كشاورزي از جمله مشاغل سخت است حال اگر اين حرفه در خشك‌ترين منطقه كشور انجام شود، به مراتب دشوارتر خواهد بود و تنها با مشقت فراوان فعالان اين حوزه است كه محصولي به بار خواهد آمد.
استان يزد امسال نيز از كم‌بارش‌ترين استان‌هاي كشور بود ولي با اين حال كشاورزانش باز هم بالاترين راندمان متوليد محصولات كشاورزي را در كشور به خود اختصاص داده‌اند.
معمولاً با شروع سال نو در سال‌هاي اخير خيلي زود پاي محصولات نوبرانه به بازار باز مي‌شود و يكي از اين محصولات كه معمولاً ورود آن به بازار ميوه از اواخر ارديبهشت در يزد كليد مي‌خورد، زردآلوي زودرس و اعلاي شهرستان ابركوه در اين استان است كه علاوه بر تامين بازار استان، بخش قابل توجهي از آن راهي ميادين ميوه و تره‌بار و بازارهاي ديگر استان‌هاي كشور مانند تهران، اصفهان شيراز مي‌شود.
با اين حال اين محصول نيز همانند بسياري از ديگر محصولات كشاورزي در چنگال سودجويان و دلالان بازار گرفتار است و به رغم اهميت خودكفايي كشور در بخش كشاورزي، هنوز مورد بي‌توجهي مسئولان امر قرار دارد به طوري كه سود تلاش سال كشاورز زحمتكش به جيب عده‌اي محدود واسطه و دلال ميوه مي‌رود.
رییس جهادکشاورزی ابرکوه در اين باره معتقد است كه محصولی که کشاورزان ابركوهي می‌فروشد، پس از گذشت چند مرحله با قیمت دقیقاً دو برابري به دست مشتری می‌رسد.
«مهدی غیب اللهی» در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا – منطقه يزد، بدون ارائه هيچ توضيح بيشتري در اين باره، مي‌گويد: شهرستان ابرکوه دارای 1200 هکتار سطح زیرکشت محصول زردآلو است که از هر هکتار 18 تن محصول از انواع مختلف برداشت می‌شود.
وي پیش بینی برداشت امسال رزدآلوي شهرستان را قریب 21 هزار و 600 تن اعلام و اضافه مي‌كند: تخم‌گردی، فلکه‌ای، کتابی و مَمَک ارقام مختلف زردآلو ابرکوه هستند که بخش عمده آن در فراغه و مابقی در تیجرد(علوی، مریم‌آباد، هروک، احمدآباد) و بخش بهمن (روستای بداف) کشت می‌شود.
غيب‌اللهي مي‌گويد: برداشت زردآلو در ابرکوه از نیمه اردیبهشت‌ماه آغاز مي‌شود ولي برداشت اين محصول بسته به زودرس يا ديرس بودن ارقام آن تا اواخر خرداد ادامه خواهد داشت.
به سراغ كشاورزان منطقه مي‌رويم تا مشكل ملموس آنها در مورد دسترنجشان را جويا شويم، «حسن افضلی» یکی از کشاورزان ابركوهي که در کاشت و برداشت محصول زردآلو تجربه‌ای چندین ساله دارد، اظهار مي‌كند: در حالي كه کشاورزان اين منطقه زردآلوی نوع زودرس و تخم گردی را پس از برداشت به طور متوسط هر کیلو 9 هزار تومان و دیررس را هر کیلو 5 هزار تومان می‌فروشند، دلالان همین محصولات را در میادين میوه و تره‌بار دیگر شهرها با قیمت‌های حدود 15 و 10 هزار تومان به فروش می‌رساند.
وي خاطرنشان مي‌كند: اين در حالي است كه همواره كشاورزان در طول پروسه تولید، برداشت و بارگیری اين محصول، متحمل هزینه‌های بسیاری مي‌شوند ولي در نهايت کمترین سود را در ازاي دسترنج خود كسب مي‌كنند.
