علی نجفلو رئیس اتحادیه فرشبافان دستی زنجان، با اشاره به اینکه پالایش تامین اجتماعی در زمینه بیمه فرشبافان مشکلات عدیده ای برای این قشر فراهم ساخته است، گفت: با وجود اینکه تعداد فرشبافان زنجان بسیار زیاد است، اما تنها 12 هزار نفر زیر پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند.
به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، صدای کوبیدن نخ بر دار قالی می‌آید، دست‌های پینه‌بسته، پس از سال‌ها قالی بافی استخوان‌های قوس پیدا کرده، حکایت از عشق دیرینه و شاید نیاز بر دار قالی دارد.
اینجا در این خانه مادری با عشق گره می‌زند و می‌بافد تا با گره‌های سرشار از عشق خود سرپناهی برای فرزندانش بسازد. نخ‌های قالی از بس که دست‌هایش را بریده، قرمز رنگ شده است، سریع چاقوها و قیچی قالیبافی را از روی تخته برمی‌دارد و گره گره ادامه می‌دهد تا فرزندانش کم و کسری نداشته باشند.هر چند دقیقه یکبار چاقویش را با پشت نعلبکی چینی تیز می‌کند و دوباره با همان سرعت قبلی کارش را ادامه می‌دهد، با یکی از دستانش چاقو و با دست دیگرش هم نخ‌های رنگارنگی که گلوله شده را بر می‌دارد و تند تند گره می‌زند تا شاید با هزاران گره این قالی گره یکی از مشکلاتش خود و بچه‌هایش حل شود.
انگشتان دستش را همراه با نخی که در دستش بود، بین چله‌های سفید رنگ می‌برد و همزمان با بیرون کشیدن دستانش، به یک ضربه سریع چاقو، قسمتی از نخ را که گره زده بود از دسته نخ‌های دامنش جدا می‌کند تا یک ریشه به وجود آید، نقوش قالی را از حفظ است.
تنها چند سال از زمانی که او هنر فرشبافی را از مادر خود یاد گرفت، می‌گذرد روزگاری که قالی بافتن هنر بود و آشنا بودن به این مهارت افتخاری محسوب می‌شد، اما حالا اما نه دیگر دختری را به خاطر هنر قالیبافی می‌ستایند و نه از صدای تق تق، شانه قالیبافان در کوچه پس کوچه‌های شهرمان خبری است.
روزگاری قالیبافان در ایام نزدیک عید قالیبافان تلاش می‌کردند که قالی را چند روز به عید مانده تمام کنند و اگر کسی نتوانسته بود قالی را تمام کند زنان فامیل و همسایه به کمک او می‌رفتند و در پایان کار قالیبافی که به «چله بری» معروف است تلاش می‌شد که تمام اعضای خانواده در این مجلس شادی حضور داشته باشند، اما حالا طرح‌های قالی که روزگاری ریشه در فرهنگ قومی آمال و آرزوهای دیرینه انسانی داشتند، رنگ باخته‌اند، چرا که کسی ارزشی برای هنر قالیبافان قائل نیست.
قطعی بیمه، نمک بر زخم قالی بافان است
یکی از فعالان هنر قالیبافی در همین زمینه در تشریح فعالیت‌های قالیبافان بیان کرد: در وضعیت فعلی که وضعیت قالی دستباف، چندان تعریفی ندارد، تعداد قالیبافان نیز کم شده است.
علی بیات با اشاره به اینکه روزگاری صنعت فرش به دلیل پر فروش بودن آن به عنوان یک شغل محسوب می‌شد، اضافه کرد: امروزه دیگر فرشبافی سود چندانی ندارد.وی با اشاره به اینکه اجرت بافت یک رج بسیار پایین است، گفت: با این حساب درآمد قالیباف اگر هم حتی آن را به عنوان یک حرفه انتخاب کرده باشد، روزانه به 30 هزار تومان نمی‌رسد.
