از مشکلاتی که سیستم پژوهشی با آن دست و پنجه نرم می‌کند، انجام پژوهش‌های بدون کاربرد است و باید برای رفع این نقص مرکزی برای ارزیابی، نیازسنجی و... پژوهشی در استان قم به عنوان قطب علوم انسانی و اسلامی در کشور راه‌اندازی شود.
به گزارش تابناک قم، از سوی وزارت علوم امسال طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته دو هفته پژوهش برگزار می‌شود و یک هفته به برنامه‌های پژوهشی در استان‌ها اختصاص داده شده است و هفته آخر آذر ماه طبق روال گذشته مختص برگزاری برنامه‌های هفته پژوهش در سطح ملی و کلان است.
در همین راستا از 14 تا 18 آذر در هفته پژوهش در استان قم برنامه‌های مختلفی به مرحله اجرا در می‌آید و نگاهی به ارزیابی عملکرد یک ساله فعالان امر پژوهش صورت می‌گیرد.
اما نکته حائز اهمیت در برنامه‌های هفته پژوهش که انتظار است مسئولان امر نگاهی جدی به آن داشته باشند کاربردی بودن پژوهش‌های انجام شده و پرهیز از موازی‌کاری بین نهادهای فعال در امر پژوهش است. باید در این هفته عملکرد یک سال اخیر ارزیابی شده و مشخص شود که چه میزان به این دو امر از سوی فعالان امر پژوهش توجه شده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدجواد وزیریفرد دبیر ستاد هفته پژوهش قم در این خصوص اظهار کرد: یکی از کارهای عمده دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی، پژوهش است و آموزش بدون پژوهش بی‌مبنا است و آموزش باید مبتنی بر پژوهش باشد تا به موفقیت منتج شود.
وی بیان کرد: بخش عمده‌ای از ارتباط دانشگاه با جامعه از طریق پژوهش‌ها محقق می‌شود و در دانشگاه باید به بخش پژوهش اهمیت و توجه لازم صورت گیرد.
معاون پژوهشی دانشگاه قم با بیان اینکه پژوهش‌ها در تقویت بنیان علمی و تحویل و تربیت دانشمندان و صاحب نظران موثر است، گفت: برنامه‌های هفته پژوهش البته محدود به این هفته نیست و این هفته یک فرصت نمادین است تا به فعالیت‌های یک ساله توجه شود و از رهگذر این هفته مشکلاتی که بر سر راه تحقیق و پژوهش است یک بار دیگر بررسی شده و ارزیابی صورت گیرد تا بحث پژوهش بالنده‌تر دنبال شود.
وی بیان کرد: که در هفته پژوهش در قالب برگزاری جشنواره ها تحقیقات و ایده‌ها معرفی شده و محققان و صاحبان ایده‌های برتر مورد توجه قرار می‌گیرند. همچنین در هفته پژوهش محققان و فناوران شناسایی شده و البته به جامعه معرفی شوند و این اقدام در قالب یک پروسه علمی و تحقیقی صورت می‌گیرد.
سید حسین اخوان دبیر کمیته برگزاری نمایشگاه هفته پژوهش نیز در خصوص برگزاری برنامه‌های هفته پژوهش بیان کرد: از امسال وزارت علوم تصمیم گرفت هفته پژوهش و فناوری استان‌ها را یک هفته زودتر از پژوهش ملی برگزار کند. در سطح استان ستادی به ریاست استاندار تشکیل شده و رئیس دانشگاه قم نیز دبیر این ستاد است و زیرمجموعه این ستاد کمیته‌هایی از جمله کمیته فن بازار و نمایشگاه با مسئولیت پارک علم و فناوری فعال است.
وی در خصوص اقدامات صورت گرفته برای برگزاری نمایشگاه هفته پژوهش بیان کرد: این کمیته برنامه‌ریزی و طراحی اقدامات خود را انجام داده و پنج بخش شامل دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، شرکت‌های دولتی، فن بازار و مراکز حوزوی پیش بینی شده است.
دبیر کمیته برگزاری نمایشگاه هفته پژوهش بیان کرد: نمایشگاه در ساختمان کتابخانه مرکزی دانشگاه قم برپا شده است.
انتخاب پژوهشگر برتر
حجت‌الاسلام وزیریفرد با اشاره به تشکیل کمیته علمی با حضور نمایندگان دانشگاه‌های مختلف استان قم گفت: برای انتخاب پژوهشگران برتر دید استانی نمی‌توانیم داشته باشیم و باید دید بالاتری داشته باشیم چرا که کارهای پژوهشی در سطوح بالاتر اثرگذاری بیشتری دارند.
