مدارس کپری؛ وصله ناجور نظام آموزشی

شنیده‌ام سمیناری از خیران مدرسه ساز برای احداث و نوسازی مدارس سیستان و بلوچستان در چابهار برگزار شده که نمایندگانی از وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مختلف در آن حضور داشته‌اند. خیران مدرسه‌ساز تاکنون میلیاردها تومان خرج مدرسه سازی در سراسر کشور کرده و بخش عمرانی وزارت آموزش و پرورش خالصانه به این منظور مقدس پرداخته و موجبات تشویق خیران زیادی را فراهم ساخته است.
یکی دو سال پیش از نویسنده نیز برای سخن گفتن با جمع کثیری از خیران مدرسه‌ساز دعوت شد که در سالن همایش‌های صدا و سیما با آنان صحبت کنم. مواردی از خدمات افراد خیر و انسان دوست در تاریخ گذشته ایران را باز گفتم و به موقوفات خواجه نظام الملک برای ساختن مدارسی به نام نظامیه‌ها اشاره کردم. اشاره کردم که اعمال خیریه فقط مسجدسازی نیست و دین مبین اسلام، مدرسه، بیمارستان یا دارالشفاسازی، احداث درمانگاه، احداث پل برای تسهیل عبور مسلمانان و میهمانان سرزمین‌های اسلامی، رباط و کاروانسرا، آب انبار و هرگونه اماکن عام المنفعه را توصیه فرموده است. عرض کردم روزی لویزگوته دریفوس، وزیر مختار آمریکا در ایران از آقای حاج محمدرضا فیروزآبادی بانی بیمارستان بزرگ فیروزآبادی در شهر ری پرسید: در قرآن که صحبتی از احداث بیمارستان نشده است، پس چرا شما بیمارستان احداث کرده‌اید؟ فیروزآبادی گفت، در قرآن اشاره به لزوم صحت ابدان شده است و احداث بیمارستان، مسلمانان را کمک می‌کند که تندرست و بانشاط شوند. باز گفتم، فهرست موقوفات شاه عباس را بیابید. احتمالاً در آستان قدس رضوی موجود است. ببینید چقدر پول صرف موقوفات عام المنفعه شده است. شاه عباس برخلاف بسیاری از شاهان بعدی ایران که ثروت و طلاهای جمع‌آوری شده در خزانه مخفی خود را به آمریکا یا انگلستان یا سوئیس ارسال می‌داشتند، مانند احمدشاه و رضاشاه و پسرش، علاوه بر وقفیات برای چهارده معصوم(ع) از جمله صندوق طلای حضرت علی بن موسی الرضا(ع) و درهای طلای روضه آستان قدس و ساختن صحن مقدس و عمارت دارالسیاده و دارالحفاظ، ضریح فولادی روضه مقدسه مزبور و عماراتی بر مزار سیدجبرییل، شیخ صفی الدین اردبیلی، شیخ شهاب‌الدین، مسجد جامع اصفهان، دارالشفای اصفهان، عالی قاپوی اصفهان، دولتخانه اول بازار چهار باغ، بازار قیصریه اصفهان پل الله‌وردی خان، ده‌ها رباط در راه‌های مختلف ایران، جاده مازندران، حمام شهر ساری، حمام شهر آمل، حمام قزوین، نهرآب پایین خیابان مشهد مقدس و صدها ساختمان عام المنفعه دیگر را بنا کرده و برای گردش امور و گرداندن امور سفره خانه آستان قدس و مقبره شیخ صفی الدین از درآمد مستغلات سلطنتی در قزوین و تهران و تبریز و اصفهان، تنخواه در نظر گرفته بود.
چقدر بجاست که علاوه بر خیران ایران، از ثروتمندان ایرانی خارج از کشور مانند امارات متحده عربی و بسیاری از ایرانیان که در ممالک عربی کرانه‌های جنوبی خلیج فارس هستند، برای این هدف مقدس و انسانی کمک گرفته شود. در حدود سال‌های دهه 1320 دو برادر شیرازی که خانواده‌هایشان در اواخر قرن 19 میلادی از ایران به چین مهاجرت کرده بودند یعنی برادران نمازی که صاحب تجارتخانه و کشتی بودند و همزمان با انقلاب کمونیستی در چین از آن کشور به آمریکا مهاجرت کردند یعنی حاج محمد نمازی و حاج مهدی نمازی تأسیس بیمارستان بزرگی در شهر شیراز، زادگاه خود و نیز ایجاد تأسیسات آب آشامیدنی سالم و لوله‌کشی آب به خانه‌ها را در آن شهر با سرمایه شخصی تقبل کردند.
خیران مدرسه ساز افراد خوب و فداکار و شریفی هستند و علاوه بر آن‌ها باید هر کسی را که در این کشور در نعمت آرامش و امنیت به ثروت‌های گزاف رسیده است، تشویق کرد در امر مدرسه سازی و بیمارستان سازی و حتی درمانگاه و آزمایشگاه و سایر خدمات عام المنفعه وارد میدان شود. بیمارستان محب و هاشمی‌نژاد از بیمارستان‌های عام المنفعه هستند که هر کس به آن‌ها مراجعه می‌کند، راضی و خشنود است.
من خیلی خوشحال شدم که نیروی دریایی نیز در فعالیت‌های مدرسه سازی حضور دارد و امیر دریادار دکتر سیاری و امیر دریادار دوم سید مهرداد آل احمد نیز اهتمام می‌ورزند مدرسه سازی در بلوچستان گسترش یابد. ان شاء الله همه خیران در این کار بزرگ یاری خواهند کرد. براستی مدارس کپری، چادری و گلین که گاهی تصاویر آن در فضای مجازی دیده می‌شود و کلاس و مدارسی که زیر درخت تشکیل می‌شود، باعث سرافکندگی ملت ایران است.
شرم آور است در ایران، کشوری که از دوران مادها سابقه تأسیس مدارس داشته است، عده‌ای از نوآموزان زیردرخت، کلاس تشکیل دهند یا در کلبه‌های کپری یا گلین با آن منظره جانگداز بنشینند؛ مردم دنیا چه به ما خواهند گفت؟