این قالیباف با اشاره به اینکه هم اکنون قالیبافان با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند، گفت: با وجود مشکلاتی که دنبال کردن این حرفه دارد، قطع شدن بیمه نیز نمکی بر زخم دل قالیبافان زنجانی شده است.وی با اشاره به اینکه قالی‌های بافت زنجان از نوع بسیار مرغوبی هستند، گفت: متاسفانه با وجود این موضوع حمایت چندانی از این قشر وجود ندارد و همین امر موجب منسوخ شدن تدریجی این هنر می‌شود.
تولیدات سالیانه فرش استان 150 هزار متر مربع است.
رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان نیز در همین راستا در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در زنجان اظهار کرد: در استان زنجان 66 هزار قالیباف وجود دارد که شامل قالیبافان به صورت تمام وقت، نیمه وقت و فصلی و فعالان در مشاغل جانبی فرش هستند.
سید محسن جعفری با اشاره به اینکه فعالان عرصه فرشبافی در زمینه طراحی، رفوگری، چله‌کشی و ... فعالیت دارند، بیان کرد: تولیدات سالیانه فرش استان نیز 150 هزار متر مربع است.
این مسئول با اشاره به اینکه برای ارتقای سطح مهارت‌های فنی فرشبافان دوره‌های آموزشی برگزار می‌شود، اظهار کرد: تقریبا این دوره‌ها در همه شهرستان‌ها برگزار می‌شود.
رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان با اشاره به اینکه امسال شش دوره در زنجان برگزار شده است، گفت: این دوره‌ها اواخر بهمن ماه و اوایل اسفند برگزار می‌شود.
این مسئول همچنین از برگزاری دوره آموزشی برای ناظرین فنی خبر داد و گفت: این دوره به مدت 48 ساعت برگزار می‌شود.
نبود بیمه مشکل اصلی قالیبافان زنجانی است.
رئیس اتحادیه فرش بافان دستی زنجان نیز در همین راستا ضمن اشاره به مشکلات فرشبافان دستی استان زنجان اضافه کرد: از جمله مشکلات این قشر نبود بیمه است.
علی نجفلو با اشاره به اینکه پالایش تامین اجتماعی در زمینه بیمه فرشبافان مشکلات عدیده ای برای این قشر فراهم ساخته است، گفت: با وجود اینکه تعداد فرشبافان زنجان بسیار زیاد است، اما تنها 12 هزار نفر زیر پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند.
وی با اشاره به اینکه درآمد شغل قالیبافی بسیار کم است و شاید کفاف هزینه‌های یک فعال در این عرصه را ندهد، بیان کرد: با این وجود پایش تامین اجتماعی نیز مشکل عمده‌ای بر مشکلات آنها افزوده است.
رئیس اتحادیه فرشبافان دستی زنجان نوع فرش‌های تولیدی در استان زنجان را شامل افشار، بید گینه و بومی اعلام کرد و گفت: این فرش‌ها اغلب به اروپا، ژاپن و کره صادر می‌شود.
60 درصد از فرشبافان زنجانی خانم و 40 درصد نیز آقا هستند.
وی با اشاره به اینکه 60 درصد از فرشبافان زنجانی خانم و 40 درصد نیز آقا هستند، گفت: در پایش صورت گرفته از سوی تامین اجتماعی بسیاری از فعالان این عرصه هم از لیست بیمه تامین اجتماعی حذف شده‌اند.
به گزارش فارس، قانون بیمه‌های تامین اجتماعی قالیبافان، بافندگان فرش و شاغلان صنایع دستی شناسنامه‌دار در 18 آبان ماه سال 1388 از مجلس شورای اسلامی مصوبه گرفت و اجرای آن از تاریخ بیست و دوم آذر همان سال آغاز شد و با این کار نور امیدی در دل فعالان این عرصه روشن شد، اما دیری نپایید که اجرای این طرح با مشکلاتی مواجه شد و به گفته دولتی‌ها برای اینکه سودجویی از بیمه قالیبافی کم شود، پالایش بیمه قالیبافان آغاز شد.