افضلي یادآور مي‌شود: كشاورزان ابركوهي سالانه در ازاي کوددهی و سم‌پاشی، آبیاری و مراقبت از درختان تا حصول ثمره و ميوه و دستمزد كارگر براي هر هکتار از باغات خود حدود 12 میلیون تومان هزينه مي‌كنند و اين در حالي است كه هزينه‌هاي فصل برداشت چيزي به مراتب فراتر از اين مقدار است.
این کشاورز با بیان این که به طور میانگین برای برداشت هر هكتار محصول زردآلو به 15 نفر کارگر نیاز است، بيان مي‌كند: هر کارگر می‌تواند روزانه 250 کیلو محصول را چیده و در سبدها که هر کدام گنجایش حدود 7 تا 8 کیلو زردآلو را دارند، بارگیری کند كه تمام اين مراحل و امكانات مورد نياز مستلزم صرف هزينه از سوي خود كشاورزان است.
با اين حال سعي كرديم بنا به ارائه امار و اطلاعات كشاورزان منطقه با يك حساب سرانگشتي دخل و خرج كشاورزان و دلالان اين محصول در ابركوه را محاسبه كنيم.
در ابتدا هزینه‌های تحمیلی بر کشاورزان، تنها در بخش برداشت هر هکتار كه حدوداً 18 تُن محصول دارد را محاسبه کرديم كه شامل تعداد 2400 سبد مورد نياز براي بسته‌بندي محصول به قيمت سه میلیون و 600 تومان، 10 کیلو کاغذ گراف برای 2400 صندوق معادل 90 هزار تومان، دستمزد و غذای 15 کارگر برای 5 روز زمان مورد نياز برداشت اين ميزان محصول به ترتيب به مبلغ 3 میلیون و 750 هزار و یک‌میلیون و 500 هزار تومان بود و در مجموع رقمي معادل هشت میلیون و 940 هزار تومان برآورد شد.
اگر اين رقم را به 12 ميليون تومان هزينه سالانه نگهداري از هر هكتار باغات زردآلو بنا به گفته كشاورزان منطقه اضافه كنيم، در واقع هزينه تحميلي بر باغداران زردآلوي ابركوه از توليد تا برداشت حدود 20 ميليون تومان به ازاي هر هكتار خواهد شد.
حال به سراغ هزينه‌هاي خريد و حمل محصول به ميادين ميوه و تره‌بار شهرهايي همچون شیراز، اصفهان و تهران كه توسط دلالان انجام مي‌شود، مي‌رويم.
كرايه هر دستگاه نیسان که ظرفیت حمل دو تُن بار را دارد به شهرهای فوق به ترتیب 300، 300 و 700 هزار تومان است لذا با این اوصاف کرایه حمل 18 تُن محصول به دورترین منطقه که تهران است برای دلال مبلغی حدود 6 میلیون و 300 هزار تومان هزينه خواهد داشت. البته دلال باید 10 درصد از فروش محصول خود را به غرفه‌دار میدان پرداخت کند.
با محاسبه قیمت‌های فروش زردآلو و هزینه‌های صورت گرفته توسط کشاورز و دلال، این‌چنین به نظر می‌رسد که سود حاصل از تلاش یک ساله کشاورز در ازای فروش 18 تن زردآلوی زودرس حدود 141 میلیون تومان و سود دلال حدود 83 میلیون است.
اين ارقام در نوع زردآلوی دیررس هم برای کشاورز برابر با 78 و برای دلال 65 میلیون تومان خواهد بود لذا چنين به نظر مي‌رسد كه یک هفته کار اين دلالان دلال به صورت تقریبی با تلاش و کار یک سال باغدار و کشاورز ابركوهي برابري مي‌كند.
بسيار پر واضح است كه بازار محصولات كشاورزي از جمله زردآلوي ابركوه براي جلوگيري از تضييع حقوق كشاورزان زحمتكش نيازمند ساماندهي و نظارت بيشتر مسئولان و متوليان امر است و خودكفايي كشور و حتي تحقق اقتصاد مقاومتي مگر با توجه به همين نكات شايد به اصطلاح جزئي در بخش توليد محقق نخواهد شد.