محمدرضا پورشفیعی با اشاره به شیوع خوددرمانی از طریق داروهای ضد اضطراب در جامعه، گفت: عواملی همچون ارزیابی نادرست از بیماریها، عدم تمایل به پرداخت ویزیت، نداشتن دفترچه درمانی، تجربه قبلی از بیماری و داشتن اطلاعات ناقص علمی بهدستآمده از محیط پیرامون، در بروز پدیده خوددرمانی مؤثر است.
وی با اشاره به اینکه بانوان، دانشجویان و کارمندان بیشتر در معرض خوددرمانی قرار دارند، افزود: یکی از عوارض اجتماعی زمان معاصر، افزایش سرعت در انجام امورات زندگی روزمره و اثرگذاری موارد استرسزا است و به نظر میرسد این موضوع باعث شده است تا بعضاً افراد خواستار بهبود بیماریها در زمان کوتاه و فرآیندی مغایر با اصول شناختهشده در درمان باشند و طبق قواعد علمی در زمینههای پیشگیری، تشخیص و درمان رفتار ننمایند.
رئیس انجمن داروسازان یزد بابیان اینکه تصور بعضی بیماران از درد نادرست است و درد را بهعنوان بیماری میشناسند نه نشانهای از آن، اظهار داشت: خوددرمانی میتواند منجر به بروز عوارضی همچون عدم درمان و یا درمان ناقص، بروز گونههای مقاوم میکروارگانیسمها در موارد بیماریهای عفونی، به تعویق افتادن درمان بیماری و بروز عوارض مرتبط، افزایش هزینههای درمانی و افزودن بار مالی هنگفت بر بودجه کشور، گردد.
پورشفیعی اذعان داشت: مهمترین اثر تشویق به استفاده از داروهای گیاهی ایجاد این ذهنیت است که اینگونه داروها هیچگونه عوارض جانبی و محدودیت در مقدار مصرف ندارند؛ لیکن اینگونه نیست و منشأ بسیاری از داروها از گیاهان است و عوارض و شرایط مربوط به خود رادارند و آگاهی دادن مهم است؛ اما تشویق به مصرف آن نادرست است.
این مقام مسئول دمنوشها را یکی از انواع اشکال دارویی دانست و ابراز داشت: دمنوشها بر اساس تعاریف علمی قابلیت مصرف دارند و طبعاً امکان جایگزینی با انواع دیگر را ندارند و به دلیل موجود بودن اشکال دارویی با اثربخشی بهتر همانند قرص، مصرف دمنوشها محدودتر شده است.
وی نبود قوانین صریح و مشخص و نیز انگیزههای دستیابی به منافع اقتصادی را منجر به تبلیغات فزاینده و تشویق افراد جهت مصرف خودسرانه و بدون تجویز پزشک دانست و از دیگر اشکالات مصرف بدون ضابطه دمنوشها برشمرد و عنوان کرد: دمنوشها بهعنوان یکی از اشکال دارویی تعریف خاص خود را دارد و برای مواردی که امکان عصاره کشی از گیاه در شرایط حرارت را داشته باشد، قابلیت و اجازه استفاده مییابد.
رئیس انجمن داروسازان یزد با اشاره به اینکه قطعاً هر مادهای که تحت عنوان دارو مصرف شود جهت شرایط و زمان خاص تجویز میگردد و ادامه مصرف میتواند تأثیرات نامطلوبی بر جای گذارد، یادآور شد: داروهای گیاهی نیز همانند داروهای شیمیایی، عوارض وابسته به مقدار مصرف و قدرت اثربخشی دارند و در برخی مواقع عوارض بهصورت تأخیری رخ میدهد؛ لیکن دامنه تحقیقات بر روی اثرات و عوارض داروهای گیاهی سنتی بهاندازه داروهای شیمیایی نبوده است.
پورشفیعی بابیان اینکه بر اساس آمار مستند یزدیها حداقل سهدهم درصد از داروهای آرامبخش را بر اساس تجویز پزشک استفاده میکنند، تصریح کرد: از مصرف خودسرانه اینگونه داروها آمار دقیقی در دست نیست؛ اما در برخی مقالهها میزان مصرف تا حدود 50 درصد ذکرشده است.
این مقام مسئول بابیان اینکه میتوان پیشبینی نمود افرادی که بر اساس زمینه شخصیتی آمادگی پذیرش در جامعه هدف رادارند، به سمت مصرف سوق داده میشوند، بیان داشت: درخواست اکید پزشکان و داروسازان بر جلوگیری از تبلیغات جهت تشویق به مصرف داروهای گیاهی و علیالخصوص دمنوشهای دارویی است.
وی با اشاره به اینکه با مصرف خودسرانه داروهای آرامبخش بسته به نوع دارو میتوان انتظار بروز عوارض متنوعی را داشت که گاهی تبدیل به بیماری نیز میشود، اظهار داشت: متأسفانه اطلاعرسانی در خصوص موارد مصرف و عوارض داروهای گیاهی در قیاس با تبلیغات و تشویق به مصرف به دلیل انگیزههای مالی، کمرنگتر بوده است.
رئیس انجمن داروسازان یزد اضافه کرد: البته با تشکیل دانشکدههای طب سنتی و فارغالتحصیل شدن تعداد بیشتر افراد متخصص این نقصان پوشش داده میشود و ازلحاظ قوانین نیز سکوت وجود دارد و نیاز است تا برای صیانت از سلامت مردم، قوانین اصلاح و تصویب شوند تا از دخالت افراد سودجو در سلامت مردم ممانعت شود.
پورشفیعی در پایان به شهروندان یزدی توصیه نمود: با عنایت به اینکه درمان بیماری حسب تشخیص پزشک و در مواردی با تجویز دارو و رعایت مصرف مقدار مشخص و طول دوره زمانی است، میبایست از مصرف خودسرانه دارو و بدون تجویز پزشک پرهیز نمایند.