افسانه هاشم ابادی عضو انجمن روانشناسان و مشاوران روانشناس ایران می گوید؛ دغدغه من این است که ۷۰ درصد بزهکاران ما که زیر ۱۸ سال هستند وبعدها خیلی شان جانی و تزریقی می شوند وعمدتا از خانواده های مشکل دار از هرطبقه اجتماعی نظیر قشرتحصیلکرده ،مرفه مستضعف ،فرزندان طلاق و... هستندو براستی تسریعا باید فکری برای انها بکنیم ، بعنوان دانش اموخته رشته روانشناسی اعتیادو شخصیت شناسی عمیقا نگرانم و هشدار میدهم ، فوریت اموزش وتغییر نگرش و رفتار خانواده ها برای فردای بهتر یک ضرورت اساسی برای همگان است خانواده های تحصیلکرده ومتمول و قشر متوسط و پایین جامعه باید به این باور برسند ،اسیب های اجتماعی همیشه برای همسایه نیست و اکنون زمان ان فرا رسیده است باید برخی تابوهای رایج در خانواده ها را بشکنیم و فرهنگ گفتگو با فرزندان را درهر رده سنین اغاز کنیم .
خانواده ها بسیاری از موارد را باید شفاف با فرزندان صحبت کنند .اکنون سن بلوغ درکشور ما حدود سه تا چهار سال کاهش یافته و حدود۲۰ درصد دانش اموزان پنجم تاششم بالغند....باید به فرزندان، فرهنگ تعالیم معنوی ،سخت کوشی ، خوش بینی ،گفتگو.......را اموزش دهیم امروزه دراقشار مختلف خانواده ها چه طیف تحصیلکرده و فرودست وجود مشکلات بنیانی نظیر شیوه فکرکردن و نوع رفتار وجوددارد وریشه مشکل در ساختار شخصیت و نقشه های مفهومی وذهنی وجوددارد طبیعتا از اینچنین افرادهایی فرزندان پرورش داده میشوند که دربرابر انواع بیماریها روانی نظیر اعتیاد و افسردگی شکننده هستند.
گفتگویی درخصوص چرایی گرایش جوانان به معضل خانمانسوز اعتیاد با افسانه هاشم ابادی دانش اموخته رشته روانشناسی اعتیاد و روانشناسی شخصیت انجام داده ایم از اینکه چرا سالها در شهرستانهای مختلف در منازل مردم حضور پیدا می کندو ... و ایشان علت موفقیتش را حضور طولانی در منازل و شخصیت شناسی و همراه کردن خانواده برای درمان می داند ...این گفتگو که باهم می خوانیم .
--- لطفا خودتان معرفی بفرمایید؟
افسانه هاشم ابادی وعضوانجمن روانشناسان و مشاوران ایران و در دانشگاههای مختلف تدریس می کنم
--- خواهش می کنم بفرمایید چرا در استانهای مختلف در منازل مردم تردد دارید؟
برای خدمات درمانی می روم امیدوارم روزی باشد که برای پیشگیری و اموزش درمانی بروم
--- این درمان در منازل چگونه است ؟
بنده بعنوان فردی که دارای تحصیلات دانشگاهی و پژوهشی درمقاطع ارشد گرایش اعتیادو دکتری روانشناسی شخصیت می باشم عمیقا اعتقاددارم بایدنخست ریشه علمی مشکل پیداکنم و برای پیداکردن ریشه مساله روانی من نمی توانم صرفا به انچه بمن گفته میشود اکتفا کنم من به اطلاعاتی که از نظر علم روانشناسی حایز اهمیت است نظیر تیپ شخصیت فرد و اطرافیان ان نیازدارم و این اطلاعات با حضور درمنزلشان و بررسی و گفتگو با خانواده واطرافیان پیدا می کنم وپس ان کاردرمانی که البته بیشتر نیازمند همکاری کارگروهی است ....ودر این حین من همراستا با اموزش خانواده وارتباط،مستمر با اعضا خانواده شروع به درمان می کنم
-- ایا این سبک وسیاق روان درمانی زمان بر نیست ؟
خیر ، اصلا ابدا ، اتفاقا این سبک وسیاق علمی وتجربی است وقریب درمان پایدار دارد من دراستانهای گلستان وشرق وغرب مازندران و تهران تردد دارم و اینکه خانواده ای مسیر طولانی وگذر چندین سال به کلینیک بیایند وبنده هم پس ازگذر زمان به داده های درست برسم من زمان درمان کوتاه می کنم وخودم میروم به شهرستانها و معمولا یکروز کامل انچه رویت می کنم وبا کمک خانواده و فرد یک مثلث ۳ ضلعی تشکیل میدهیم و باز اتفاقا بدلیل اینکه هرسه ضلع یک هدف داریم و هرسه بهم کمک می کنیم وهمدیگر را تصحیح می کنیم و حضور یکروزه یا نیم روز من در منزل صمیمت واعتماد بوجود می اورد طبیعتا کسی که دربرابر درمان مقاومت می کند، و یا مسایلی کتمان می کند، ...