این روزها صنعت فرش قم حال و احوال خوبی ندارد و نتوانسته است خود را با الزامات و اقتضائات بازارهای جهانی همراه سازد.
به گزارش تابناک قم، بر گوشه‌ای از حجره تکیه زده و هر لحظه نگاه خسته خود را روانه در و دیوار حجره می‌کند، وقتی نقش و نگارهای زیبایش را می‌نگرد به وجد می‌آید و نشاط را باز می‌یابد ولی دیگر بار گردهای نشسته بر آنها تیری از غم بر دلش فرو می‌کند...
در گوشه گوشه بازار قم حجره دارانی هستند که بساط فرش فروشی خود را به پا کرده‌اند. فرش‌هایی که طرح‌های نقش بسته بر آنها حکایت از قمی بودن‌شان دارد و نشان می‌دهد هنرمندی زنان و مردانی را که در این خطه از کشور دارهای قالی خود را به پا کرده‌اند و گره می‌زنند و می‌کوبند تا بتوانند به رخ بکشند قدرت هنری را که تنها از آن خودشان است. ما می‌گوئیم این روزها حال فرش‌ها همه خوب است همه رنگینند و پر از برگ و گل ولی شما باور نکنید! چون کسی به دیدارشان نمی‌آید گویا دیگر بار بین آنها و خریداران قهری صورت گرفته است...
یکی از مهمترین صنایعی که می‌تواند نقشی بی‌بدیل در توسعه اقتصادی کشور داشته باشد صنایع دستی و از جمله صنعت فرش است. صنعتی که بی‌شک می‌توان آن را از نخستین و ابتدایی‌ترین هنرهای ایرانیان به حساب آورد. سابقه فرش بافی در ایران به زمان‌هایی بسیار دور بازمی‌گردد و استان قم نیز از جمله استان‌هایی است که از قدیم الایام به هنر بافت فرش روی آورده است. در استان قم بافندگان بسیاری وجود دارند که همگی دستی توانا در این هنر داشته ولی متاسفانه این روزها هنرشان دستخوش بی‌مهری‌هایی شده است که زمینه دور شدن آنها از این هنر را فراهم می‌سازد.
طبق آمار در استان قم قریب به 25 هزار بافنده فرش وجود دارد اما به دلیل ورود رکود به این بخش تعداد زیادی از این افراد این هنر را کنار گذاشته و به دیگر حرفه‌ها مشغول شده‌اند. همچنین در این استان حدود 360 نفر در عرصه تولید و صادرات فرش فعالیت دارند که با صادرات 90 درصدی تولیدات خود به خارج از کشور گامی برای توسعه اقتصادی کشور برداشته‌اند اما متاسفانه اکنون رکود سایه انداخته بر این بازار حال خوشی را برای این تولید کنندگان و صادرکنندگان باقی نگذاشته است.
ابوالفضل رجبیان رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش قم با بیان اینکه این روزها وضعیتی رکودی بر تمام صنایع از جمله صنعت فرش حاکم است، گفت: متاسفانه در بازار جهانی وضعیتی مناسب نداریم و همچنان سیری نزولی را در این عرصه شاهد هستیم.
وی با بیان اینکه این امید می‌رود که با رفع تحریم‌ها بار دیگر اوضاع این بازار بهبود یابد، افزود: اکنون برخی از کشورها از جمله هند و پاکستان با عنوان رقیبی برای ایران در این عرصه مطرح هستند که ضروری است ایران با حضور بیشتر در بازارهای جهانی مانع نفوذ بیشتر این رقیبان شود.
رجبیان یکی از دلایل موفقیت کشورهایی همچون هندو پاکستان در بازارهای جهانی را در قیمت فرش‌ها دانست و افزود: در این کشورها هزینه بافت و تولید فرش بسیار کمتر از ایران است و همین سبب شده که گرچه از کیفیت عالی برخوردار نیستند اما بازار خوبی را برای خود بدست آورند.
وی با اشاره به اینکه تحریم‌ها سبب شد که ایران بازارهایی همچون بازار آمریکا را از دست دهد، ادامه داد: با این حساب بازگشت به این بازارها کار ساده‌ای نیست و برای جبران زمان زیادی را می‌طلبد.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش استان حمایت مسؤولان را بسیار لازم دانست و گفت: بسیاری از کشورهای رقیب در صنعت فرش در مقایسه با ایران از توان اندکی برای تولید فرش برخوردار بودند اما حمایت از آنها منجر به توسعه و ورود به بازارهای جهانی شد که اکنون نیز این مهم خواسته صادرکنندگان و تولیدکنندگان فرش در کشور است.
وحید حجتی از جمله تولیدکنندگان فرش در استان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در قم با بیان اینکه اکنون شاهد وضعیتی نامطلوب در این حوزه هستیم به برخی از مشکلات در این حوزه اشاره کرد و گفت: راکد شدن بازار فروش، ضعیف عمل کردن در حوزه تبلیغات و بازاریابی و مشکلاتی که در راستای تامین ملزومات و مواد اولیه وجود دارد همگی بر مشکلات این حوزه دامن می‌زند.
