متاسفانه دولت ایران نتوانست استراتژی تجاری صحیحی برای نفوذ در بازار کشورهای همسایه اتخاذ نموده و حتی بعضاً سیاست های دولت باعث توقف فعالیت بخش های غیر دولتی در بازار هدف شده است
به گزارش تابناک خوزستان، شاید این پرسش ذهن بخش اعظمی از جامعه ایران را همواره به خود جلب نموده باشد که کشوری مانند ایران که با تنها 1% جمعیت جهان دارای 7% منابع جهان است و در یکی از استراتژیک ترین نقاط جهان با یک بازار تقاضای بی نظیر در اطراف، واقع شده بطوریکه بسیاری از صاحبنظران جهان این کشور را غنی ترین کشور جهان معرفی می کنند، چرا دارای یکی ازضعیفترین اقتصادهای جهان از نظر شاخص های توسعه اقتصادی و حتی اجتماعی است.
دکتر سید رسول صالحی یکی از صاحبنظران حوزه اقتصادی در خصوص دوازده استراتژی نامناسب یا اشتباه دولت ها در دوازده سال قبل و نتایج حاصل از این تصمیمات بر توسعه کشور می گوید: طی سالهای اخیر برنامه ای تحت عنوان چشم انداز 20 ساله کشور تنظیم گردیده است که افق آن دستیابی ایران به قطب اول اقتصادی آسیای جنوب غربی وخاورمیانه می باشد.
وی در ادامه افزود: لیکن بدلیل عدم بازنگری در شرایط مختلف داخلی وخارجی چندسال اخیر، این برنامه نه یک برنامه استراتژیک بلکه یک برنامه درازمدت ، بدون توجه به تهدیدها و فرصتها ی محیطی بوده که بر اساس شرایط ثابت محیطی زمان تنظیم برنامه ، تهیه شده است و عملاً هیچ کاربردی در توسعه کشور نخواهد داشت و تنها زمانی می توان آن را کار آمد دانست که دیدگاه استراتژیک در آن منظور کرد و مسلماً زمان زیادی برای بازنگری و اصلاح و تغییر تفکر اجرای آن از دراز مدت به استراتژیک باقی نمانده است.
صالحی با اشاره به رفتار پوپولیستی در تصمیمات و سیاست های روسای دولت های اظهار کرد: شاید بتوان ریشه بسیاری از تصمیمات نامناسب دولت ها را رفتار پوپولیستی در این تصمیمات دانست. هر چند بعضی از صاحبنظران ایجاد جاذبه و توجه مردم یا اقدامات پوپولیستی توسط دولت مردان در کشورهای کمتر توسعه یافته را آفت مشکلات این گونه کشورها می دانند ولیکن این موضوع در بعضی از دولتمردان و حتی نمایندگان مردم نمود بیشتری داشته است.
وی در ادامه افزود: بیشتر استراتژی های نامناسب دولت نهم و دهم ناشی از این تفکر بود که رئیس دولت تمایل داشت بجای توجه به منافع و مصالح کشور از خود یک چهره منحصر به فرد در ذهن مردم بسازد و تصمیماتی مانند کمک های مردمی و وام های زود بازده و مصاحبه ها و خاطرات معروف وی و طرح هایی مانند مسکن مهر و پرداخت یارانه هم بیشتر در این راستا بود.
این اقتصاددان در خصوص تبدیل فراگیر روستاها به شهر گفت: با بررسی آمار چند دهه گذشته خواهیم دید جمعیت روستایی کشور در سال 1335، 68% و در سال 1375،1339 % بوده است ولیکن سیاست های نامناسب و بدون مطالعه ساختاری و جامع از طرف دولت های مختلف، مخصوصاً دولت نهم و دهم اعث گردید نسبت جمعیت روستا نشین کشور تا 15% کاهش یابد. بطوریکه فرایند تبدیل روستاها به شهر از شکل علمی و منطقی و حتی چار چوب قانونی به شکل کاملاً سیاسی در آمده که این موضوع باعث، افزایش سطح توقع وکاهش بهره وری این بخش ازجمعیت وافزایش نرخ بیکاری وتبدیل جمعیت روستایی تولیدکننده به جمعیت خدماتی و مصرف کننده وافزایش حرکت معکوس جمعیت شده است.
