ابنیه اطراف میدان، شبیه ساختمان‌های میدان حسن آباد تهران و به سبک "باروک” ( سبکی که در قرن ۱۹ و ۲۰ در اروپا معمول بوده) ساخته شده است؛ از این میدان شش خیابان سی متری منظم با زاویه ۶۰ درجه منشعب می‌شود.
به گزارش تابناک همدان؛ بدنه‌ها و بخش‌های اطراف این میدان به غیر از ساختمان‌هایی که با کاربری شهری در این میدان قرار گرفته‌اند یادگارهایی از شروع شهرسازی مدرن در شهر همدان هستند.
میدان ساخته شده توسط فریش با بدنه ساختمان‌های اطراف آن در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است و هنوز آثاری از تزئینات آن مانند آجرکاری‌های ساده و برجسته با نقوش هندسی، گچبری‌های سردر پنجره‌ها با نقوش انسان و حیوان و پنجره‌های چوبی ساختمان‌ها بر جای مانده است.
سال ۱۳۲۵در اثر وقوع آتش‌سوزی، ضلع شمال شرقی میدان ویران شد و ساختمان بانک ملی با بدنه‌ای ناهمگون با معماری میدان، در آن محل ساخته شد و از سال ۱۳۸۱ عملیات بازپیرایی و مرمت میدان مرکزی شهر همدان با بازسازی تعدادی از در و پنجره‌های چوبی طبقات فوقانی ساختمان‌های اطراف میدان آغاز شد.
در همان سال عملیات لایه برداری، مرمت، ساب و بندکشی سطوح آجری حد واسط خیابان‌های شهدا و تختی شهر همدان نیز به انجام رسید و طی سال‌های گذشته نیز اقداماتی برای رنگ‌آمیزی و مرمت موضعی شیروانی‌های ساختمان‌های اطراف این میدان انجام شده است.
نزدیک به یک دهه گذشته عملیات مرمت، بازسازی و حفظ اصالت بدنه، نقوش، آجرکاری، گچبری‌ها و گنبدهای 12 گانه پیرامون میدان مرکزی شهر همدان رها شده و در این مدت شهروندان شاهد هستند که هر روز قطعه‌ای از این بافت تاریخی به علت سهل انگاری مغازه داران آسیب دیده است.
نصب تابلوهای ناهمگون و بدقواره، نصب کولر، آویزان کردن بنر و هر وسیله دیگری که ترکیب موزون و هماهنگ این نقطه تاریخی از شهر را که بتواند بهم بزند در اطراف میدان مرکزی شهر به خوبی قابل رؤیت است.
در برخی موارد بالکن‌هایی در این مدت اضافه شده که با ترکیب اصلی معماری بدنه ساختمان‌ها همگونی نداشته و با دخالت شهرداری همدان این بالکن‌ها جمع آوری شده، اما تیرآهن‌های لخت و زنگ زده به شکلی که یک ویرانه را در اذهان تداعی می‌کند بیرون مانده است.
ساختمان بانک ملی تقاطع خیابان شهدا و اکباتان نیز ناهمگونی معماری ساختمان‌های اطراف میدان را به خوبی عیان نموده و متأسفانه در طی سالیان گذشته کسی به این فکر نبوده که یا باید بدنه بانک ملی به شکل دیگر ساختمان‌ها باز طراحی شود و یا از ورود آسیب به بدنه این ساختمان که نزدیک به 75 سال قدمت دارد جلوگیری شود.
از دوره چهارم شورای شهر با تأکیدی که این شورا داشت شهرداری همدان در نخستین مرحله اقدام به جمع آوری تابلوهای تبلغیاتی بزرگ و زشت در پیرامون میدان نموده که کامل نشده و همچنان ناموزونی چشم هر بیننده‌ای را آزار می‌دهد.
مرمت بدنه ساختمان‌ها نیز به علت اینکه متولی اصلی این موضوع یعنی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ورود نکرده بلاتکلیف مانده چراکه شهرداری همدان به دو علت به بحث مرمت وارد نشده یکم؛ تأمین اعتبارات و دوم؛ بحث تخصصی که باید کارشناسان فن که زیر مجموعه میراث فرهنگی به عنوان متولی حفط و مرمت ابنیه تاریخی ورود کنند، اقدام خردمندانه شهرداری همدان در اینجا قابل تقدیر است.
