آیین یارون عزا یا دسته بدین صورت است که تعدادی از مردان عزادار (که اکثر کسانی که در حسینیه حضور دارند را در بر می گیرد) به صورت دایره در کنار هم می ایستند و در حالی که به آرامی دور می زنند، در دو گروه ترجیع بند محتشم کاشانی را می خوانند.
حمیدرضا
قاسمی در کتاب محرم ندوشن در خصوص این آیین آورده است: یک عده که افراد مسن
تر در بین آنها بوده و آیین را آغاز می کنند بیت اول بند اول را می
خوانند:
یارون عزای کیست که در دشت کربلاست
ماتم نشین ملائک و صاحب عزا خداست
بقیه افراد همین بیت را تکرار می کنند. گروه اول بیت دوم را می خوانند:
باز این چه شورش است که بر خلق عالم است
باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است
بقیه افراد بیت اول را تکرار می کنند. گروه اول بیت سوم را می خوانند:
باز این چه رستخیز عظیم است کز زمین
بی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است
بقیه افراد بیت اول را تکرار می کنند. گروه اول بیت چهارم را می خوانند:
این صبح تیره باز دمید از کجا
کز و کار جهان و خلق جهان جمله در هم است
آیین یارون در شهر عقدا 12 اسفند 1394 با شماره 1175 در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت رسیده است.
پامنبری
پامنبری از جمله آیین های مذهبی در استان یزد است که فقط مختص ماه محرم نیست اما باتوجه به برگزاری روضه خوانی های متعدد در ماه محرم تمرکز برگزاری این آیین مذهبی در محرم بیشتر است.
این آیین در شهر عقدا بیش از سایر نقاط استان انجام می شود و 12 اسفند 1394 به شماره 1179 در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت رسید.
آیین پامنبری بدین صورت است که در پایان آیین یارون یا دسته در حسینیه های بالا و پایین، عزاداران وارد حسینیه شده و جمعی از عزاداران، کنار منبر روی زمین دایره وار (به صورت حلقه) نشسته و نیمی از حلقه، مصرع اول بیتها و نیمی دیگر، مصرع دوم بیتها را زمزمه می کنند.
بیتهای هر شب مشخص و با بیتهای شب های دیگر متفاوت است و در آخر همگی بر قاتلان امام حسین (ع) لعنت می فرستند.
هرچند قدمت این آیین در جایی به صورت مکتوب نیامده است و براساس آنچه کهنسالان و ریش سفیدان عقدا به یاد دارند از زمان روضه خوانی مراسم پامنبری نیز اجرا می شده است.
در سراسر استان یزد نیز نمونه های مشابهی از این آیین مذهبی وجود دارد و به هنگام روضه خوانی برگزار می شود که البته مختص به یکی دو نفر است اما در عقدا تعداد زیادی از مردمی که دایره وار گرد منبر می نشینند این اشعار را زمزمه می کنند که در نوع خود بی نظیر است.
پیشواز محرم در ندوشن
پیشواز محرم از جمله آیین های مذهبی ندوشن که هر ساله از اواخر ماه ذی
الحجه تا اول ماه محرم با شکوه خاصی در این شهر برگزار می شود که نمایانگر
عشق مردم این دیار نسبت به دلداده خود امام حسین (ع) است.
این آیین به
طور کلی به مدت ۱۲ روز از عید غدیر تا اول ماه محرم الحرام انجام می شود و
شامل عشور بچه ها، پرسه جوانان (علی اکبر، غره محرم و بُتّه کَلَک است.
آیین 'عشور بچه ها' از بعدازظهر عید غدیر با مرکزیت مسجدهای محله توسط کودکان با خواندن اشعاری نذورات مردم را جمع آوری می کنند.
غروب روز قبل از محرم نیز مداحان و تعزیه خوانان حسینیه سفلی برفراز برجی
که در کنار حسینیه قرار دارد با خواندن اشعاری معروف به غُرّه محرم با مطلع
الصلاه ای عالم موسم ناله و شور وشین است/ غره ماه محرم، کوس شاهی به نام
حسین است به عزاداری می پردازند.
علاوه بر اینکه مراسم های خاص محرم از دوران صفویه تاکنون رنگ و بوی مذهبی خود را حفظ کرده، عشق و ارادت جوانان به سالار شهیدان و بازدید گردشگران تمامی نقاط کشور برای مراسم های آیینی ندوشن شکوه خاصی به برگزاری آن داده است.
آیین پیشواز محرم در ندوشن 22 آذر 1391 با شماره 700 در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده است.
عشور مسلم در عقدا
آیین 'عشور'۱۰ روز پیش از ماه محرم برگزار می شود که فلسفه آن مبنی بر سفر و شهادت حضرت مسلم به کوفه است.
این آیین با روشن شدن خیمه هایی در محله های خلوت عقدا برگزار و پس از آن نخستین آیین تعزیه آغاز می شود.
آیین عشور مسلم (استقبال از ماه محرم) در عقدا 22 اسفند 1394 با شماره 1174 در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شده است.
باشگاه خبرنگاران