فشارهای تازه برای ارائه تصویر کاریکاتوری از ایران در سینما؛
بدون شک در اینجا بحث دفاع از نمایش سیگار در فیلمهای سینمایی نیست، بلکه موضوع دخالت نهادهایی در حوزه سینما است که سینما ارتباطی با آنها ندارد و تخصصی در این حوزه ندارد و از این موضوع مهم‌تر، تلاش برای ارائه یک تصویر کاملاً پاکیزه و تخیلی از جامعه‌ای با آمارهای مصرف بالای سیگار و موادمخدر است.
به گزارش تابناک یزد، موضع‌گیری معاون اجتماعی وزیر بهداشت و درمان درباره
میزبان مصرف سیگار در فیلمهای سینمایی و تاکید بر کاهش مصرف سیگار، نشان
داد تا چه سطح از دستگاه‌های اجرایی حس متولی‌گری در سینمای ایران دارند و
چه فشارهای غیرمنطقی برای نمایش تصویر کاریکاتوری از ایران وجود دارد؛
رویکردی که سینمای ایران را روز به روز دورتر از واقعیت کف‌خیابان‌های این
مملکت خواهد کرد.
وزارت بهداشت و درمان به عنوان متولی پیشگیری و درمان، جشنواره
فیلم سلامت را برگزار می‌کند، در حوزه سریال‌سازی دستی دارد و ظاهراً در
قالب معاونت اجتماعی رسماً در همه حوزه‌هایی فعال است که ارتباط مستقیمی با
سلامت جامعه ندارد و صرفاً از جنبه تبلیغی و بازدارندگی در آن مورد توجه
است. نمونه مشابه چنین رویکردی را لااقل خبرنگار «تابناک» نتوانست در سایر
کشورها بیابد که وزارت بهداشت و درمان سایر کشورمان در فیلم و سریال‌سازی
نقشی داشته باشد.
آنچه از نقش
آفرینی در فیلمسازی و سریال‌سازی و برگزاری جشنواره فیلم توسط وزارت بهداشت
نادرتر است، دخالت در حوزه فیلمسازی است. خبرنگار «تابناک» نتوانست حتی یک
مورد اظهارنظر از مقامات ارشد بهداشت و درمان کشورهای توسعه‌یافته بیابد
که درباره میزان مصرف سیگار در فیلمهای سینمایی نظر نظارتی داشته باشند و
در حوزه فیلمسازی حتی در حد موضع‌گیری دخالت کرده باشند.
در مقابل، معاون اجتماعی وزیر بهداشت امروز اظهار کرده است: «2 دهه از فیلمهای سینمای کشورمان
را بررسی کردیم که نتیجه آن افزایش 4 برابری استفاده دخانیات در فیلمها
توسط خانمها و افزایش 10 درصدی دخانیات در آقایان بوده است؛ در صورتی که
سینما می‌تواند فرهنگ استفاده نکردن از دخانیات را در کشور ترویج دهد.
خوشبختانه تعاملاتی در این زمینه با سازمان سینمایی صورت گرفته است تا
استفاده از دخانیات در فیلمهای سینمایی کمتر شود.»
گفته‌های
معاون وزیر بهداشت حاوی دو نکته مهم است؛ نخست اینکه وزارت بهداشت به
بررسی مصرف سیگار در فیلمهای سینمایی (حوزه غیرمرتبط با این سازمان)
پرداخته، دوم اینکه سازمان سینمایی حاضر به تعامل با وزارت بهداشت شده و
قول داده که در فیلمها به میزان کمتری سیگار مصرف شود.
بسیاری
از مدیران ارشد سازمان‌های مختلف دوست دارند دیده شود و طبیعی است که
هرگونه ورود به حوزه سینما در این زمینه راهگشا است؛ با این حال اینکه
سازمان سینمایی به عنوان متولی سینمای ایران به این درخواست لبیک گفته و
این حق را برای وزارت بهداشت قائل شده که درباره محتوای فیلمها اعمال نظر
کند، اتفاق خطرناکی است.