شهردار همدان از نبود تعامل دستگاه‌ها برای احیاء بافت تاریخی همدان گلایه کرد و گفت: کاروانسراهای قدیمی شهر همدان احیا شده و دو کاروانسرا به مالکیت شهرداری همدان به سفره‌خانه سنتی تبدیل می‌شوند.
سیدمصطفی رسولی اظهار داشت: شهرداری همدان به صورت داوطلبانه ساماندهی میدان امام خمینی(ره) همدان را از سال گذشته آغاز و اعتباراتی را در این زمینه هزینه کرده است.
وی با اشاره به اینکه میراث فرهنگی همدان باید با حمایت‌های لازم شهرداری را در عملیاتی‌کردن پروژه کمک کند، گفت: شهرداری همدان با نداشتن اعتبار اقدام به ساماندهی میدان امام(ره) همدان را آغاز کرده و در ابتدا قرار بود 70 میلیون تومان برای این طرح هزینه شود ولی تاکنون بیش از 200 میلیون تومان برای شهرداری همدان هزینه در برداشته است.
رسولی تصریح کرد: میدان امام خمینی(ره) همدان به عنوان یک بافت تاریخی ارزشمند باید مورد توجه و حساسیت سازمان میراث فرهنگی قرار گیرد تا بتوان اعتبارات مورد نیاز برای ساماندهی آن را تامین کرد.
وی با بیان اینکه اگر میراث فرهنگی اعتبارات موردنیاز را برای ساماندهی این پروژه تامین نکند شهرداری همدان اقدامی در این زمینه نخواهد داشت، عنوان کرد: شهرداری آماده کار برای ساماندهی میدان امام خمینی(ره) بوده و امروز نیز این آمادگی وجود دارد ولی میراث فرهنگی باید همکاری و تعامل لازم را داشته باشد.
شهردار همدان با تاکید بر اینکه میدان امام خمینی(ره) همدان هویت شهر است و باید به درستی ساماندهی شود، گفت: با توجه به قرار گرفتن بانک ملی در یک جداره از میدان تاریخی امام(ره) مذاکرات لازم برای ساماندهی این بخش صورت گرفته و بانک ملی اعلام آمادگی کرده تا هزینه‌های آن تامین کند.
کار به جایی رسیده که کاسه صبر شهردار همدان لبریز شده و زبان به گلایه از میراث فر هنگی گشوده است، اما آیا می‌توان به میراث فرهنگی ایرادی گرفت؟
اگر به کارنامه میراث فرهنگی همدان در طی یک دهه گذشته بیندازیم خواهیم دید که این سازمان به عنوان متولی اصلی و قانونی ابنیه تاریخی بنا به دلایل مختلفی نتوانسته از عهده وظایف به خوبی برآید که بخشی از عدم توانایی میراث فرهنگی را باید در کمبود شدید منابع و اعتبارات جست.
بخشی دیگر از ایرادات وارده به میراث فرهنگی همدان مربوط است به نبود بدنه کارشناسی قوی، توانمند، تحصیلکرده و متخصص که متأسفانه میراث فرهنگی همدان از این بعد به شدت رنج می‌کشد و حتی کارشناس ایران شناسی این اداره کل از گیلان با رابطه بازی آمده و شاهد هستیم که تحصیل کرده‌های همدانی که علاقمند به حفط میراث فرهنگی شهر خود هستند به هیچ وجه مورد توجه نبوده و حتی از ورود به دستگاه عریض و طویل میراث فرهنگی رانده می‌شوند.
