که حدود 80 درصد از تولید کشور است.
با این‌حال، به نظر می‌رسد که نگاه مسوولان استان به پرورش میگو این است که عده‌ای ادم پولدار می‌روند و در مدت 8 یا 9 ماه، سرمایه خود را دو برابر می‌کنند و به همین دلیل است که از دید مسوولان، این افراد نیاز به حمایت ندارند.
این نوع نگاه نسبت به تولید، در گفت‌وگویی که سال گذشته مدیرکل شیلات با بامداد جنوب داشت کاملا دیده می‌شد و ایشان به‌طور ضمنی می‌گفت پرورش‌دهندگان بی‌جهت آه و ناله می‌کنند و وضع مالی و کسب و کار خوبی دارند.
اما انگار ایشان و سایر مسوولان استان فراموش کرده‌اند که در زمان برداشت میگوهای پرورشی، با چه وسواسی عدد و رقم‌های تناژ برداشت را به رسانه‌های استان و کشور مخابره می‌کردند. گویی که خودشان در بدست آمدن محصول پرورش دهندگان نقش کلیدی ایفا کرده‌اند.
در شرایطی که کشور از بیکاری و پایین بودن رشد اقتصادی رنج می‌برد، نگاه دولت و سازمان‌های دولتی به‌بخش خصوصی و تولید، نه‌تنها باید همراه با تکریم و احترام باشد، بلکه باید تا آنجا که ممکن است تلاش شود تا موانع پیش پای تولید برداشته شود. تا تولید کنندگان بتوانند با فراغ بال، به بهبود کیفیت و افزایش قدرت رقابتی برای حضور در بازارهای داخلی و خارجی بپردازند.
واقعیت این است که پرورش‌دهندگان میگو، در حال حاضر یکی از پویاترین بخش‌های تولیدی استان را در دست دارند و پتانسیل‌های داخلی و خارجی زیادی را پیش چشم خود می‌بینند. هم‌اینک سایت‌های پرورش میگو به‌شیوه‌ای اسنتی و بدون داشتن سیستم مکانیزه، امکانات برق‌رسانی و راه ارتباطی به فعالیت مشغول هستند و در صورت تامین امکانات مورد نیازشان، می‌توانند در همین مساحت زیر کشت، بیش از دو برابر مقدار فعلی، میگو پرورش دهند.
یکی از پرورش‌دهندگان میگو در گفت‌وگو با بامداد جنوب با اشاره به مشکلات پرورشی شیف، که حدود نیمی از مساحت 4040 هکتاری سایت‌های پرورشی استان را در خود جای داده است، می‌گوید: امسال موفق شده‌ایم با همکاری شرکت‌های پرورش‌دهنده، سیستم برق‌رسانی را برای راه‌اندازی پمپ‌ها و روشنایی حوضچه‌ها اجرا کنیم. این‌کار که به‌طور کلی با سرمایه خصوصی انجام شده است، برای هر پرورش‌دهنده، بین 65 تا 120 میلیون تومان هزینه داشته است و دولت هیچ‌گوونه کمکی در این زمینه نکرده است.
وی ادامه می‌دهد: همچنین جاده‌های دسترسی در فصل بارندگی بسیار نا مناسب و گاهی صعب‌العبور است.
این درحالی‌است که مدیر کل شیلات استان، در آذرماه سال گذشته در گفت‌وگو با بامداد جنوب گفته بود که برق‌رسانی به سایت شیف، با هزینه اداره برق استان و تا خردادماه سال 94 به اتمام می‌رسد. اما با وجود این‌که وعده ایشان از لحاظ زمانی، درست از آب درآمده است، پرورش هندگان می‌گوند، هیچ کمک دولتی در این زمینه دریافت نکرده‌اند.
