تابناک ایلام مجتبی قیطاسی ::در روزهای ابتدایی سال جدید ، سازمان هواشناسی با صدور اخطاریه ای از ورود یک توده بارشی به کشور خبر می دهد ،باران آمد ،در آنی آب مسیر مسدود شده خودش را می پیماید ،سیلاب در ورودی شهر شیراز بسیاری از خودروهای پارک شده در مسیررا با خود می برد ،در این سیل چندین نفر از مسافران نوروزی جان خود را از دست می دهند.
مسئولین مربوطه ،دلیل وقوع سیل شیراز وتلفات وارده به میهمانان نوروزی را اینگونه بیان می کنند:در عرض 10 دقیقه بارش سنگین منجر به سیل شد، مسیر دروازه قرآن و خودروهایی که از شیراز به‌سمت اصفهان می‌رفتند دچار آسیب شدند.تبدیل مسیل قدیمی به خیابان عامل این اتفاق بود.به این معناکه سیلاب مسیر واقعی خود را می رفت.
چند روز بعد اخطاریه های سازمان هواشناسی از ورود موج دوم بارشی از غرب کشور و احتمال طغیان رودخانه ها ومسیل ها خبر می دهند ،بارشهای سیل آسا از راه می رسند ،طغیان رودخانه ها در لرستان ،خوزستان وایلام باعث وارد شدن کلی خسارت به مردم می شود. سیلاب بسیاری از ساختمانهای احداث شده در مسیر و حاشیه رودخانه را با خود می برد.
اگر توجه کرده باشید ،سیل یک اتفاق طبیعی است ،ومسیل مکانی برای عبور سیل ،اینجا انسانها هستند که با بی توجهی وسهل انگاری،به حریم رودخانه ها تجاوز کرده ومسیر سیل را بند آورده اند ،این یعنی کشور مستعد بروز سیل بوده وهست ،سهل انگاری ها ونادیده انگاری ها باعث شده تا انسانها خود را درمعرض مخاطراتی قرار دهند . سیل را دلیل خسارت می دانند و به راحتی از کنار تقش آفرینی خود عبور می کنند.
بله کشور ما مستعد حوادث طبیعی نظیر سیل وزلزله بوده وهست ،بررسی تاریخ این سرزمین از دوران گذشته نشان می دهد که سیل و زلزله عامل اصلی بسیاری از خرابی ها بوده اند . اگر ما انسانها به طبیعت احترام گذاشته وراه همزیستی را با آن انتخاب می کردیم ،اگر سنگ بنای زندگی ما متناسب با شرایط طبیعی گذاشته می شد ،الان با یک بارش ده دقیقه ای ده ها انسان بی گناه و دار وندار مردم در میان گل ولای مدفون نمی شد.
پس از جریان سیل ،به سبک رفتاری ما ایرانیان ،مواضع ،خبرها وشایعات متعددی در خصوص تغییر اقلیم ویا ورود به دوره ترسالی وبارشها منتشر می شود ،اگر حتی کمتراز 50ردصد احتمال صحت این ادعاها را بدهیم ،باید به گونه ای رفتار کنیم ،به نحوی با طبیعت برخورد کنیم که برنامه ریزی ها خصوصا در حوزه ساخت وسازها و ایجاد زیر ساختهای شهری وروستایی بر همین مبنا باشد ،شاید بتوانیم از این طریق بخش قابل توجهی از مخاطرات ناشی از حوادث طبیعی را مهار کنیم.
مشکل ما ایرانیها همیشه این است که تصمیماتمان بر اساس دوراندیشی نبوده ونیست،براساس شرایط موجود تصمیم گرفته وآن را عملیاتی کرده ایم ،بدین معنا چون کشور در یک دوره خشکسالی قرار داشته ،تمامی تصمیم سازی ها وتصمیم گیری ها بر مبنای خشکسالی اتخاذ شده است ،یعنی بدون چشم انداز ،نقشه ریختیم ،اجرا کردیم ،حریم رودخانه و بستر رودخانه را حرم امن زندگی خود قرار دادیم ،از زمین خواری به جنگل خواری ودریا خواری رسیدیم ،نتیجه هم این شد که در یک بارش ده دقیقه ای همه چیز نیست ونابود می شود.