لغو بیمه افرادی که پس از خود اظهاری به بافنده بودن، توسط بازرسی بیمه مشخص می‌شود که بافنده نیستند، حق قانونی سازمان تامین اجتماعی است و این اقدام به صورت مستمر توسط تامین اجتماعی صورت می‌گیرد.
گفته می‌شود، افراد زیادی از این بیمه استفاده می‌کنند که شغل آنها قالیبافی نیست و تامین اجتماعی برای سودجویی از این مسائل اقدام به بازرسی از محل‌های قالیبافی کرده که ظاهرا در این بازرسی برخی از افراد که حتی شغل اصلی آنها نیز قالیبافی بوده، قربانی این طرح شده‌اند و بیمه آنها قطع شده است.
بنا به گفته تامین اجتماعی استان زنجان سهم بیمه قالیبافی برای فعالان این عرصه در زنجان 10 هزار و 253 نفر است، اما تاکنون 22 هزار بیمه بودهاند که بر اساس پالایش صورت گرفته این تعداد به 14 هزار و 500 نفر کاهش پیدا کرده است.
برای جلوگیری از سوء استفاده سودجویان در این بخش تامین اجتماعی به صورت ماهانه 15 درصد از قالی‌ها (کارگاه قالیبافی) نظارت می‌شود تا حق قالیبافان واقعی ضایع نشود.با این وجود فعالان قالیبافی معتقدند نظارت ماهانه تامین اجتماعی، نظارت دقیقی نیست، چرا که ممکن است در زمان مراجعه بازرس، شخص قالیباف فرش قبلی خود را تمام کرده و در حال آماده کردن مقدمات فرش بعدی باشد که با این وضعیت در صورت عدم مشاهده قالی بیمه قالیباف قطع می‌شود.
فعالان این عرصه معتقد هستند، باید تدابیر درست و اصولی در شناسایی قالیبافان فعال و غیرفعال اندیشیده شود و در صورتی که این‌گونه پایش صورت گیرد، قالیبافان از کمترین حق خود نیز محروم خواهند شد.
به گزارش فارس، از شرایط بیمه تامین اجتماعی قالیبافان شامل تابعیت جمهوری اسلامی ایران، عدم سوء پیشینه کیفری، بافنده خانگی فاقد کارفرما و مستقر در منزل مسکــونی با دار قالیبافی فعال، داشتن حداقل سن 15 سال و حداکثر 55 سال است و این مهم با ارائه تائیدیه بیمه قالیبافان به سازمان تامین اجتماعی برای بهره‌مندی از تسهیلات بیمه مستمری، از کارافتادگی، حوادث ناشی از کار و غیره... انجام می‌گیرد.
اما با این اوصاف، گویا بیمه قالیبافی در زنجان نخ‌نما شده و قانونی که قرار بود کمکی برای حمایت از این قشر زحمتکش باشد، نه تنها به درستی اجرا نشده بلکه برخی از حق مسلم خود نیز محروم شده‌اند.
با این وضعیت درد مشترک من خبرنگار و قالیبافان بیمه تامین اجتماعی یکی است، اما با این تفاوت که آنها اتحادیه دارند و ما نداریم، ای کاش من هم قالیباف بودم تا حداقل خبرنگاری مشکلاتم را انعکاس می‌داد.در عین حال با وجود اینکه دولت‌ها تلاش بسیاری کرده‌اند که همه اقشار از بیمه برخوردار شوند، اما این اتفاق نیفتاده و هنوز هم بسیاری در اندر خم کوچه‌های بیمه شدن باقی مانده و گم شده‌اند، تاسف‌بار این است که بسیاری از شاغلان در بخش‌های مختلف به علت اینکه گیر و دار بیمه شدن زیاد است، به بیمه خانه‌داری روی آورده و از آن استفاده می‌کنند، بیمه‌ای که شاید اگر تعداد آن نیز مثل سایر بیمه‌ها بیش از اندازه افزایش پیدا کند، دولت مجبور خواهد شد، در آن نیز تجدید نظر کند.
منبع: فارس