گذشته از مشکلات سخت افزاری، چند مشکل دیگر نیز همانند سایر بخش‌های تولیدی استان، گریبانگیر پرورش‌دهندگان است. کمبود سرمایه در گردش، بالا بودن تعرفه بیمه محصولات و مشکل مالکیت زمین‌ها، سه مشکلی هستند که عباسی به آنها اشاره می‌کند.
او می‌گوید: بانک کشاورزی، به‌عنوان بانک تخصصی دولتی، وظیفه حمایت از تولیدات زیر مجموعه‌های بخش کشاورزی را برعهده دارد اما با وجود این‌که با نامه‌نگاری‌های زیاد توانسته بودیم اعتبار مجزایی برای سرمایه در گردش، از این بانک مصوب کنیم، مسوولان استانی این بانک، از دادن این تسهیلات سرباز زده‌اند و کمکی برای رفع این مشکل نشده است.
وی می‌گوید: همچنین، در مورد بیمه، به دلیل بیماری که در سال 84 باعث مرگ‌ومیر و آسیب رساندن به میگوها شد، بانک کشاورزی منطقه بوشهر را در لیست مناطق پر ریسک قرار داده است و تعرفه‌های بالایی نیز در این زمینه از پرورش‌دهندگان دریافت می‌کند.
رئیس اتحادیه پرورش‌دهندگان، در مورد مشکل سوم نیز اضافه می‌کند: در سال 1391درخواستی را به وزارت راه و شهرسازی داده بودیم که در مقابل پرداخت وجه، سند مین‌هایی را که در آنها به فعالیت مشغول هستیم را دریافت کنیم. حتی وزیر وقت نیز دستور داده بود که تعرفه زمین‌ها را با 50 درصد تخفیف از ما دریافت کنند.
با این‌حال، نه‌تنها تاکنون سندی را دریافت نکرده‌ایم، بلکه حق بهره‌برداری از زمین‌ها را نیز از 200 هزار تومان سالانه، به یک میلیون و 600 هزار تومان افزایش داده‌اند که این، باعث افزایش هزینه‌های تولید می‌شود. از سوی دیگر، هیچ خدمت دولتی هم بابت آباد کردن شوره‌زارهای استان دریافت نمی‌کنیم.
عباسی در پاسخ به این سوال که انتظار پرورش‌دهندگان میگو و اتحادیه از مسوولان استان و به‌خصوص اداره کل شیلات چیس، می‌گوید: ما هیچ انتظار و درخواستی از مسوولان نداریم، تنها خواهش ما این است که جلوی پای ما سنگ‌اندازی نکنند.
وی به نامه‌ای که در دست دارد اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: به‌تازگی این نامه را از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت دریافت کرده‌ایم که در آن از اتحادیه خواسته شده است تا مستندات خود را برای ثبت «میگوی پرورشی» به‌عنوان پتانسیل اقتصادی استان، ارائه کنیم. این درحالی‌است که مسوولان این سازمان باید به‌خوبی پتانسیل‌ها را بشناسند و راهنمای سرمایه‌گذاران باشند. نه‌این‌که وظایف خود را نیز به بخش خصوصی محول کنند و برای ما زحمت ایجاد کنند.
رئیس اتحادیه تعاونی‌های پرورش میگوی استان در پاسخ به سوال دیگری در مورد این‌که آیا به نظر شما برنامه اداره کل شیلات برای افزایش اراضی تحت کشت میگو از 4040 هکتار به حدود 20 هزار هکتار، اقدام صحیحی است، می‌گوید: مسوولان به‌جای این‌کار، بهتر است فکری به حال واحد‌های موجود بکنند و ابتدا مشکلات آنها را برطرف کنند.
با قرار دادن پاسخ مدیرعامل شرکت پلیمر، که پیش از این در گفت‌وگو با بامداد جنوب این اقدام را نامناسب دانسته بود، در کنار پاسخ عباسی، این سوال مطرح می‌شود که واقعا توسعه اراضی پرورش میگو، با چه هدفی انجام می‌شود؟ آیا اقدامی تبلیغاتی و در راستای ارضای میل به آماردهی مدیران نیست؟ یا به‌دلیل این‌که برنامه توسعه اراضی، برای سازمان‌های دولتی هیچ‌گونه هزینه و بار مالی به دنبال ندارد، صرفا جهت خودنمایی و نمایش بیلان کاری انجام خواهد شد.
