این یک آگهی تبلیغاتی برای جذب دانشجویانِ نیازمند کار است که در سایت های کاریابی به وفور دیده می شود. یک تبلیغات شاید دلسوزانه و جذاب برای دانشجویی که می داند باید حین تحصیل، کار کند و هزینه های دانشگاه رفتن را تامین کند.
به گزارش گروه دانشگاه ایرنا، تفاوتی نمی کند کدام دانشگاه ما را می پذیرد، دولتی باشد یا غیردولتی و شهریه پرداز؛ به هر حال باید هزینه های تحصیل را خودِ دانشجو تامین کند به خصوص در شرایطی که خانواده امکان حمایت مالی از فرزند دانشجوی خود را ندارند.
**کار دانشجویی،یک سنت قدیمی
کارِ دانشجویی، چند سالی است میان دانشجویان در تمام دانشگاه های کشور، رونق زیادی دارد. عده ای از دانشجویان بر اساس قوانین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با بخش های مختلف دانشگاه همکاری می کنند و حداقل و حداکثر 100 تا 250 هزار تومان بسته به مقطع تحصیلی، حقوقی دریافت می کنند. اما به نظر نمی رسد این رقم حتی کفاف هزینه های یک نصفه روز از زندگی دانشجو را بدهد.
**آگهی های جذاب برای درآمدزایی
به دنبال رضایت بخش نبودن شرایط کار دانشجویی در دانشگاه ها، تعداد زیادی از دانشجویان برای تامین هزینه های تحصیل و زندگی، دست به دامان آگهی های تبلیغاتی می شوند. با یک جستجوی ساده در اینترنت می توان به هزار و یک آگهی جذاب برای به کارگیری دانشجویان دست یافت که ابتدای این گزارش به نمونه ای از آن اشاره شد.
از کار نیمه وقت در کافی شاپ گرفته تا انجام امور دفتری و پاس کردن چک های بانکی شرکت ها. همکاری با یک شرکت خصوصی برای بسته بندی جعبه های کادویی تا کار در دفتر املاکی و نشان دادن خانه های رهن و اجاره ای به مشتریان،کار در آشپزخانه و فروش اینترنتی غذاهای خانگی، بازار کاری است که این روزها سفره ای برای روزی حلال دانشجویان در اینترنت پهن کرده است.
**نحوه تبلیغ توانایی دانشجویان برای کاریابی
یکی از سایت های کاریابی، بخشی را برای دانشجویان جویای کار در نظر گرفته است. در این سایت، با درخواست های تعداد زیادی از دانشجویان مواجه می شویم که از کاردانی تا دکتری به دنبال کار نیمه وقت هستند.
یک دانشجوی مهندسی در دانشگاه شهید بهشتی که 20 سال سن دارد، برای جمع کردن پول عروسی جویای کار است و خود را کاربلد و حرفه ای در تمام امور می داند.
دانشجوی دیگری که در مقطع کاردانی تحصیل می کند، این طور در رزومه خود نوشته است که سه سال سابقه فروشندگی و دو سال سابقه اپراتوری دارد و به دنبال کار نیمه وقت است.
دانشجویی که در مقطع کارشناسی تحصیل می کند و متاهل است در قسمت درخواست شغل اعلام کرده که تنها یک روز را برای تحصیل و دانشگاه وقت گذاشته و می تواند سایر ایام هفته را مشغول به کاری باشد.
دانشجویی هم است که از امور دفتری گرفته تا کمک حسابداری را انجام می دهد.
مهارت در نقد رمان، متون ادبی و اشعار، یکی از مهارت هایی است که دانشجوی دکتری در رزومه خود نوشته تا بتواند کاری دست و پا کند.
حتی یک دانشجوی دانشگاه دولتی هم به دنبال کار نیمه وقت است تا هزینه های جزوه و کتاب را فراهم سازد.
'نیازمند شغل، پاره وقت، چهار روز در هفته و یا شبانه، تمام ایام هفته، مسلط به کار با کامپیوتر و مبانی شبکه، مسلط به گوشی، تبلت و شبکه های اجتماعی، مسلط به انجام امور اداری، شرکتی، یک سال سابقه کار در املاک و یک سال سابقه کار در نمایشگاه اتومبیل، در صورت نیاز ضامن معتبر هم در دسترس است.'
این رزومه یک دانشجوی مهندسیی پرتو پزشکی با 22 سال سن است که خود را فعال و آموزش پذیر می داند و با تبلیغ توانایی های خود به دنبال یک شغل مناسب دیگر می گردد.
