مشاور رئیس مجلس اما با رد این موضوع گفت: دیه جانباختگان این حادثه را نیز پرداخت نمیکنند.
وی همچنین گفته است: نظر هیات جمهوری اسلامی ایران این است که تحقیقات ادامه داشته باشد تا مقصر اصلی مشخص شود و اگر هیات عربستانی در این زمینه بیتدبیری کرده باشد مقصر شناخته شده و این کشور باید دیه همه کشتهشدگان در این حادثه را پرداخت کند.
پرداخت دیه جانباختگان منا یکی از مهمترین پروندههای حقوقی میان ایران و عربستان است که سران سعودی هیچگاه زیر بار آن نرفتند. امسال حجاج بهواسطه تضمین سلامت و امنیت جان حجاج از سوی وزارت حج عربستان، بعد از یک سال وقفه به حج مشرف میشوند که مسؤولان سازمان حج نیز با حضور در صحن غیرعلنی مجلس درباره این موضوع گزارشهایی ارائه کردند.
حشمتالله فلاحتپیشه درباره نحوه پرداخت دیه جانباختگان منا گفت: اخیرا موافقتنامهای میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی منعقد شده که منجر به اعزام حجاج ایرانی در سال 96 شده است.
نماینده مردم اسلامآباد غرب و دالاهو در مجلس شورای اسلامی بر همین اساس تصریح کرد: در اینباره تأکید دارم که لازم است متن موافقتنامه میان مسؤولان 2 کشور منتشر شود تا مشخص شود عربستان چگونه حقوق پایمالشده ایرانیان در حوادث گذشته را جبران میکند. وی افزود: در اینباره تذکر کتبی به رئیسجمهور دادهام و بعد از عدم پاسخگویی از سوی مسؤولان به فاصله یک هفته تذکر شفاهی نیز دادم اما هنوز پاسخی درباره متن موافقتنامه داده نشده است.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی همچنین خاطرنشان کرده است: لازم بود پیش از اعزام حجاج، برای رعایت حقوق و عمل به تکالیف نسبت به آنها ضمانتی از سوی عربستان در جریان مذاکرات و انعقاد موافقتنامه داده میشد اما هنوز مشخص نیست این ضمانت بر چه اساسی است.
همچنین حسن نوروزی درباره نحوه پرداخت دیه جانباختگان منا از سوی عربستان سعودی و شایعاتی مانند پرداخت هبه گفته است: طرح پرداخت هبه بهجای دیه به این دلیل است که سعودی از زیر بار محکومیت بینالمللی شانه خالی کند.
نماینده مردم رباط کریم و بهارستان در مجلس شورای اسلامی بر همین اساس تصریح کرد: اگر عربستان بپذیرد دیه بدهد، یعنی در زمینه علل حوادث فاجعه منا کوتاهی کرده و مقصر بوده است. وی افزود: آنها معتقدند درباره فاجعه منا مقصر نیستند و قتیلالزحام رخ داده است از این رو بهرغم اینکه طبق قانون این کشور باید اقدام به پرداخت دیه جانباختگان منا کنند، نمیخواهند به لحاظ بینالمللی زیر بار قصور آن بروند از این رو مورد پرداخت هبه را مطرح کردهاند. سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: طبق پذیرش مسؤولان سازمان حج، اعزام حجاج ایرانی از اول مرداد امسال صورت میگیرد با این حال لازم است درباره پرداخت دیه جانباختگان منا، پیگیریهای لازم به عمل آید. در واکنش به این موضوع، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز با بیان اینکه براساس احکام دینی دولت عربستان مکلف به پرداخت دیه جانباختگان فاجعه منا است، اظهار داشت: پرداخت در قالب هبه هیچ معنایی ندارد و به معنای نادیده گرفتن تعهدات بینالمللی است.
نقویحسینی با بیان اینکه چنین اقدامی توهین به مردم و خانوادههای جانباختگان فاجعه منا است، اظهار داشت: وقتی ما این مطالب را به مسؤولان سازمان حج میگوییم ناراحت میشوند در حالی که ما میگوییم نباید بدون تعهد گرفتن از عربستان برای تامین و تضمین امنیت جانی، حیثیتی، اخلاقی و مالی هموطنان حاجی اعزام کنیم.
وی با طرح این پرسش که در صورت وارد شدن خسارات به حجاج چه کسی باید جبران کند، تاکید کرد: تا ما از این تضمینها نگرفتهایم نباید حاجی اعزام کنیم، بنابراین برخورد دولت عربستان هم بر خلاف تعهداتش و هم بر خلاف شأن ملت ایران است.
نقویحسینی خاطرنشان کرد: فارغ از اینکه تفاوت مبلغ دیه و هبه چقدر است بقیه مسائل نیز برای ما مهم است زیرا مردم جانشان را برای بیکفایتی دولت عربستان از دست دادهاند و آنها ادعا میکنند که با پرداخت هبه به مردم ما لطف میکنند. پیشتر خانوادههای قربانیان منا در گفتوگوهایی جداگانه با «وطنامروز» نسبت به عملکرد دولت و وضع دیپلماسی در ماجرای منا انتقاد کرده بودند.
خانم دکتر روحافزا، همسر شهید حاتمی از جان باختگان فاجعه منا، در رابطه با ضعف دولت در اینباره میگوید: شما جایی سراغ دارید که آقای روحانی تاکید بر پیگیری مساله داشته باشند؟ ما درباره شهدایمان هیچ حمایتی از دولت ندیدیم. آقای ظریف وقتی مصاحبه کردند که ما با دادن چندصد شهید با سعودی قطع رابطه نکردیم؛ شما نمیدانید چقدر جگرمان سوخت. به آنها میگویند برادران سعودی! آنها برادر میشوند؟ باور کنید اگر واکنش قاطع رهبر معظم انقلاب نبود، امکان بازگشت بدن شهدای ما وجود نداشت. پیام امسال رهبر معظم انقلاب را در کنار پیامهای سالهای گذشته ایشان بگذارید و ببینید چقدر ایشان روشنگرانه مشت سعودی را باز کردند. پیام ایشان، آبی روی داغ آتش خیلی از ما بود.