به نظر می رسد با در نظر گرفتن جمیع جهات ،بایستی با احترام به طبیعت ،شرایطی را فراهم کنیم که طبیعت کار خودش را بکند ،همان شیوه ای که در هلند و ژاپن به کار گرفته شده است ،زندگی با سیل وزلزله را بیاموزیم و طرح ریزی برای زندگی براساس همزیستی با بلایای طبیعی صورت پذیرد ،بدون اینکه برای مال وجان ما مخاطره آمیز باشند.
راهش هم این است که " طرح جامع پیشگیری از مخاطرات سیل " در دستور کار قرار گیرد . این طرح بایستی براساس شرایط موجود در هر منطقه تهیه و تدوین شود.لازم است اهل فن ،خصوصا دانشگاهیان محور اجرای این طرح قرار وتمامی ابعاد وجهات در این طرح لحاظ شود ،موضوع سد سازی ،اجرای طرح های آبخیزداری ،استحکام سازی رودخانه ها ومسیل ها و تجدید نظر در طرح های ستاد بحران وپدافند غیر عامل ،حداقل مواردیست که لازم است در این طرح لحاظ شود.
این موضوع در گفتگو با استاندار ایلام مورد بحث وبررسی قرار گرفت ،وی با استقبال از طرح جامع پیشگیری از مخاطرات سیل در گفتگو با خبرنگار ما گفت: فرصت خوبی است که براساس یک طرح جامع زیر ساخت مناطق سیل خیز اصلاح و برنامه ریزی لازم برای استحکام سازی حاشیه رودخانه ها ،اصلاح زیرساختها وبستر رودخانه های خشک وجاری به عمل آید.
قاسم سلیمانی دشتکی اظهار کرد : با توجه به نقش غیر قابل کتمان سدها وطرح های آبخیر داری در کنترل وکاهش خسارات ناشی از سیل در مناطق سیل خیز ،بایستی برنامه مدون وعلمی برای حرکت به سمت اجرای طرح های کنترل کننده سیل نظیر گابیون گذاری ،بندسازی در مسیل ها تدوین وعملیاتی شود.
وی افزود : در ادامه راه بایستی منشاء سیل در هر منطقه شناسایی شود ،به طور مثال در شهر ایلام ،دره ارغوان ،هانیوان ،بان گنجاب ،بان برز و فرودگاه از مناطق مستعد سیل هستند که بایستی با ساماندهی این مسیل ها به گونه ای عمل کرد که از تمرکز سیلابها در یک مسیر جلوگیری شود .همچنین با استحکام سازی مسیرها از بروز خسارات احتمالی کاست.
وی بیان داشت: درراستای حصول نتیجه مطلوب وکاهش مخاطرات ناشی از بارشها ،کانالها و سیل بندهای برخی شهرهای استان مثل ایلام بایستی بازنگری شوند.
سلیمانی دشتکی از ابلاغ دستورالعمل دولت برای مناطق سیل خیز خبر داد وگفت:دراین طرح ایجاد حوضچه های آرامش ،تقسیم آب در حوزه های مختلف ،دیوار سازی در مسیر رودخانه ها و استحکام سازی سدها و تنظیم دقیق ورود وخروج آب سدها لحاظ شده است.
وی با اشاره به تشدید نظارت بر ساخت وساز در شهرها وروستاها خصوصا مناطق مستعد سیل خاطرنشان کرد: نظارت بر ساخت وسازها از طریق تشدید نظارت کمیسیون ماده صد شهرداری ها در دستور کار قرار دارد،قطعا اجازه ساخت وساز در بستر رودخانه ها وحریم مسیل ها داده نخواهد شد. براین اساس تمامی مجوزها بایستی به تایید سازمان پدافند غیرعامل برسند.
استاندار ایلام تاکید کرد : قطعا با متخلفین از دستورالعمل های ساخت وساز امن برخورد قاطع قضایی صورت خواهد گرفت ./م