در بدنه کارشناسی میراث فرهنگی همدان چقدر از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی با استعداد و متخصص در رشته‌های مختلف مرمت، شیمی، معماری، باستان شناسی و... به کار گرفته شدند؟
سومین مشکل در میراث فرهنگی همدان انتصاب مدیرانی است که هیچ یک تخصصی در حوزه میراثی نداشته‌اند، اگر نگاهی به کارنامه تخصصی و کاری مدیران این سازمان بیندازیم می‌توان به دوره رشيد بيگي، فرزانه، بیات اشاره کرد که بیات مهندس مکانیک بوده، ایزدی که یک فرهنگی و تورلیدر بود، سروش مقدم مهندسی عمران خوانده و مالمیر نیز گویا در رشته‌های فنی و مهندسی تحصیل نموده است.
سازمانی تخصصی و بسیار مهم با عنوان میراث فرهنگی به دست مدیرانی اداره شده که هیچ کدام تخصصی در حوزه میراث فرهنگی نداشتند و نمی‌توانستند در این باره تصمیمی درست اتخاذ کنند و یا برنامه‌ای برای بهبود شرایط میراث فرهنگی همدان ارائه دهند.
ایزدی مدیری بود که در حوزه تاریخی تدریس می‌کرد و در این دوره با هیاهوی برخی رسانه‌ها این مدیر نیز در چاله برگزاری همایش‌ها و جشنواره‌هایی بی محتوا افتاد و کاری از پیش نبرد.
از روزی که جناب نیکبخت همشهری خود سروش مقدم را برای مدیرین میراث فرهنگی همدان انتخاب کرد همه دلسوزان مخالفت نمودند اما استاندار تازه وارد گوش به حرفی نداد و شاهد بودیم که سروش مقدم در مدت نزدیک به 19 ماه کاری آنچنان نتوانست پیش برد و عملأ از شهریور سال 94 کار را رها شد تا بالأخره بعد از کلی مذاکره علی مالمیر از ساختمان سبز استانداری به باغ نظری مهاجرت کرد تا عهده دار میراث فرهنگی همدان شود.
در دوره مدیریت سروش مقدم استان، دو فصل تابستان و یک بار هم تعطیلات نوروزی سال 94 را از دست داد و نتوانست اقدامی در راستای جذب گردشگر کند و از سویی دیگر در این مدت هیچ پروژه‌ای که با هدف ترمیم، بازسازی، و حفط ابنیه تاریخی باشد به مرحله عملیاتی نرسید.
اینک دوران سروش مقدم به اتمام رسیده و مالمیر بر کرسی ریاست سازمان میراث فرهنگی همدان تکیه زده و امید است که راه خود را از مدیران گذشته جدا کرده و به فکر اجرای برنامه‌هایی برای حفظ و ترمیم ابنیه تاریخی شهر باشد.
میدان مرکزی شهر همدان نیازمند رسیدگی فوری و ساماندهی با اصول مهندسی، باستان شناسی، تاریخی، معماری و تخصص مرمت است.
سقف بازار همدان که با اصررار زیاد نصب شد هیچ سنخیتی بابافت تاریخی بازارندارد،راستی آقای مالمیر به عنوان مدیر کل میراث فرهنگی استان تاریخی و با قدمت همدان چقدر در ابنیه تاریخی، فرهنگی، هنری و... شهر و استان قدم زده و از نزدیک مسائل را رصد نموده است؟
امید است که این بار استاندار همدان در انتصاب مدیر کل میراث فرهنگی استان مانند سروش مقدم عمل نکرده باشد و فردی توانمند بر سر کار آمده باشد که اگر اینگونه نباشد بعید است که بار دیگر از میراث فرهنگی چیزی باقی بماند که مدیری دیگر بر کرسی ریاستش تکیه بزند.
نگاه سلیقه‌ای وجشنواره محور آفت جدی برمیراث فرهنگی واردساخته، جشنواره‌های فرهنگی همدان را کسانی که در شهر فروشگاه ترشی و شوریجات دارند مدیریت می‌کنند و از یک ترشی فروش بیشتر از این نمی‌توان انتظار داشت که برای شهری با قدمت چند هزار ساله برنامه فرهنگی در خور و شایسته برگزار کند.
سلام، می خواستم بگم، مسجد جامع همدان را هم میراث فرهنگی باید ترمیم کنه؟ این ترشی فروشه رو میشه معرفی کنید تا بریم ازش ترشی با طعم جشنواره های فرهنگی بخریم؟ ممنون 