وی بیان کرد: از دیگر مشکلات در این حوزه که سبب می‌شود بسیاری از هنرمندان و هنرجویان جوان این هنر را رها کنند نوع نگاهی است که جامعه به آنها دارد و در واقع به دلیل عدم فرهنگ سازی در خصوص این امر به هنرمندان در این زمینه به عنوان فقیران جامعه نگاه می‌شود و سبب می‌شود که کارآموزان جدید آن را دنبال نکنند.
وی یکی دیگر از مشکلات را عدم وجود مکانی مناسب برای فروش تولیدات هنرمندان اعلام کرد و گفت: لازم است محلی مناسب برای عرضه این تولیدات تعبیه شود تا هنرمندان بتوانند با کمترین هزینه تولیدات خود را در معرض دید و فروش قرار دهند.
حجتی بازاریابی خارجی را نیز مهم خواند و افزود: ضروری است که این امر جدی‌تر دنبال شود تا بار دیگر فرش‌های ایرانی بتوانند به بازارهای خارجی راه یابند و بازارهای خارجی را در دست گیرند.
وی با اشاره به اینکه استان قم در زمینه تولید فرش دستباف ابریشم بسیار خوش درخشیده و توانسته حدود 90 درصد از این تولیدات را به کشورهای خارجی صادر کند، گفت: متاسفانه طی سالیان اخیر با ایجاد تحریم‌ها بسیاری از بازارهای خارجی همچون آمریکا و آلمان را از دست دادیم که سبب شد صادرات فرش طی این سال‌ها دچار رکود شود.
این تولید کننده فرش تصریح کرد: با این حال ضروری است که خوشه فرش در استان را توسعه بخشیم و با برنامه‌ریزی و بازاریابی دقیق در دیگر کشورها بازارهای جدید را برای خود شناسایی کرده و از این طریق جبران مافات کنیم.
در استان قم پروژه توسعه خوشه فرش دستباف در پاییز سال 91 که از سوی شرکت شهرک‌های صنعتی این استان و سازمان صنعت معدن و تجارت استان و همچنین مرکز ملی فرش ایران تامین مالی و حمایت می‌شد آغاز به کار کرد و هدف از این طرح بررسی و رسیدگی به مشکلات این حوزه بود تا بتوان با تدوین برنامه‌ها و سیاست‌هایی خاص در مسیر حل مشکلات این صنف گام برداشته و با تقویت و توسعه این بخش راهی برای صادرات این تولیدات باز کنند و اگرچه تا کنون فعالیت این بخش تا حدود زیادی مشکلات موجود بر سر راه تولیدکنندگان و صادر کنندگان را حل و فصل کرده است اما همچنان از وضعیت موجود در بازار این صنعت می‌توان فهمید که تلاشی جدی‌تر و راهکارهایی موثرتر را از سوی این سازمان‌ها می‌طلبد تا این صنعت بتواند از رکود حاصله خارج شود.
مریم نعمتی کارشناس صنایع دستی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در قم با بیان اینکه صنعت فرش‌بافی در استان قم یک صنعت و حرفه اصیل است و قابلیت‌های زیادی برای ورود به بازارهای جهانی دارد، گفت: فرش‌های دستباف قم از طرح و نقش‌هایی اصیل و جایگاهی خاص برخوردارند که احیا و توسعه آن باید مورد نظر باشد.
وی حمایت از بافندگان و تولیدکنندگان فرش را ضروری دانست و افزود: این حرفه در راستای حل مشکلات معیشتی و ایجاد اقتصادی مطلوب برای برخی خانواده‌ها دارای اهمیت است از این رو حل مشکلات این حوزه بسیار مورد تاکید است.
نعمتی با بیان اینکه اکنون عرضه و تقاضا در این بازار بسیار کاهش یافته و وضعیتی خوبی بر این صنعت حاکم نیست، گفت: باید با سرمایه‌گذاری و ورود بخش خصوصی به این حوزه و همچنین ارائه تسهیلات مناسب و حمایت از بافندگان وضعیت فعلی را به سمتی مطلوب سوق دهیم.
وی با اشاره به اینکه یکی از منویات اصلی مقام معظم رهبری حمایت از تولیدکنندگان و کارآفرینان است، گفت: ضروری است که برای تحقق بخشی بر این منویات رهبری به جد وارد عمل شد و از صنعت فرش‌بافی و فرش بافان بیش از گذشته حمایت و پشتیبانی به عمل آورد.
صنعت فرش بافی در استان قم از جمله صنایعی است که از دیرباز مورد توجه بوده و از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های فراوانی برخوردار است که می‌توان با توسعه آن معضل بیکاری در این استان را تا حدود زیادی مهار کرد. اما آنچه که مشخص است این روزها صنعت فرش قم حال و احوال خوبی ندارد و نتوانسته است خود را با الزامات و اقتضائات بازارهای جهانی همراه سازد.
منبع: فارس