به نظر می رسد بازارهای اینترنتی برای همکاری با دانشجویان، شرایط بهتری در نظر گرفته اند از این نظر که هر چند به خاطر دانشجو بودن، امکان بیمه کردن کارمندان خود را ندارند اما دست کم می توانند تا حدی نیازهای مالی آنها را با پرداخت های بالای 500 هزار تومان در حداقل ممکن، برطرف سازند. البته نیروهای دانشجو هم به علت روزآمدن بودن و آشنایی پیشرفته با امور کامپیوتری و اینترنتی حتی حسابداری، طرفداران کمی در بازار کار ندارند.
**کار دانشجویی در دانشگاه بی مشتری ماند
بخشی از این تبلیغات نشان دهنده عدم استقبال دانشجویان از شرایط کاری در نظر گرفته شده در درون دانشگاه است چرا که می دانند در مقابل چند ساعت کار، پرداختِ مناسبی در انتظارشان نیست.
**کار کردن دانشجویان مثبت است اما...
محمد یزدی دانشیار دانشکده علوم زمین دانشگاه بهشتی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا نظر خود را در خصوص کار دانشجویی در خارج از دانشگاه بیان کرد و گفت: اصل موضوع یعنی کار کردن دانشجویان، کاملاً مثبت است. من هم که خارج از کشور تحصیل می کردم، از این دست موارد زیاد دیدم. به عنوان مثال همکلاسی خودم در مقطع دکتری، بعد از ساعت چهار عصر لباس کار می پوشید و کارهای بهداشتی دانشکده را انجام می داد. در مقابل این کار مبلغی دریافت می کرد و اتفاقاً این کار را برای خودش آر نمی دانست.
وی، نهادینه سازی فرهنگِ کار میان دانشجویان و دانشگاه را ضروری دانست و تاکید کرد: شاید عده زیادی از دانشجویان بخواهند کار کنند اما بگویند کار نیست. متاسفانه کار دانشجوییِ درون دانشگاه ها در سیستم اداری دچار مشکل است و وزارت علوم می تواند نسبت به اصلاح این چارچوب اقدام کند.
مشکل در میزان پرداختی به دانشجویان یکی از مباحثی بود که از سوی این استاد دانشگاه مطرح شد. یزدی بر این باور است که اگر قرار باشد کار دانشگاه را دانشجو بهتر انجام می دهد اما طبق قانون نمی توان دستمزد مناسبی به آنان پرداخت کرد که این اشکال سیستم اداری است.
یزدی در دوره ای که معاون دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی بود میزان کار دانشجویی را در این دانشگاه به سه برابر حد خود رساند و دانشجویان بیشتری در دانشگاه مشغول به کار شدند. اما این روند در تمام دانشگاه ها تعمیم نیافته و به نظر می رسد هر دانشگاه با توجه به قانون مصوب برای کار دانشجویی، روش های خود را برای کار دانشجویی داشته باشد.
** کار دانشجویی؛ آری یا خیر؟
بر اساس این گزارش، می توان دو موضوع را در خصوص کار دانشجویی در دانشگاه مطرح ساخت که شاید یکی از آسیب های تجربه شده در دانشگاه ها باشد. نخست اینکه، به باور برخی استادان اگر دانشجو وارد سیستم اداری دانشگاه شود از درس و هدف اصلی دور می شود. دوم اینکه اگر تا دیروز رابطه دانشجو کارمندی در دانشگاه وجود داشت، این رابطه پس از شاغل شدن دانشجو تبدیل به رابطه همکاری می شود که شاید برای دانشجو حاشیه هایی به دنبال داشته باشد.
یزدی در بخش دیگری از گفت و گو با گروه دانشگاه ایرنا، کار دانشجویی را برای دانشگاه هم به صرفه دانست و توضیح داد: سپردن برخی امور دانشگاه به دانشجو از نظر اقتصادی به صرفه است حتی در برخی امور اداری، دانشجو خیلی بهتر از کارمندان کار را انجام می دهد اما هنوز این موضوع بعد از سال ها تبدیل به روال نشده است.
وی در این باره پیشنهادی مطرح کرد و گفت: دو وزارتخانه علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حتی دانشگاه آزاد اسلامی می توانند ساز و کار اداری برای این موضوع تنظیم کنند.
**چند می گیری کار کنی؟!
حق الزحمه ای که به دانشجویان بابت کار در دانشگاه پرداخت می شود، با توجه به هر مقطع تحصیلی متفاوت است. دانشجوی کارشناسی 100 هزار تومان، دانشجوی کارشناسی ارشد 150 هزار تومان و دانشجوی دکتری 250 هزار تومان بابت 50 ساعت کار در دانشگاه دریافت می کنند و به نظر می رسد این مبلغ طی سال های گذشته و با وجود افزایش مشکلات اقتصادی، روند افزایشی به خود نگرفته است.