حالا من ازشما پرسش می کنم دراین مواقع چه باید کرد ،و بنده چه باید بکنیم؟! و بسیاری از موارد به اصرار واجبار خانواده به کلینیک می ایند طبیعی است با عدم همکاری مواجه خواهم شد و درمان یا نایدار است ویا دراز مدت می باشد وقتی من خودم درفضا فکری یک فرد عاشق و معناد و افسرده و شکست خورده و خیانت شده و... قرارمی دهم و همدردی می کنم .. باهم تلویزیون نگاه می کنیم و به ورزش میرویم واشپزی می کنیم ....این سبک وسیاق باعث میشود اعتماد به مشاور بالا برود و همکاری هم افزایی پیدا می کند وازسوی دیگر من هم تلاش می کنم امید به خانواده برگردانم و اموزش غیر محسوس وتغییر رفتار بدون مقاومت خانواده و فرد به سرانجام مفصود وبه موفقیت پایدار برسم ودرنهایت پس از چندماه به دستاورد تغییر رفتار و کاهش شدید مشکلات درزندگی زناوشویی و اشتیاق برای درمان دست پیدا می کنم
-- بنظر می رسد به کلی نیک درمانی اعتقادی چندانی ندارید؟
خواهش دارم بعرضم برسید لطفا ، بنده در کلینیک های شهرستانهای ساری وبابلسر کارهای درمانی انجام میدهم ولی به زرص قاطع باوردارم ،باید ریشه مساله را پیداکنم وریشه یابی علمی مساله با رویت و بررسی مسایل جانبی که ازدید یک غیر روانشناس مهم نیست واز نظر روانشناس حایز اهمییت است متفاوت است. بله ابتدا با حضور فیزیکی در منازل و بابهره گیری از ایتم های روانشناسی سعی می کنم به نکات و داده های درست برسم .. و شاید شلوغی کلاسهای اموزشی بنده به این دلیل باشد که شایدریشه مشکل را درست تشخیص میدهم ...... وقتی فرد معتاد حاضرنیست به مطب بیاید و یاوالدین سو نظردارند و به اشتباه تصور می کنند فرزندشان معتاد است ، وقتی دختروپسری و رفتارهای ناصحیح دارند...وخانواده هم دائما هم با عناوین زشت انان ملامت،می کنند ایا در چنین شرایطی می توانم با اموزش وارایه تکنیک به درمان پایدار برسم؟! خیر ، طبیعی است اول خانواده نیاز به تغییر رفتاردارد و پس ان که خانواده اسیب دیده به ارامش رسید و تلولو امید در ان خانه جاری شد وانوقت برای ریشه یابی مسایل فرد موردنظر بایدکارهای درمانی صورت گیرد واساسا این پرسش که کارهای درمانی وکلینیکی کدام مقدم وموخر است؟ من به این مسایل اینطوری نگاه نمی کنم من بدنبال ریشه یابی علمی و حسن اعتماد وهمکاری چندجانبه حتی دوستان نزدیک فرد اسیب دیده هستم و نیز بدنبال تغییر فرهنگ رفتار درخانواده هستم و پس ازان زمان اغازکارهای درمانی پایدار است که پس از کوتاه مدتی کارهای درمانی دیگر نیاز چندانی به مشاور ندارند
--- بعنوان فردی که در استانهای مختلف کارهای درمانی وپژوهشی درزمینه اعتیاد انجام داده اید بفرمایید درحال حاضر چه قشری بیشتر از مواد افیونی استفاده می کنند؟
باتاسف همه قشرها !!
-- علت این گرایش ها را در چه می بینید؟
در حیطه روانشناسی فعالی فشارهای عصبی و بیماری‌های روحی و رفتار والدین و معلمان بر دانش اموزان را کارهای پژوهشی وبه ویژه درمانی گسترده انجام داده ام
-- بعنوان روانشناسی که سالها درزمینه اعتیاد کارهای درمانی وپژوهشی انجام داده اید دستاوردتان چه بوده است ؟
کسانی که دائما در معرض فشارهای عصبی و محیطی قرار دارند، بیشتر از دیگران در معرض خطر گرایش به اعتیاد هستند موقعیت‌هایی همانند کنکور، از دست دادن نزدیکان، شکست‌های عاطفی، مالی، شغلی، تحصیلی، انتخاب همسر و… اضطراب، افسردگی شدید، پرخاشگری و رفتارهای ضد اجتماعی، زمینه‌ساز بروز اعتیاد هستند. ودر مرحله دوم به تیپ شخصیت‌های خاص رسیدم وبعبارتی بعضی از افراد با خصوصیات شخصیتی خاص خودشان، بیشتر در معرض خطر اعتیاد قرار می‌گیرند، به طور مثال کسی که به خاطر خجالت و رودربایستی، توان نه گفتن به دوستش را ندارد، ممکنه با هر تعارف ساده به مصرف مواد مخدر آلوده شود.
