تابناک اصفهان: از قدیم و الیام هرگاه به نمودراهای توسعه اقتصادی نگاه می شده هموراه پدیده ای به نام قاچاق کالا مانعی برای رشد صنعت و و نظام اقتصادی بوده است به طوری که رشد و توسعه پایدار و واردات بی رویه همیشه در نظر صاحب نظران دو ری سکه بوده اند و رابطه عکس با یکدیگر داشته اند. اما بنا به هر دلیلی می توان گفت که بحث قاچاق مبحثی جدا نشدنی از اقتصاد (حداقل در کشور ما) است که با نگاهی اجمالی به آن شاهد تأثیرات گسترده این پدیده در تولید و اشتغال طی چند سال اخیر بوده ایم.
بر اساس آمارهای منتشره توسط مبادی رسمی حدود 90 درصد از کالاهایی که به صورت غیر قانونی و بدون پرداخت عوارض گمرکی و مالیات وارد کشور می شوند در بازار مصرفی توزیع گردیده و در برخی از مواقع نظام عرضه و تقاضا را بر هم می زنند این امر یعنی تأثیر پدیده قاچاق کالا بر اقتصاد. اگرچه پدیده قاچاق شامل ابعاد بسیار گسترده ای است و از قاچاق انسان و مواد مخدر و ... گرفته تا کالا اما ما امروز می خواهیم صرفأ در مورد قاچاق کالاهای مصرفی و اقتصادی صحبت کنیم و حال آنکه از بلایی که این پدیده بر سر اقتصادمان آورده است خواهیم گفت. البته باید گفت که بحث قاچاق فقط در زمینه ورود کالا به کشور به صورت غیر قانونی نیست چراکه شامل خروج کالا بدون مجوز هم می شود و صاحب نظران حوزه اقتصاد از این پدیده به عنوان اقتصاد پنهان یاد می کنند.
حالا چرا از قاچاق به عنوان بلای جان اقتصاد یاد می شود و از نظر توسعه پایدار آنقدر منفور است که حتی در کشور ستادی برای مبارزه با آن تشکیل شده، شاید به این دلیل باشد که واردات بی رویه و بدون مجوز کالاها در بخش های مختلف اقتصاد کشور بعضأ اثرات جبران ناپذیری را خواهد گذاشت. یکی از این بخش ها مبحث اشتغال و ضربه اساسی قاچاق بر تولیدات داخلی است. همانطور ساختار اقتصاد مقاومتی با هدف توجه به اشتغال داخلی و ایجاد بستری برای تولید کالا در داخل یعنی بومی سازی تولیدات و در نهایت بی نیازی از واردات کالا بنا نهاده شده است ، واردات غیر مجاز کالا در نهایت به نقض این اقتصاد منجر خواهد شد و تولید و اشتغال ملی رو هدف قرار خواهد داد.
باید به تولید کالای داخلی به گونه ای اهمیت داد که هزینه تولید آن کاهش یابد حالا این امر می تواند از کاهش مالیات های واحدهای تولیدی گرفته تا ارائه تسهیلات ویژه به آنها باشد.
نظام مالیاتی کشور دیگر عاملی است که از این پدیده در امان نخواهد بود چراکه زمانی کالایی بدون مجوزهای رسمی و از مبادی غیر قانونی وارد و یا حتی از مرزهای کشور خارج شوند قطعأ برای آن نه تنها عوارض گمرکی بلکه مالیات هم داده نمی شود و اینجاست که این نظام متضرر خواهد شد. با نگاهی گذرا به بازار مصرفی متوجه خواهیم شد که بسیاری از بنگاه های اقتصادی کوچک و بزرگ که روزی چشم امید خانواده های شاغلین در آن بودند اما امروز به دلیل واردات بی رویه و معضل قاچاق رو به تعطیلی و یا ورشکستگی آورده اند که این امر نه تنها تبعات سنگینی را برای اقتصاد کشور دارد بلکه زمینه ساز معضلات اجتماعی هم شده است.
این پدیده دغدغه ای بزرگ برای اقتصاد کشور است و مکانیزم های عرضه و تقاضا در بازار را بر هم می زند چراکه بر اساس آمار ها سالیانه به طور میانگین 35 الی 40 میلیارد دلار کالای قاچاق و غیر ضروری وارد کشور می شد که این رقم حدودأ معادل یک سوم درآمدهای عمومی دولت در طول یکسال خواهد بود که اگر در تولید و اشتغال هزینه شود شاهد ایجاد صدها هزار شغل در کشور خواهیم بود که با این کار هم پایه های اقتصاد مقاومتی را محکم و هم به رفاه عمومی و سلامت اجتماعی کمک کرده ایم.
متأسفانه بازار مصرفی امروز ما به دلیل تبلیغات سوء دچار پدیده شوم قاچاق شده است بدین منظور که وقتی مصرف گرایی در جامعه ترویج شود قطعأ مشتری نیاز به خرید و دریافت بیشتر کالا خواهد داشت. حالا تصور کنید که بازار داخلی توانایی برطرف نمودن نیاز مشتریان خود را نداشته باشد و اینجاست که برخی از افراد سودجو برای دریافت سود بالا اقدام به ورود کالاهای غیر ضروری آن هم از مبادی پنهان می نمایند تا مصرف گرایی بازار را تأمین کنند و سودهای کلان به جیب بزنند.
اگر چه در امر ورود و خروج غیر مجاز کالا نهادهای مختلفی درگیر بوده و متولی این امر هستند اما نباید از نقش بی بدیل فرهنگ چشم پوشی کرد .به طور قطع هرگاه پای فرهنگ سازی و آموزش به هر مسئله ای باز شود آنوقت می توان با استفاده از ظریف های غیر قابل انکار آن بتوانیم بازار مصرفی را از سمت تجملگرایی به سمت توجه به تولیدات داخلی سوق دهیم. اگر هموطنان بدانند که قاچاق کالا توهینی به فرهنگ اقتصادی است و این نظام را با چالش های متعددی روبر می سازد قطعأ هر فرد تبدیل به عاملی برای مبارزه با قاچاق خواهد شد. بهترین عاملی که می تواند از قاچاق جلوگیری کند بحث توجه کامل به تولیدات داخلی است و این امر نیز دارای مکانیزم های متعددی خواهد بود. زمانی که به تولید داخلی اهمیت داده شود بازار مصرفی نه تنها تأمین کننده نیازهای مشتریان خود خواهد بود بلکه مصرف کالای داخلی یعنی رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی.
البته باید به تولید کالای داخلی به گونه ای اهمیت داد که هزینه تولید آن کاهش یابد حالا این امر می تواند از کاهش مالیات های واحدهای تولیدی گرفته تا ارائه تسهیلات ویژه به آنها باشد. سخت گیری بیشتر در قوانین نیز می تواند عامل مهم دیگری در این زمینه محسوب شود که البته قوانین فعلی و نهادهای زیربط از همه توان خود برای جلوگیری قاچاق استفاده می کنند ولی شاید مقداری هم باید سخت گیری در این خصوص بیشتر شود و برای افرادی که عامل ورود کالای قاچاق هستند جزاهای کلانی در نظر گرفته شود. اشتغال در مناطق مرزی نیز باید در الویت قرار بگیرد و همچنین پایانه های مرزی به تجهیزات مدرن برای جلوگیری از این پدیده مجهز شوند.