وی بیان کرد: البته مطلوب است پژوهش‌های انجام شده در سطح استان کاربردی شوند ولی انتخاب پژوهشگر برتر دید استانی نداشتیم و دید ما فراتر بوده است.
ضعف در نیازسنجی از سوی نظام پژوهش
عباسعلی عظیمی‌شوشتری معاون پژوهشی پژوهشگاه امام صادق(ع) نیز در خصوص وضعیت پژوهش در استان و کشور بیان کرد: در سطح استان و کشور نظام نیازسنجی و نیازشناسی دقیق پژوهشی نداریم که به طور دقیق نیازهای پژوهشی ما را شناسایی کند و رهبری در این زمینه گلایه‌ای داشتند و این انتقاد به پایان‌نامه‌ها نیز وارد است. اغلب پایان‌نامه‌ها و مقالات در حوزه‌هایی هستند که با مشکلات اساسی جامعه ما همخوانی ندارد و رهبری در این خصوص به صراحت گله کرده‌اند.
وی بیان کرد: در شهر قم پژوهش در عرصه علوم انسانی و اسلامی گسترده است و در موضوعاتی مانند سبک زندگی و اقتصاد مقاومتی اقداماتی صورت گرفته است و موضوع شناسی هم صورت می‌گیرد. اما اینکه آیا در حوزه‌های توسعه‌ای و کاربردی بر اساس نیازها عمل می‌شود جای ابهام است و این در حالی است که در حوزه علوم انسانی و اسلامی باید در قالب یک فرآیند دقیق و تعریف شده علمی نیازسنجی صورت گرفته و پژوهش‌ها بر مبنای نیازسنجی انجام شده دنبال شود.
معاون پژوهشی پژوهشگاه امام صادق(ع) بیان کرد: در سطح استان قم در حوزه علوم انسانی و اسلامی باید نگاهی بین‌المللی داشته باشیم و قم در حوزه‌های اساسی علوم انسانی و اسلامی در نوک پیکان مبارزه با تفکرات پوزیتیویستی قرار دارد.
وی تصریح کرد: به طور دقیق سیستمی در این زمینه وجود ندارد که برای انجام پژوهش‌ها نیازسنجی و برنامه‌ریزی کند. عظیمی شوشتری بیان کرد: مسئله دیگر ارتباط میان پژوهشگاه‌ها است و اگر چه از سوی وزارت علوم برنامه‌ها و تدابیری اندیشیده است ولی عملکرد ما جزیره‌ای بوده و ارتباط بین مراکز پژوهشی کم است.
حجت‌الاسلام وزیریفرد نیز با بیان اینکه ما به پژوهش‌های خود کمتر نگاه ملی داریم بیان کرد: استاد و محققی که مقاله‌ای بنویسد می‌خواهد آن را عرضه کند باید مقاله خود را در ISI چاپ کند و خودمان هنوز مرجعی برای بررسی مقالات در کشور نداریم و اگر چنین مرکزی باشد و خودمان طبق نیازهایی که داریم تصمیم‌گیری کنیم آن وقت است که مقالات و پژوهش‌هایی عرضه می‌شود که نیازهای روز را پاسخ می‌دهد.
عظیمی شوشتری هم با بیان اینکه سیستم ترفیع اعضای هیئت علمی در خصوص مقالات و آثاری که باید ارائه شود دارای نقص است، افزود: متاسفانه با وجود پیشرفت‌های علمی گسترده یک محل که مقالات و آثار علمی را معیار سنجی کنیم نداریم.
وی تصریح کرد: در حوزه علوم انسانی و اسلامی با محوریت دانشگاه قم و استانداری می‌توان مجموعه‌ای از نمایندگان پژوهشگاه‌های مختلف را گردهم آورده و ماهانه یا فصلی جلساتی برگزار کرده و ارتباطات شکل گرفته و از این طریق موازی‌کاری و جزیره‌ای عمل کردن تا حد زیادی در حوزه علوم انسانی و اسلامی کاسته می‌شود.
معاون پژوهشی پژوهشگاه امام صادق(ع) بیان کرد: اقدامی دیگری که می‌توان انجام داد برنامه‌ریزی و همفکری کردن برای تدوین یک سیستم ملی در سطح حوزه علوم انسانی و اسلامی است و امیدواریم که با استفاده از صاحب‌نظران و مسئولان مراکز پژوهشی بتوانیم سازوکاری در این زمینه پیش‌بینی کنیم.
منبع: فارس