ودر مرحله سوم ؛ نگرش مثبت به مواد مخدرکه مجموع اطلاعات غلط و باورهای نادرست، موجب میشود که فرد، نگرش و دیدگاه مثبتی نسبت به مصرف مواد مخدر پیدا کند و زشتی مصرف برایش از بین برد و به راحتی به مصرف مواد مخدر گرایش پیدا کند.
ومرحله چهارم ؛ مشکلات جسمانی
مشکلات جسمانی یکی دیگر از عوامل موثر در گرایش به مصرف مواد مخدر است. بعضی افراد برای تسکین درد از مواد مخدر استفاده میکنند. در صورتی که پزشکان با بهره‌گیری از داروهای مسکن، می‌توانند طوری درد را کنترل کنند که فرد به آن داروها وابسته نشود.
مرحله پنجم ؛ عدم آگاهی از خطرات مصرف مواد مخدر که گروهی دائما در حال تبلیغ برای مواد مخدر هستند، که این کار را یا برای توجیه رفتار خود و یا برای به فروش رساندن مواد مخدر انجام می دهند.
--- علت اسیب پذیری و گرایش های طیف های سنین پایین جامعه به این مواد افیونی چیست؟
باتاسف طیف نوجوانان استانه تحمل پذیری شان کاهش پیداکرده است و انان نسبت به هر چیزی اسیب پذیر هستند واین واقعیت خانواده ها است که نسبت به همه ی حرف ها و ونسبت به والدین واکنش شدید نشان میدهند چون نمیخواهند حرف والدین را قبول کنند و خود را فهیم تر از والدین خویش میدانند
--- واکنش والدین بایدچگونه باشد؟
والدین در برخورد با این مشکل به شیوه های مختلف صحیح یا ناصحیح عمل میکنند ولی هرگز این شیوه ها باعث جلوگیری ودرمان نمیشود!
برخی والدین دسترسی فرد را به اینترنت محدود می کنند، برخی دیگر انجام فعالیت اجتماعی حتی از طریق کامپیوتر و ارتباط برقرار کردن فرزندشان را با دیگر افراد را به عدم فعالیت آن ها ترجیح می دهند. والدینی که فرزند آن ها ماجراجو و به دنبال انجام حرکات پر خطر هستند، احساس می کنند اگر فرزندشان در خانه بماند و با کامپیوتر و اینترنت کار کند بهتر است و در نهایت برخی والدین برای این که فرزندشان ناراحت نشود و در خانواده بحث و مجادله ای پیش نیاید، هیچ صحبتی در مورد مدیریت زمان استفاده از اینترنت مطرح نمی کنند. و دراین راستا هرکیس باید بطور جداگانه مطالعه شود ومطابق با شخصیت فرد وفرهنگ خانوادگی وسن فرد راهکار یابی گردد
--- چگونه باید فرزندانمان پرورش دهیم تا فرزندان خود دربرابر اسیب های اجتماعی مصون سازی کنیم ؟
برای درمان هر نوع اعتیاد، برخورد محکم و مصمم با خویشتن گام طلایی بسیار مهمی است. فی الواقع، استحکام در برداشتن قدم‌های مربوط به ترک و بازپروری موضوع مهمی است که پایبندی شما برای اجرای روش‌های درمان، همچون تکنیک‌های مدیریت زمان، شناخت احساسات و مقابله با تنهایی و یا اعتیاد جنسی را می‌طلبد
.
--- اعتیاد ازنظر شما وافراد غیر روانشناس چه تفاوتی دارد؟
اینکه هر فرد قبول به این کند که اعتیاد دارد حالا هر اعتیادی که هست مثل اعتیاد به اینترنت و....
متاسفانه کسانی که به اینترنت اعتیاد دارند هیچوقت به باور این نمیرسند که معتاد هستند برای همین از حرف های روانشناس یا استفاده از تکنیک ها سر باز میزنند اعتیاد فضای مجازی مساله جدی است که اگاه سازی و اموزش خانوادها را می طلبد تا بهترین زمان عمر دانش اموزان ودانشجویان در راستای علم اندوزی صرف شود و خانواده با فقدان مهارت دربرابر اعتیاد فرزندانشان دربرابر اینترنت سبب میشود که انان مقاومت بیشتری کنندو البته بسیاری از والدین خود در فضای مجازی معتاد هستند!
