تابناک فارس به نقل از مهر: پرونده شهر صدرا تاکنون دوبار برای کسب پایتختی کتاب ایران ارسال شده که هربار در ردیف ۵ شهر نامزد پایتختی کتاب قرار گرفته است، اما در نهایت این شهر بدون زیرساخت لازم از جمله کتابخانه مرکزی موفق به کسب این عنوان نمیشود.
این درحالیست که شیراز برای نخستین بار امسال در زمره شهرهای نامزد نهایی پایتخت کتاب ایران قرار گرفت، اما این شهر هم هنوز دارای کتابخانه مرکزی نیست.
در اولین سال رقابت میان شهرهای ایران برای کسب عنوان پایتخت کتاب، اهواز با مشارکت نهادهای غیردولتی همچون کانون آموزش شهروندی برای توسعه (کاشت) در سال ۱۳۹۴ موفق به اخذ این عنوان شد؛ این شهر به دلیل ارائه برنامههای نوآورانه، مشارکتجویانه، مؤثر و منسجم و استفاده از ظرفیتهای بخش خصوصی، تشکلهای مردمی، صنایع و مراکز ورزشی و فرهنگی، به اولین برگزیده در طرح پایتخت کتاب ایران شد.
در سال دوم، نیشابور توانست این عنوان را از آن خود کند و شهر بوشهر با توجه به فعالیتهای گسترده در زمینه کتاب و ترویج فرهنگ کتابخوانی، به عنوان سومین پایتخت کتاب ایران برگزیده شد و کاشان به عنوان چهارمین پایتخت کتاب ایران انتخاب شده است.
درباره شاخصههای انتخاب شهری به عنوان پایتخت جهانی کتاب توضیح داده شده که «انسجام دستگاهی، مهمترین ویژگیای است که به عنوان شاخص در نظر گرفته میشود به این صورت که تمام دستگاههای فعال در عرصه کتاب و کتابخوانی اعم از دولتیها و غیردولتیها، انجمن کتابداران، کتابخوانها، ناشران، دستگاههای فرهنگی و … به صورت موزون هماهنگ باشند تا این اتفاق رقم بخورد. ویژگی دوم خلاقیتی است که لازم است برای معرفی کتاب در شهر و روستا وجود داشته باشد. سومین عنصر، درگیر کردن عامه مردم در ترویج کتابخوانی است و چهارمین ویژگی این است که چقدر کودکان، نوجوانان و جوانان، بر اثر این طرحها به کتابخوانی رو آورده باشند.»
درست است که داشتن کتابخانه به عنوان شرط انتخاب یک شهر یا روستا برای پایتختی کتاب مطرح نشده اما با نگاهی به شهر صدرا و فرآیندهایی که در این شهر صورت گرفته میتوان مشاهده کرد که صدرا نه تنها از داشتن کتابخانه محروم است بلکه هیچ فرآیند مشارکت جویانه و خلاقی نیز از سوی شهرداری این شهر دنبال نمیشود تا امیدی به انتخاب صدرا به عنوان پایتخت کتاب وجود داشته باشد.
لزوماً نداشتن کتابخانه دلیلی برای عدم کسب عنوان پایتختی کتاب نیست
در پیوند با این موضوع، دبیر ستاد هماهنگی شهرها و روستاهای دوستدار کتاب استان فارس به خبرنگار مهر میگوید: لزوماً دارا نبودن زیرساختی مانند کتابخانه دلیلی برای نامزدی یک شهر در کسب عنوان پایتختی کتاب نیست؛ اتفاقاً کسب این عنوان برای این است که زیرساختهای لازم به واسطه این عنوان برای شهری که در ترویج کتاب و کتابخوانی پیشگام و پرتلاش ظاهر میشود، فراهم گردد.
به گفته حسن دهقان، عنوان پایتخت کتاب ایران، برندی است که میتواند موجب فراهم شدن امکانات لازم برای کتابخوانی یک شهر شود.