این مبالغ از بودجه های معاونت دانشجویی دانشگاه ها پرداخت می شود که البته فرایند اداری این دستمزدها با مشکل مواجه است.
استاد دانشگاه شهید بهشتی در بخش آخر گفت و گوی خود به نمونه های دیگری از کار دانشجویی در خارج از کشور اشاره کرد و افزود: در بسیاری از دانشگاه های اروپایی، دانشجویان بخش زیادی از کارها را با هزینه کمتر انجام می دهند. آنها در آزمایشگاه، رستوران و کمک در اداره خوابگاه با مسئولان همکاری می کنند و حتی اکثر کتابخانه های دانشگاهها در خارج توسط دانشجویان اداره می شود.
**واکنش دانشجویان به کار دانشجویی
سوالی که شاید به ذهن متبادر شود این است چرا دانشجویان تمایلی به همکاری پاره وقت در دانشگاه ندارند و تمام تلاش شان این است که برای بازار کار غیر دانشگاهی کار کنند.
خبرنگار دانشگاه ایرنا نظر چند دانشجو را پرسیده است. این افراد برای پس انداز شهریه و هزینه های دانشگاه، سه ماه تابستان را به جای گذراندن واحدهای تابستانی، مشغول به کار در حرفه های مختلف شدند.
محمد سنادی زاده دانشجوی مهندسی عمران در دانشگاه آزاد اسلامی به خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا گفت: اگر قانون کار دانشجویی در دانشگاه ها اصلاح و حقوقی مثل پرداخت های خارج از دانشگاه برای کار در داخل دانشگاه در نظر گرفته می شد، فکر می کنم بیشتر دانشجویان از این موضوع استقبال کنند. اما دو مشکل وجود دارد،نخست اینکه پرداخت ها به قدری ناچیز و غیرقابل قبول است که کسی به کار کردن در دانشگاه فکر هم نمی کند، مگر دانشجویی که شخصاً و بدون چشم داشت مالی این کار را انجام دهد. مشکل دوم در عدم سازگاری کار دانشجویی با روحیه دانشجو است.
این دانشجو که کار در کافی شاپ را برای خودش جالب و حتی نوعی واکاوی شخصیت افراد دانست، تاکید کرد که خودش ترجیح می دهد ایام فراغت و بیکاری اش را در کافی شاپ ها مشغول به کار باشد تا در دانشگاه. چون مراکز خارج از دانشگاه، شخصیت اجتماعی تری به دانشجو می دهد و البته در مقابل حداقل هشت ساعت کار، حقوقی معادل یک میلیون تومان دریافت می کند.
طاهره آزاده ور دانشجوی طراحی دوخت است که در یک مزون لباس کار می کند. طاهره سه ماه تابستان را به جای پاس کردن واحدهای تابستانی به یک مزون رفته تا علاوه بر آشنایی با این حرفه، به سواد عملی خود در رشته طراحی دوخت بیفزاید.
طاهره که اهل مشهد است و برای تحصیل در تهران زندگی می کند، به خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا، گفت: برای حرفه من در دانشگاه، کار خاصی نیست مگر اینکه در امور دفتری و کتابخانه ای و اداری مشغول شوم که با رشته و روحیات من سازگار نیست. تمایل ندارم از الان در حرفه ای کار کنم که هیچ سنخیتی با رشته تحصیلی ام ندارد.
وی افزود: آنطور که از دوستانم شنیده ام، بابت کار در دانشگاه مبلغی زیر 300 هزار تومان دریافت می کنند که نه تنها به موقع پرداخت نمی شود بلکه مشکلات مالی یک روز را هم برطرف نمی کند. من در یک مزون لباس کار می کنم که حقوق ماهانه ام به عنوان کارآموز و البته گاهی کارمند، 900 هزار تومان است. شاید مبلغ کافی نباشد اما بد هم نیست.
**مصائب بازار کار در آینده
شاید بتوان مسئله کار دانشجویی را در یک قالب دیگر هم بررسی کرد و آن شرایط بازار کار آینده آنها بعد از اتمام درس است. از این نظر که اجبار دانشجویان به کار در دوران دانشجویی، ممکن است همسو با رشته تحصیلی نباشد و حتی بعد از دانش آموختگی در همان حرفه بمانند که بحث عدم سنخیت رشته تحصیلی و بازار کار مطرح می شود.