از ماست که بر ماست
اما در کنار هه مشکلاتی که وجود دارد و مسوولان استان برای برطرف کردن آنها اقدامی نمی‌کنند، میائلی هم وجود دارد که به‌دلیل تخلف برخی از پرورش‌دهندگان ظهور می‌کند و مشکلات آن گریبانگیر همه پرورش‌دهندگان می‌شود.
رئیس اتحادیه تعاونی‌های پرورش میگو با اشاره به این مسائل می‌گوید: در سال‌های گذشته تخلفاتی از سوی برخی از همکاران مشاهده می‌شد.
سال گذشته تعدادی از همکاران اقدام به ذخیره‌سازی بدون حساب و کتاب کرده بودند، یعنی در مساحت یک استخر که حداکثر باید 5/3 میلیون قطعه میگو پرورش یابد، بیش از این مقدار و به صورت متراکم لاروها را می‌ریختند و به این ترتیب، مشکلاتی برای آنها ایجاد می‌شد. از جمله این‌که میگوها وزن‌گیری مناسبی نمی‌کردند.
عباسی در ادامه می‌گوید: این مشکل را با هماهنگی با سازمان دامپزشکی و مراکز تکثیر، قرار است در سال جاری برطرف کنیم. مشکل دوم هم مربوط به استفاده از پست لارو دارای پی ال زیر 12 بود که برخی از همکاران به‌دلیل ولعی که برای شروع پیش از موعد پرورش داشتند، از مراکز تکثیر خواهش می‌کردند که از لاروهای نارس استفاده کنند.
وی اضافه می‌کند: این اقدام یک نوع خیانت است. خیانت به خود پرورش دهنده و خیانت به سایر پرورش‌دهندگان. چراکه با این کار، ماندگاری میگوهای با پی ال زیر 12 به حدود 40 درصد کاهش می‌یابد. یعنی مثلا از 200 هزار لارو ریخته شده به درون حوضچه‌ها، فقط 70 یا 80 هزار عدد زنده می‌مانند. به‌این ترتیب، هم خودش ضرر می‌کند و هم به‌دلیل استفاده بیش از حد از غذا و لارو، به بقیه همکاران هم ضرر می‌رساند.
رئیس اتحادیه تعاونی‌های پرورش میگو ضمن دعوت مجدد از پرورش‌دهندگان برای رعایت موارد این‌چنینی، به کیفیت غذا هم اشاره می‌کند و می‌گوید: در سال‌های گذشته زمانی که میگوی ما نیاز به رشد داشته است، غذای میگو شبیه خاک اره می‌شود. یعنی هم از لحاظ کمی و هم به‌لحاظ کیفی افت می‌کند.
البته عباسی به مشکلات کمبود غذا هم اشاره می‌کند و آرزو می‌کند در سال جاری، شاهد پرورش‌دهندگانی که از صبح تا عصر را، برای خرید خوراک در صف‌های طولانی، سپری می‌کنند نباشیم.
ما هم به نوبه خود آرزو می‌کنیم سال جاری برای همه فعالین اقتصادی استان و به‌خصوص پرورش‌دهندگان میگو، سالی پربار و بدور از مشکلات همیشگی باشد. همچنین از پرورش‌دهندگان انتظار می‌رود که بدور از ترس و دلهره‌های همیشگی، وارد بازارهای داخلی هم بشوند تا هم مردم کشور بتوانند از محصولات آنها بهره ببرند و هم خودشان اطمینان خاطر بیشتری برای فروش محصولاتشان داشته باشند.
منبع: تابناک