مسئول انجمن اهل قلم استان فارس، شاهد این ماجرا را همسایه استان فارس، یعنی بندر بوشهر میآورد که توانست اسفندماه ۱۳۹۶ موفق به کسب این عنوان شود.
وی اضافه میکند: بندر بوشهر موفق شد با ارائه ۳۲ طرح نوآورانه و با شعار «راههای رسیدن به آزادی گران است؛ کتاب یک استثناست» این عنوان را برای یک سال تصاحب کند؛ از مجموع ۳۲ طرح، نیمی در مقیاس شهری، ۱۰ طرح در مقیاس منطقهای و ۶ طرح به صورت ملی اجرا خواهد شد.
صدرا یکی از بزرگترین شهرهای اطراف شیراز است که کتابخانه ندارد و به اذعان مدیرکل کتابخانه های عمومی استان فارس که در گفت و گو با خبرنگار مهر قرار گرفت، میگوید: ما به دنبال ایجاد کتابخانه در این شهر بودیم، اما از آنجا که ساخت کتابخانه با نهاد کتابخانه ها نیست و بودجه عمرانی نداریم، ناچاریم یک مکان را به این موضوع اختصاص دهیم.
روح الله منوچهری از مکاتبه و مذاکره چندین باره در این خصوص خبر میدهد و میافزاید: رایزنی کردیم که چنانچه فضایی موجود باشد، با حفظ مالکیت توسط هر سازمان و فردی این آمادگی را داریم به کتابخانه تبدیل کنیم تا شهروندان صدرا از نعمت کتابخوانی برخوردار شوند.
ساخت کتابخانه به فرض اینکه اعتبارات دولتی و امکانات فراهم باشد، زمان میبرد
مدیرکل کتابخانه های عمومی فارس ادامه میدهد: با این حال ما آماده هستیم در صورت موجود بودن یک ساختمان، آنرا به کتابخانه تبدیل کنیم.
وی نامزد شدن صدرا و ارسال پرونده این شهر برای کسب پایتختی کتاب ایران را منوط به دستورالعملی دانست که آنرا مورد نظر قرار میدهند و میافزاید: بیشتر تعهدات، برنامهها و فعالیتهایی است که شهرداریها و سازمانهای مردم نهاد و فرهنگ و ارشاد ارائه میدهند که برای سال آینده در نظر گرفته شده است.
منوچهری میگوید: کتابخانه یکی از ملاکهایی است که مورد داوری قرار میگیرد در حالی که وجود کتابفروشی و دیگر فعالیتهای در رابطه با ترویج کتاب و کتابخوانی از شاخصهای کسب این عنوان است.
وی درعین حال تصریح میکند: آنچه که ضرورت دارد برای کسب این عنوان نیاز به ایجاد کتابخانه است که در شهر صدرا بیش از هر شاخص دیگری مشهود است.
با وجود امکاناتی گردشگری در شهر صدرا، نبود کتابخانه ای که خواست شهروندان، دانشجویان و دانش آموزان ساکن در این نقطه از فارس هستند، نیازی است که میتوان انتظار داشت توسط شهرداری و شرکت عمران صدرا که به جز خدمات شهری وظیفه فرهنگی هم دارند، برآورده شود تا شاید به فاصله یکسال تا معرفی پایتخت کتاب سال ۱۳۹۸ شاهد کسب این عنوان توسط این شهر باشیم.
تلاش خبرنگار مهر برای گفتگو با شهردار صدرا بی نتیجه ماند. یکی از ارگانهای متولی ایجاد زیر ساختهای کتابخوانی شهرداریها هستند که تاکنون شهرداری صدرا حتی در برنامه و طرح نیز موفقیتی در این زمینه حاصل نکرده است تا شهر صدرا بدون داشتن شرایط لازم هر سال نامزد پایتختی کتاب شود.