این اتفاق خطرناک به چندمتولیگری در حوزه سینما بیش از پیش دامن می‌زند و روز به روز بر شمار این مجموعه‌‍‌ها که ملاحظات‌شان باید در سینمای ایران رعایت شود، می‌افزاید و طبیعتاً فیلمساز را از ارائه تصویر «واقعی» از جامعه ایران دورتر می‌کند. نتیجه دورتر شدن سینماگر از تصویر واقعی و ارائه یک تصویر سفید و پاستوریزه از آنچه در این مملکت می‌گذرد، صرفاً دوری کردن تماشاگر از سینماها و پناه بردن به سینمای سایر کشورهاست که در بسیاری اوقات تصویری اگزجره از جامعه‌شان ارائه می‌کنند، چون این خاصیت سینما است.
در
جامعه ایران که بنابر آمارهای اعلام شده بین 5.1 تا 8 میلیون مصرف کننده
انواع مواد مخدر و بیش از 20 میلیون مصرف کننده سیگار وجود دارد و در واقع
از هر چهار ایرانی تقریباً یک نفر سیگار می‌کشد، منع نمایش سیگار کشیدن در
سینمای ایران شبیه یک شوخی است که مدیران «دهه شصتی» سینمای ایران با
فیلمسازان می‌کردند و به مرور دریافتند اشتباه بزرگی مرتکب شده‌اند.
جای
تردیدی نیست، میزان مصرف سیگاری که یک کودک در سطح شهر، منزل و سایر اماکن
عمومی در طول یک روز می‌بینید از سکانس‌های مصرف سیگار که در همه فیلمهای
سینمایی طی دوره یک ساله به نمایش درمی‌آید، بییشتر است. در عین حال، این
نافی اجرای رده بندی سنی برای فیلمها ندارد؛ طرحی که ارتباطی با سانسور
سیگار در سینمای ایران ندارد و صرفاً به مخاطب هشدار می‌دهد در این فیلم چه
محتوایی به نمایش در می‌آید.
با این آمار اگر از هر چهار کاراکتر فیلمهای سینمایی یک نفر سیگار بکشد،
تصویری همراه با سیاه نمایی ارائه نشده و با تکیه بر آمار می‌توان گفت
عیناً جامعه به تصویر کشیده شده که خوشبختانه در سینمای ایران یک دهم این
آمارها نیز وجود ندارد. بنابراین تلاش برای پاکسازی سیگار از فیلمهای
سینمایی، یک تلاش تازه برای نمایش بخش کوچکی از واقعیت موجود در کشورمان
است که ساعات متمادی خارج از سالن‌های سینما با آن طرف هستیم.
بدون
شک در اینجا بحث دفاع از نمایش سیگار در فیلمهای سینمایی نیست، بلکه
موضوع دخالت نهادهایی در حوزه سینما است که سینما ارتباطی با آنها ندارد و
تخصصی در این حوزه ندارد و از این موضوع مهم‌تر، تلاش برای ارائه یک تصویر
کاملاً پاکیزه و تخیلی از جامعه‌ای با آمارهای فوق الاشاره است.
به گزارش
«تابناک»؛ اگر
وزارت بهداشت و درمان قصد پیشگیری دارد، می‌تواند به سراغ قوانین
سختگیرانه در حوزه افزایش قیمت سیگار از طریق مالیات، قانونی کردن منع مصرف
سیگار در همه اماکن عمومی، تبلیغ پیش از نمایش فیلمها درباره آثار مصرف
سیگار و مواد مخدر و... برود که اثر مشخصی دارد، و الا برگزاری جشنواره
سینمایی و دخالت در فیلمسازی تنها می‌تواند کارکرد تبلیغاتی برای مدیران
وزارت بهداشت داشته باشد.