هوشنگ طالبی حبیب آبادی رئیس دانشگاه اصفهان در گفت و گو با خبرنگار دانشگاه ایرنا نظر خود را در مورد کار دانشجویی در محیط خارج و داخل دانشگاه مطرح ساخت و گفت: شاید بتوان مشکلات مالی کار دانشجویی را با یک افزایش، برطرف کرد.
وی بر این باور است که کار دانشجویی در دانشگاه برای دانشجویان مقطع تحصیلات تکمیلی از جنبه کارآموزی می تواند اهمیت داشته باشد. اما برخی دانشجویان متاهل، مجبور به تامین هزینه هستند که به علت مکفی نبودن حق الزحمه کار دانشجویی باید در خارج از دانشگاه مشغول به کار شوند. این را می دانیم که دستمزدها حداقلی است اما این یک قانون بوده و نمی توان از آن عدول کرد.
**افزایش ظرفیت سازی کار دانشجویی
رئیس دانشگاه اصفهان، پیشنهاد افزایش ظرفیت سازی برای ایجاد زمینه های کار در دانشگاه ها را مطرح ساخت و تاکید کرد: کار دانشجویی، نوعی سرمایه گذاری برای دانشگاه است و مبالغی که در قبال ساعات کاری به دانشجویان پرداخت می شود، هزینه نیست بلکه سرمایه گذاری است.
طالبی البته در مورد دانشجویان دکتری به یک مورد اشاره کرد و گفت: برای دانشجویان دکتری زمینه های همکاری را در حق التدریس، آزمایشگاه و حل تمرین فراهم کرده ایم.
مدیریت کار دانشجویی در دانشگاه ها در چارت سازمانی معاونت دانشجویی دانشگاه ها قرار دارد. در همین زمینه، عبدالمجید خوشنود معاون دانشجویی فرهنگی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا،گفت: نظر ما در معاونت دانشجویی این است که کار دانشجویی در قالب حل تمرین و کمک به فعالیت در حوزه های مختلف دانشگاهی، صورت بگیرد.
وی در مورد منابع مالی در نظر گرفته شده برای کار دانشجویان در دانشگاه، تاکید کرد: تامین منابع مالی برای پرداخت دستمزد به دانشجویان از روند کندی برخوردار است و ما با منابع محدودی مواجهیم.
** یک پیشنهاد برای جذب دانشجویان
این مقام مسئول در دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی افزود: اولویت دانشگاه بر کار خارج از دانشگاه نیست و اگر قرار باشد دانشجو خدماتی ارائه دهد این وقت و انرژی را برای دانشگاه خود صرف کند. اما متاسفانه فرایندهای مرتبط با کار دانشجویان، پیچیده و دست و پای مسئولان را بسته است.
خوشنود ادامه داد: حقوقی که برای دانشجویان در نظر گرفته شده متوسط 200 هزار تومان است که در این رقم در مورد دانشجویان کارشناسی کاملاً غیرقابل توجه است.
در همین زمینه، معاون دانشجویی فرهنگی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در پاسخ به پرسش خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا مبنی بر ارائه راهکاری برای حل این موضوع، توضیح داد: ما پیشنهادی را به سازمان امور دانشجویان مبنی بر متمرکز کردن رسیدگی به قانون کار دانشجویی ارائه داده ایم. پیشنهاد این است که کار دانشجویی به صورت متمرکز به سازمان امور دانشجویان یا صندوق رفاه دانشجویان واگذار شود. این موضوع نیاز به تمرکزگرایی دارد چرا که دانشگاه ها در تامین منابع مالی با مشکل مواجه هستند و با عملی شدن آن، بار سنگینی از دوش دانشگاه ها برداشته می شود.
به گفته خوشنود، این پیشنهاد فعلاً توسط سازمان امور دانشجویان در حال بررسی است که البته نظر مثبتی نسبت به آن دارند و فکر می کنم یکی از بهترین راهکارها برای بهبود اوضاع کار دانشجویی باشد.
**قانونی که نیازمند پوست اندازی است
به نظر می رسد، قانون کار دانشجویی نیازمند یک پوست اندازی تاثیرگذار است. قانونی که علاوه بر تامین قسمتی از آینده شغلی دانشجویان با به کارگیری آنان در بدنه دانشگاه، می تواند آنها را از حضور در بازارهای کارِ متفرقه بازدارد و به سوی همکاری هدفمند، علمی، آموزشی و فرهنگی در دانشگاه سوق دهد.
برای رسیدن به این هدف، در وهله نخست اصلاح قانون کار دانشجویی، ضروری است. قانونی که سال های سال تغییر نکرده و با وجود افزایش مشکلات اقتصادی و معیشتی در کشور، این دستمزد منطقی نیست.