صالحی با اشاره به عدم تدوین برنامه اجرایی طرح آمایش سرزمین منطقه ای و اتخاذ سیاست های اقتصادی فاقد جامع نگری تصریح کرد: تقریباً تمام کشورهای توسعه یافته و بیشتر کشورهای در حال توسعه، چشم انداز و برنامه های توسعه خود را در راستای طرح های آمایش تدوین می نمایند. قطعاً دولت ایران نیز برای رسیدن به یک توسعه پایدار، تعادل منطقه ای، توزیع مناسب فعالیت ها و استفاده حداکثر از قابلیت های محیطی در فرایند توسعه مناطق، جلوگیری از تمرکز شدید جمعیت و فعالیت های اقتصادی در چند نقطه از کشور باید ضمن تکمیل طرح امایش سرزمین و طرح های آمایش منطقه ای کشور را به سوی یک توسعه پایدار حرکت دهد.
وی اذعان کرد: استراتژی دولت در افزایش جذب مراکز آموزش عالی کشور بدین گونه بود که در برنامه چهارم توسعه کنکور حذف گردد و دانشگاه های ما با الگوی سایر مراکز عالی جهان توسعه یابند ولیکن بدون توجه به این موضوع که دراین کشورها ورود به دانشگاه بدون سد کنکور صورت میگیرد ولی بدلیل سطح علمی بالای این مراکز امکان ادامه تحصیل برای هرکس مقدور نیست ولی درحال حاضر در ایران بدلیل سطح زیر استاندارد علمی دانشگاه ها، سطح پایین کمی وکیفی اساتید، تورم نیروهای فارغ التحصیل باسطح توقع بالا وسطح علمی بسیار ضعیف، این تصمیم دولت بزرگترین لطمات را با ساختار علمی، انسانی و اقتصادی کشور وارد نموده و خواهد نمود.
صالحی خاطرنشان کرد: عدم اتخاد استراتژی صحیح بازاریابی از بازارهای هدف همسایه یکی دیگر از معضلات نظام اقتصادی کشور است. طی سالهای اخیر بزرگترین بازار هدف جهان یعنی کشور عراق بایک تقاضای گسترده ومتنوع و در آمد بالای ناشی از فروش نفت نیز به این بازراهای تقاضای اطراف اضافه شده است.
تقاضای کشور عراق شامل تمام بخش های کالا و خدمات است و بعلاوه برای تسخیر این بازار ایران با کمترین رقابت مواجه بود چرا که کشورهای همسایه عراق به دلایل مختلف شرایط ضعیفتری در رقابت با ایران داشتند و تنها رقیب جدی ایران یعنی ترکیه که توانسته است به لطف بازار تقاضای عراق تولید ناخالص داخلی خود را طی 7 سال از400 میلیارد به 1350 میلیارد دلار برساند نیز با تسخیر شمال عراق توسط گروه جنایتکار داعش با مشکلات زیادی مواجه شد. ولیکن متاسفانه دولت ایران نتوانست استراتژی تجاری صحیحی برای نفوذ در بازار عراق اتخاذ نموده و حتی بعضاً سیاست های دولت باعث توقف فعالیت بخش های غیر دولتی در بازار عراق شده است.
این اقتصاددان در ادامه افزود: بهرحال نتیجه سیاست های دولت طی سال های اخیر باعث شده که، بخش اعظم صادارت ایران به مصالح ساختمان محدود شود که آنهم بدلیل اینکه صادر کنندگان ایران امکان انتقال کالای صادراتی به کشور عراق را ندارند. مجبورند با قیمت تا 50% پائینتر از قیمت واقعی در بازارچه های مرزی به فروش برساند.
ایران نتوانسته هیج اقدام موثری برای نفوذ در بازار کار عراق داشته باشد و قطعاً با توجه به اشتراکات فرهنگی استان های مرزی با کشور عراق دولت با اتخاذ سیاست های صحیح می توانست دربازار کار، خدمات مهندسی،وصادرات کالا، باسیاست های حمایتی وبرگزاری نمایشگاه مستمرودیپلماسی قوی رشد چندصددرصدی داشته باشد.
منبع: تابناک
