تابناک اصفهان: تصور کنید ساعت ۸ شب سوار هواپیما شده و پس از ۶ ساعت پرواز به مقصد می
رسید. در حالی که در ایران ساعت ۲ بعد از نیمهشب و زمان استراحت فرارسیده،
در مقصد شما ساعت ۷.۳۰ صبح و زمان آغاز کار است!
جت‌لگ یک عکس‌العمل طبیعی به تغییر سریع مناطق زمانی مختلف است. این پدیده بیشتر مسافرین را تحت تاثیر قرار می‌دهد مخصوصا افرادی که به طور منظم سفر می‌کنند مثل خلبان‌ها یا خدمه‌ی پرواز. از عوارض جت‌لگ می‌توان به برهم خوردن نظم بدن، بدخلقی، بیخوابی، خستگی، خشکی چشم، سردرد، اختلال روده و بی‌قراری عمومی اشاره کرد.
مشکلات سفر‌های طولانی نیز با ضعیف کردن شما بر سختی جت‌لگ اضافه می‌کنند. مشکلاتی مثل کم‌آبی بدن، غذاهای ناآشنا،جای تنگ، هوای تصفیه شده، کمبود خواب، لباس‌های ناراحت، صداهای اضافی آرام اما مداوم و عوض کردن پروازهای ارتباطی که باعث برهم خوردن خواب می‌شوند، همگی به بدبختی جت‌لگ اضافه کرده و حتی اگر جت‌لگ واقعی و طولانی نداشته باشیم احساس آن را خواهیم داشت.
برای مثال پرواز از ایران به ماداگاسکار جت‌لگ خاصی ایجاد نمی‌کند چراکه هر دو مقصد تقریبا در یک منطقه‌ی زمانی قرار دارند (تهران +۳:۳۰ و ماداگاسکار +۳) اما تاثیر یک پرواز طولانی باعث ایجاد احساس جت‌لگ میشود. در این مورد شما فقط خسته هستید و یک استراحت خوب و البته کمی نرمش می‌تواند همه چیز را درست کند.
در یک پرواز طولانی مخصوصا اگر بخشی از آن شب باشد، ممکن است ساعت‌های زیادی از وقت خواب خود را از دست دهید که باعث میشود ضعیف بشوید حتی اگر تغییر ساعتی در کار نباشد. اگر بر طبق یک ساعت منظم زندگی می‌کنید (برای مثال هر روز صبح ساعت ۷.۳۰ بیدار شده ساعت ۱۰ شب به رختخواب می‌روید) مراقب باشید چراکه جت‌لگ افرادی را که ساعت فیزیولوژیک بدن دقیقی دارند، بیشتر تحت تاثیر قرار می‌دهد! اگر بچه دارید با خود اسباب‌بازی و کتاب کودکانه ببرید تا اگر اثر جت‌لگ بر روی شما و کوچولوها متفاوت بود، بتوانند خودشان را سرگرم کنند.
یک قانون نانوشته نسبت ۱ به ۱ است. یعنی برای هر ساعت تفاوت منطقه‌ی زمانی یک روز برای بازیابی و استراحت به خود وقت دهید. برخی از افراد در می‌یابند که برای آن‌ها تجدید قوا پس از جت‌لگ در سفر به سمت شرق راحت‌تر از سفر به سمت غرب است (و البته برعکس).
پیش از رفتن
پیش از پرواز با بدن خود خوب رفتار کنید. ورزش کنید، آب کافی بنوشید و خوب بخوابید.
برخی از مسافرین دوست دارند پیش از رفتن به فرودگاه به تمرین ورزشی بپردازند. این موضوع باعث میشود در طول پرواز راحت‌تر بخوابید. در فرودگاه از مسیر‌های ریلی و پله‌برقی دوری کنید. به جای آن مسافت‌های لازم بخش‌های مختلف را از راه‌پله و پیاده طی نمایید.
پیش از آغاز سفر عادت‌های شخصیتان را تنظیم کنید. برای مثال اگر از ایران به سوییس سفر می‌کنید حدود ۲/۵ ساعت تغییر منطقه‌ی زمانی را خواهید داشت و باید برای تنظیم ساعت داخلی بدنتان تلاش کنید. از چند روز پیش از سفر سعی کنید صبح‌ها کمی دیرتر بیدار شده و شب‌ها کمی دیرتر بخوابید. برای مثال اگر خود را در ایران عادت دهید که ساعت ۱ نیمهشب خوابیده و ۹ صبح بیدار شوید، مانند این است که در سوییس ۱۰:۳۰ به خواب رفته و ۶:۳۰ صبح از خواب بیدار شوید. سفر از غرب به شرق برعکس این است. زودتر بخوابید و زودتر بیدار شوید.
به دست کردن ۲ ساعت مچی یکی با ساعت کنونی و یکی بر طبق ساعت مقصد می‌تواند به شما کمک کند که از نظر ذهنی برای تغییر منطقه‌ی زمانی آماده شوید. بسیاری از مسافرین تجاری از این تاکتیک برای این استفاده می‌کنند که حواسشان به ساعت کاری دفتر و شرکت خود در کشورشان باشد.
در طول پرواز
شاید یکی از موثرترین و بهترین راه‌های مبارزه با جت‌لگ خوب رفتار کردن با بدنتان در طول پرواز باشد. با نوشیدن میزان مناسبی از آب و نوشیدنی‌های غیرالکلی و غیر کافئینی، سطح مایعات بدنتان را حفظ کنید. از درخواست برای آب اضافه از میهمانداران خجالت نکشید.
با برنامه‌ی منظم از صندلی خود بلند شده و کمی در راهروی هواپیما قدم زده و نرمش کنید. همچنین می‌توانید بر روی صندلی تمریناتی مثل کشش انگشتان پا، تمرینات ایزومتریک، کرانچ شکم و کشش و تمرین شانه را انجام دهید. این کار باعث گردش بهتر خون در بدن و جلوگیری از جمع شدن آن در نقاط خاص میشود. مشکلی که در هوای فشرده‌ی هواپیما شایع است.
نکات دیگر:
- برای شستن صورت، مسواک زدن یا حتی فقط چند دقیقه ایستادن از جای خود برخیزید.
- لباس‌های گشاد و راحت بپوشید که تهویه‌ی مناسبی داشته باشند.
- با خود بالشت گردنی، چشم‌بند، گوش‌بند یا هدفن کاهنده‌ی صدا ببرید. این وسایل در طول پروازهای شبانه بسیار مفید و باارزش هستند.
- از پوشیدن کفش پاشنه‌دار یا کفش چرمی رسمی خودداری کنید چراکه به احتمال زیاد در طول پرواز پاهایتان کمی ورم می‌کند و این موضوع باعث کابوس‌وار شدن مسیر پیاده‌ی پس از پرواز و تحویل بار میشود.
